3.2 Ақиқаттық кестелерді құрастыру
Логикалық өрнектің есептеуі көбінесе ақиқаттық кестелер түрінде орындалады — осындай кестелерде әр түрлі айнымалылар жиынтығы болғанда алынатын логикалық өрнектің мәндері көрсетіледі.
Кестені құрастыру үшін қажет:
кестедегі жолдар санын анықтау (2n деп есептеледі, мұндағы n – айнымалылар саны);
бағандар санын анықтау (айнымалылар саны плюс логикалық операциялар саны ретінде есептеледі);
логикалық операциялардың орындау ретін орнату;
бағандар атын және бастапқы айнымалылардың мүмкін болатын мәндер жиынтығын белгілеп кестені құру;
бағандар бойынша ақиқат кестені толтыру.
3.7. Өрнек үшін ақиқат кестені құрастырыңыз:
F = (A B) (A B).
Шешім. 1) Жолдар саны = 22 (2 айнымалы) + 1 (бағандар аты) = 5.
Бағандар саны = 2 логикалық айнымалылар (А, В) + 5 логикалық операциялар (, , , , ) = 7.
Операцияларды орындау ретін қоямыз:
1 5 2 4 3
(A B) (A B).
Ақиқаттық кестені құрамыз (3.3-кесте).
|
|
|
|
|
|
3.3-кесте
|
|
|
|
|
|
|
|
|
A
|
B
|
A B
|
A
|
В
|
AB
|
(AB)(AB)
|
|
0
|
0
|
0
|
1
|
1
|
1
|
0
|
|
0
|
1
|
1
|
1
|
0
|
1
|
1
|
|
1
|
0
|
1
|
0
|
1
|
1
|
1
|
|
1
|
1
|
1
|
0
|
0
|
0
|
0
|
|
3.3 Логикалық сұлбаны құрастыру
Конъюнктор, дизъюнктор және инвертор элементтер (3.4-кесте) арқылы орындалатын сәйкес үш логикалық (конъюнкция, дизъюнкция және инверсия (терістеу)) операциялардан кез келген логикалық өрнектерді жүзеге асыруға болады.
|
|
|
|
|
|
|
3.4-кесте
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
A
|
B
|
Нәтижесі
|
A
|
B
|
Нәтижесі
|
A
|
A
|
1
|
1
|
1
|
1
|
1
|
1
|
1
|
0
|
|
1
|
0
|
0
|
1
|
0
|
1
|
|
|
|
|
0
|
1
|
0
|
0
|
1
|
1
|
0
|
1
|
|
0
|
0
|
0
|
0
|
0
|
0
|
|
|
|
|
|
Конъюнктор
|
|
Дизъюнктор
|
Инвертор
|
-
А
|
|
А B
|
А
|
+
|
А B
|
А
|
А
|
|
|
|
|
|
В
|
|
|
В
|
|
|
|
|
Логикалық сұлбаны құрастыру ережесі:
логикалық айнымалылар санын анықтау;
логикалық операциялар санын және олардың ретін анықтау;
әрбір логикалық операция үшін оған сәйкес вентильді бейнелеу;
логикалық операцияларды орындау реті бойынша вентильдерді қосу.
3.8. Логикалық өрнекке сәйкес логикалық сұлбаны құрастырыңыз:
.
X = 1, Y = 0 үшін өрнектін мәнін есептеңіз.
Шешім. 1) Айнымалылар екеу: X және Y .
Логикалық операциялар төртеу: конъюнкция, терістеу және екі дизъюнкция. Реті:
1 4 3
Логикалық операциялардың ретіне сәйкес сұлбаны сол жақтан оңға қарай саламыз:
4) Өрнек мәнін есептейміз: .
ӨЗІНДІК ЖҰМЫС ТАПСЫРМАЛАРЫ
Логикалық өрнекті оңайлатыңыз.
3.1. .
3.2. .
3.3. .
3.4. .
3.5. .
3.6. .
3.7. .
Логикалық формула үшін ақиқаттық кестені құрастырыңыз.
3.11. X Y.
3.12. X (X Y).
3.13. (X Y) (X Y).
3.14. X (Y Z).
3.15. X (Y Z).
3.16. (X Y) Z.
3.17. ((X Y) X) Y.
3.18. ((X Y) X) Y.
3.19. ((X Y) X) Y.
3.20. (X Y) (Y Z).
Логикалық сұлба бойынша логикалық өрнекті құрастырыңыз.
3.21.
3.22.
3.23.
3.24.
Логикалық өрнекке сәйкес логикалық сұлбаны салыңыз және логикалық өрнектің мәнін табыңыз.
3.25. , егер А=1,В=1,С=1.
3.26. , егер А=0,В=1,С=1.
3.27. , егер А=1,В=0,С=1.
3.28. ,егер А=0,В=1,С=0.
3.29. , егер А=0,В=0,С=1.
3.30. , егер А = 0, В = 0.
29
3.4 Бақылау тест тапсырмалары
3.1. Себетте 32 шумақ жүн жатыр. Олардың ішінде – 4 қызыл. Қызыл шумақ жүн алынды деген хабарда қанша ақпарат бар: а) 1 бит; б) 2 бит; в) 3 бит; г) 4 бит?
3.2. Себетте қызыл және жасыл шарлар жатыр. Олардың ішінде 15 қызыл шар. Себеттен жасыл шар алғаны деген хабарда 2 бит ақпарат бар. Себетте барлығы қанша шар жатыр: а) 18; б) 20; в) 22; г) 24?
3.3. Жәшікте жатыр N = 20 шар. Олардың ішінде: Кқар = 10 қара, Кақ = 5 ақ, Ксар = 4 сары және Кқыз = 1 қызыл шар. Жәшіктен кездейсоқ жолмен қара
шар Нқар, ақ шар Нақ, сары шар Нсар, қызыл шар Нқыз алғаны хабарларда қанша ақпарат саны бар?
