Практикум пәні бойынша 5В020700 «Аударма ісі»

Әдістемелік нұсқаулардың

 титулдық парағы 

Нысан 

ПМУ ҰС Н 7.18.3/40

Қазақстан Республикасының Білім және ғылым министрлігі

С. Торайғыров атындағы Павлодар мемлекеттік университеті

Аударма теориясы мен практикасы кафедрасы

Тілдік қарым-қатынас мәдениеті бойынша практикум

 пәні бойынша

5В020700 «Аударма ісі»  мамандығының студенттеріне арналған

Пәнді зерделеу жөніндегі

ӘДІСТЕМЕЛІК НҰСҚАУЛАР

Павлодар

Әдістемелік нұсқауларды 

бекіту парағы 

Нысан

ПМУ ҰС Н 7.18.3/41

БЕКІТЕМІН

ОІ жөніндегі проректор 

______  Пфейфер Н.Э.

20__ж.«___»___________

Құрастырушы:  

аға оқытушы, магистр________ Ахметбекова Ә.М.

                                            

Аударма теориясы мен практикасы кафедрасы  

Тілдік қарым-қатынас мәдениеті бойынша практикум

пәні бойынша

5В020700 мамандығының студенттеріне арналған

Пәнді зерделеу жөніндегі

Әдістемелік нұсқаулар 

    

Кафедраның отырысында ұсынылды  

20__ж. «___»______________, №__ Хаттама 

Кафедра меңгерушісі ______  Демесинова Г.Х. 20__ж. «____» ________

Гуманитарлық - педагогикалық факультетінде ОӘК мақұлданды

20__ж. «___»______________,  №____ Хаттама

ОӘК төрағасы _______      Жуманқулова Е.Н.  20__ж. «____» ________

МАҚҰЛДАНДЫ:

ЖжӘҚБ бастығы _______   Варакута А.А. 20__ж. «____» ________

                                                                        

Университеттің оқу-әдістемелік кеңесімен мақұлданды     

20__ж. «___»______________  №____ Хаттама

    

Пәннің мақсаттары 

          «Тілдік қарым-қатынас мәдениеті бойынша практикум»

пәнінің   негізгі   мақсаты   –   мәдениетаралық   өзара   әрекет

жасау субъектілері ретінде студент-аудармашының мәдени-

адекваттық стратегиясы мен кәсіптік-бағдарлы жағдайларда

сөйлеу   қарым-қатынастарының   мәдениетін   жетілдеру   және

қарым-қатынастық   және   мәдениетаралық   біліктілігін

қалыптастыру.

Пәннің міндеттері 

 Сөйлеу   әрекеттерінің   төрт   түрі   (сөйлеуб   тындауб   оқу

және   жазу)   негізінде   болашақ   студенттердің   қарым-

қатынастық   және   мәдениәтаралық   біліктілігін

қалптастыру;

 Болашақ

  аудармашының   кәсіптік

  қызметінің

контекстінде

 

мәдениетаралық

 

қарым-қатынас

дағдыларын дамыту үшін теориялық-когнитивтік базаны

құру;

 Вербалды  және  вербалды  емес қатынас құралдарының

ұлттық-мәдени   өзіндік   ерекшеліктері   туралы   білімді

жүзеге асыру;

 Қарым-қатынастың   жағдаятты   және   конвенциондық

салаларында   студенттердің   вербалды   және   вербалды

емес мінез-құлқын қалыптастыру;

 Студент-аудармашыларға   тілдік   қарым-қатынас   пен

сөйлеу   мәдениетінің   негізгі   ұғымдары   жөнінде   түсінік

беру;

 Орфографиялық,   орфоэпикалық,   лексикалық   және

грамматикалық нормаларды қоса отырып, тілдік қарым-

қатынаста студенттердің оқыталатын шет тілінің тілдік

бірліктерін   өлшемге   сәйкес   қолдану   шеберлігі   мен

дағдыларын қалыптастыру;

 Басқа елдер мен халықтардың мәдениетін сыйлау және 

шыдамдылыққа үйрету.