а) Нқар = 1 бит, Нақ = 2 бит, Нсар = 2,236 бит, Нқыз = 4,47 бит.
б) Нқар = 2 бит, Нақ = 4 бит, Нсар = 2,6 бит, Нқыз = 4,47 бит.
в) Нқар = 1 бит, Нақ = 2 бит, Нсар = 3 бит, Нқыз = 4 бит.
г) Нқар = 3 бит, Нақ = 2 бит, Нсар = 2,236 бит, Нқыз = 4,47 бит.
3.4. Себетте барлығы 128 қызыл, көк және ақ шар жатыр, қызыл шарлардың саны көк шарлардан үш есе артық. Ақ шар алынған хабарда 3 бит ақпарат бар. Себетте қанша көк шар бар: а) 24; б) 28; в) 32; г) 36?
3.5. Көлде бар 12500 алабұға, 25000 теңге балық, ал мөңке балық пен шортан балық саны 6250-ден. Қандай болмасын балықты ұстап алғанда біз қанша ақпарат аламыз: а) 1,5 бит; б) 1,75 бит; в) 2 бита; г) 2,25 бит?
3.6. 64-символды алфавиттің әріптерімен жазылған хабарда 20 символы бар. Бұл хабардың ақпарат көлемі қандай: а) 100 бит; б) 110 бит; в) 120 бит; г) 130 бит?
3.7. Көлемі 1,5 Кбайт ақпараттық хабарда 3072 символ бар. Осы хабарды жазу үшін пайдаланған алфавитте қанша символ бар: а) 8; б) 16; в) 24;
г) 32?
3.8. Кейбір тілдің сөздік қорында 256 сөз бар, олардың әрбіреуі дәл 4 әріптен тұрады. Тіл алфавитінде қанша әріп бар: а) 8; б) 4; в) 64; г) 1024; д) 256?
3.9. Бақшада 100q жеміс ағашы бар, олардың ішінде 33 таңқурай бұтасы, 22 қызыл қарақат бұтасы, 16 қара қарақат бұтасы және 17 қарлыған бұтасы. Ағаштар қандай санау жүйесінде есептелген: а) 7; б) 9; в) 11; г) 13?
3.10. Қандай сан үлкен: а) 1527; б) 15210; в) 15212; г) 15216?
T 3.11. Екілік сандарды сегіздік және он алтылық санау жүйесіне ауыстырыңыз:
а) 110000110101,1010101;
б) 11100001011001,1000010101.
3.12. Аралас ондық сандарды екілік, сегіздік және он алтылық санау жүйесіне ауыстырыңыз: а) 18,3410 А2, б) 71,510 A8; в) 124,2610 А16.
3.13. Он алтылық сандарды екілік санау жүйесіне ауыстырыңыз: а) 1АС7; б) FACC.
3.14. Сегіздік санау жүйесіндегі сандарды он алтылық санау жүйесіне ауыстырыңыз: а) 774; б) 665.
3.15. 26 бас және кіші латын әріптерді кодтау үшін қанша ең азу бит саны қажет болады: а) 5 бит; б) 6 бит; в) 7 бит; г) 8 бит?
3.16. Қандай ретімен мәтін фрагменттері «excel», «байт», «8 в», «10 г», «9 а», «10 а» жазылады, егер оларды азаю ретімен реттейтін болсақ?
а) байт, excel, 9 а, 8 в, 10 г, 10 а; б) байт, excel, 8 в, 9 а, 10 а, 10 г; в) 10а, 10г, 9 а, 8 в, байт, excel; г) байт, excel, 10 г, 10 а, 9 а, 8 в; д) excel, байт, 10 г, 10 а, 9 а, 8 в.
Т3.17. Windows 1251 (кодтау кестесінде 256 символ бар) кодировкасынан Unicode (кодтау кестесінде 65536 символ бар) кодировкасына өзгерткен кезде мәтін парағының ақпараттық көлемі неше есе артады: а) 2; б) 4; в) 6; г) 8?
Т3.18. Видеожад көлемінде мөлшері 640x480 нүкте 256-түсті бейне сақталыну мүмкін. Егер 512-түсті палитраны пайдалансақ, осы видеожад көлемінде қандай мөлшерді бейнені сақтауға болады: а) 151245; б) 182434; в) 253624; г) 273066?
Т3.19. Графикалық бейнені өзгерткеннен кейін түстер саны 256-дан 65536-ға дейін көбейді. Орын алатын жад көлемі неше есе артты: а) 3,5; б) 2,5; в) 1,5; г) 0,5?
Т3.20. Растрлы графикалық редактор не үшін арналған: а) сызбаларды жасау үшін; в) диаграммаларды құру үшін; б) графиктерді құру үшін; г) суреттерді жасап редакциялау үшін.
Т3.21. Берілген тізімде қайсылары графикалық форматтар: 1) TIFF; 2) TXT; 3) MPI; 4) JPG; 5) BMP.
Дұрыс жауаптардың нұсқалары:
а) 2, 3, 5; б) 1, 4, 5; в) 4, 5; г) 1, 2.
Т3.22. Информатикадағы энтропия – бұл ненің қасиеті: а) мәліметтердің; б) білімнің; в) ақпараттың; г) іздеу жағдайлардың.
Т3.23. CMYK дегеніміз: а) графикалық редактор; б) түсті ұсыну жүйесі; в) графикалық файлдардың форматы; г) монитор типі.
Т3.24. Егер 1110 = 23x, онда санау жүйесінің негізі х тең: а) 4; б) 8; в) 10; г) 16,82.
Достарыңызбен бөлісу: |