Курсты тамамдағаннан кейін студент білуі тиіс

 Тілін   оқып   жатқан   ел   мен   Қазақстанда   мәдениеттің,

құндылық

 

бейімделушіліктердің

 

жүйесін,

мәдениеттердегі ортақтықтыр мен айырмашылықтарды;

 Тілдік қарым-қатынас, сөйлеу мінез-құлқының вербалды

және вербалды емес құралдар туралы ұғымды;

 Негізгі   қарым-қатынастық-прагматикалық   стратегиялар

мен

 

мәдениаралық

 

қарым-қатынас

 

кезінде

аудармашынын сөйлеу мінез-құлқының техникасын;

 Оқытылатын   шет   тілін   жеткізушілердің   тілдеріндегі

ұлттық-мәдени ерекшеліктерді;

 Мәдениетаралық қарым-қатынас кезінде вербалды және

вербалды   емес   мінез-құлқының   ұқсастықтары   мен

айырмашылықтарын ажырату; тілдік сипаттамалар мен

ауызша және жазбаша, дайын және дайын емес, ресми

және   ресми   емес   сөздердің   ұлттық-мәдениеттік

ерекшеліктерін;

 Оқытылатын   тілдің   орфоэпиялық,   орфографиялық,

лексикалық,   грамматикалық   және   дискурсивтік

өлшемдерін.

Студенттер мынаны істей білуі тиіс

 Екі мәдениеттің ұқсастықтары мен айырмашылықтарын

ажырата   білу,   барабар   аудармашы   жүзеге   асыру  және

өзінің   тілдік   әрекетінің   жағдайятты-барабар

стратегиясын   және   тактикасын   іске  асыру   мақсатында

білімдерді пайдалану;

 Мәдениетаралық   қатынастың   ауызша   және   жазбаша

нысандарын жүзеге асыратын сөйлеу әрекетінің барлық

түрлерінде   шет   тілін   қарым-қатынас   құрал   ретінде

қолдану;

 Мәдениетаралық   қатынастың   барабар   вербалды   және

вербалды   емес   құралдарын   аудармашының   кәсіптік   іс-

әрекетінде қолдану;

 Дискурстық   нормаларға   сәйкес   тілдің   мазмұндылығын,

орындылығын   және   мәнерлілігін   ескере   отырып,

айтылымды құрастыра білу;

 Мәдениетаралық

 

қарым-қатынаста

 

қатынастық

тосқауылдарды жеңу.

ПӘННІҢ ТАҚЫРЫПТЫҚ ЖОСПАРЫ 

Күндізгі жалпы орташа білім негізінде

№

р/с

Тақырыптардың атауы

4 семестр

1

Коммуникация және тілдік қарым-қатынас.

2

Мәдениетарлық   қарым-қатынас   және   мәдениеттердің

өзараәрекет жасауы.

3

Вербалдық   қарым-қатынас   және   тілдік   қарым-қатынас

мәдениеті.

Барлығы

5 семестр

4

Вербалды емес қарым-қатынас.

5

Аудармашының   мәдениетаралық   қарым-қатынас   жасау

кезіндегі   вербалды   және   вербалды   емес   құраддардың   өзара

әрекеттестігі.

Барлығы

Әдебиеттің тізімі:

Негізгі әдебиет

1. Cotton D., Robbins S. Business class. Upper-Intermediate

to Advanced. -  Longman, 1998.

2. English   L.M.,   Lynn   S.   Business   across   cultures.   Effective

communication strategies.

3. Hindle T. Interviewing skills. – London: Dorling Kindersley

Limited. – 1998. – 72p.

4. Naunton J. Profile. Upper-Intermediate. – Oxford University

Press. – 2005. 

Қосымша әдебиет

5. Powell   M.   In   Company.   Intermediate.   –   Macmillan

Publishers Limited. – 2002.

6. Powell   M.   In   Company.   Upper-Intermediate.   –   Macmillan

Publishers Limited. – 2004.

7. Seelye,   H.N.   (1994)   Teaching   culture:   Strategies   for

Intercultural Communication. Lincolnwood: NTC Publishing

Group.

Пәнді зерделеу жөніндегі әдістемелік нүсқаулар

1 тақырып. 

Коммуникация және тілдік қарым-қатынас.

Студент білу тиіс: 

 Қарым-қатынас   ұғымы.   Компоненттер   және   қатынас

жасау мақсаттары. 

 Сөйлеу актісі. Сөйлеу актісінің құрылымы. 

 Қарым-қатынастың   рольдік   жағдаяты.   Қарым-

қатынастың   негізгі   нысандары   (вербалды   және

вербалды емес). 

 Тілдік қарым-қатынастың түрлері. 

 Қарым-қатынас жасау жолдары. Қатынастық шеңбер. 

 Қатынас жасау нәтижелілігінің шарттары.

Студент білу міндeтті:

 Тілін   оқып   жатқан   ел   мен   Қазақстанда   мәдениеттің,

құндылық

 

бейімделушіліктердің

 

жүйесін,

мәдениеттердегі ортақтықтыр мен айырмашылықтарды.

 Ауызша   және   жазбаша,   монологтік   және   диалогтік,

формалды   және   формалды   емес   контактылы   және

дистанттық қарым-қатынас құру.

 Қарым-қатынас жасау жолдарын қолдана білу.

Әдебиет:

1. Cotton D., Robbins S. Business class. Upper-Intermediate

to Advanced. -  Longman, 1998.

2. English   L.M.,   Lynn   S.   Business   across   cultures.   Effective

communication strategies.

3. Hindle T. Interviewing skills. – London: Dorling Kindersley

Limited. – 1998. – 72p.

4. Naunton J. Profile. Upper-Intermediate. – Oxford University

Press. – 2005. 

2 тақырып.  

Мәдениетарлық қарым-қатынас және мәдениеттердің өзараәрекет 

жасауы.

Студент білу тиіс:

 Мәдениетаралық қарым-қатынас. Мәдениет ұғымы. 

 Мәдениеттің   түрлілігі.   Мәдениеттердің   өзараәрекеттестігі.

Мәдениеттегі ортақтық пен түрлілік. 

 Оқытылатын тіл елі мен Қазақстандағы құнды бағыттардың жүйесі.

 Түрлі елдердің салт-дәстүрлері, әдет-ғұрыптары, мейрамдары.

 Аудармашының тілдік мәдениетіне бейімделу шарттары.

 Идиомалардағы,   мақал-мәтелдердегі,   дәйек   сөздердегі,   нақыл

сөздердегі мәдени реалийлер семантикасы.

Студент білу міндeтті:

 Мәдениетаралық   қатынастың   ауызша   және   жазбаша

нысандарын жүзеге асыратын сөйлеу әрекетінің барлық

түрлерінде   шет   тілін   қарым-қатынас   құрал   ретінде

қолдану;

 Елдердің салт дәстүрлері, әдет-ғұрыптары, мейрамдары

туралы әнгімелеу және салыстыру.

 Идиомалардағы, мақал-мәтелдердегі, дәйек сөздердегі,

нақыл   сөздердегі   мәдени   реалийлер   семантикасын

қарым-қатынаста пайдалана білу.

Әдебиет:

1. Cotton D., Robbins S. Business class. Upper-Intermediate

to Advanced. -  Longman, 1998.

2. English   L.M.,   Lynn   S.   Business   across   cultures.   Effective

communication strategies.

3. Hindle T. Interviewing skills. – London: Dorling Kindersley

Limited. – 1998. – 72p.

4. Naunton J. Profile. Upper-Intermediate. – Oxford University

Press. – 2005. 

3 тақырып. 

Вербалдық қарым-қатынас және тілдік қарым-қатынас мәдениеті.

Студент білу тиіс: 

 Вербалдық   қарым-қатынас.   Аудармашының   тілдік

қарым-қатынасының мәдениеті. 

 Сөйлеу   мәдениеті   мен   сөйлеу   мәдениетінің   негізгі

критериялары.

 Әдеби шетел тілі нормалары тұралы ұғым. 

 Сөйлеу   этикеті.   Этикеттік   сөйлеу   формулалар   мен

мәтіндер   әлеуметтік   және   тұлғаралық   қатынастарды

реттеу құралы ретінде. 

 Этикеттік жағдайлардағы негізгі сөйлеу актілер.

Студент білу міндeтті:

 Адамдарға үндесе білу.

 Адамдармен танысу.

 Сәлемдесу және қоштасу.

 Алғыс айту және кешірім сұрау.

 Жарасымды және құттықтау.

 Өтініш және ұсыныс.

 Келісу және бас тарту.

 Шақыру және шақыруға жауап.

Әдебиет:

1. Cotton D., Robbins S. Business class. Upper-Intermediate

to Advanced. -  Longman, 1998.

2. English   L.M.,   Lynn   S.   Business   across   cultures.   Effective

communication strategies.

3. Hindle T. Interviewing skills. – London: Dorling Kindersley

Limited. – 1998. – 72p.

4. Naunton J. Profile. Upper-Intermediate. – Oxford University

Press. – 2005. 

4 тақырып. 

Вербалды емес қарым-қатынас.

Студент білу тиіс: 

 Вербалды емес қарым-қатынас. 

 Паравербалды сигналдар мен құралдар. 

 Паралингвистикалық құралдар. 

 Вербалды   емес   қарым-қатынастың   ұлттық-мәдени

ерекшеліктері.

Студент білу міндeтті:

 Қарым-қатынаста   дауыс   ырғағын,   дауыс   күшін,   тонның   және

диапазонның   жоғарылығын,   дауыс   қарқындылығын,   паузацияны

пайдалана білу.

 Вербалды емес қарым-қатынаста сәлемдесу және қоштасу.

 Вербалды емес қарым-қатынаста назарын өзіне аудару.

 Вербалды емес қарым-қатынаста сезімді және бағалауды білдіру.

 Вербалды емес қарым-қатынаста арақашықтықты сақтау.

Әдебиет:

1. Cotton D., Robbins S. Business class. Upper-Intermediate

to Advanced. -  Longman, 1998.

2. English   L.M.,   Lynn   S.   Business   across   cultures.   Effective

communication strategies.

3. Hindle T. Interviewing skills. – London: Dorling Kindersley

Limited. – 1998. – 72p.

4. Naunton J. Profile. Upper-Intermediate. – Oxford University

Press. – 2005. 

5 тақырып. 

Аудармашының   мәдениетаралық   қарым-қатынас   жасау   кезіндегі

вербалды және вербалды емес құраддардың өзара әрекеттестігі.

Студент білу тиіс:

 Аудармашының   сөйлеу   мінез-құлқындағы   қарым-

қатынастың   вербалды   және   вербалды   емес

құралдардың өзара әрекеттестігі.

 Мәдениетаралық   қарым-қатынастағы   аудармашының

тілдік   және   тілдік   емес   мінез-құлқының   этикасы   мен

эстетикасы.

Студент білу міндeтті:

 Мәдениетаралық   қатынастың   барабар   вербалды   және

вербалды   емес   құралдарын   аудармашының   кәсіптік   іс-

әрекетінде қолдану;

 Іскерлік серіктесті қарсы алу.

 Тұлғаралық қарым-қатынастарды орнату және қолдаудың вербалд және

вербалды емес құралдары.

 Қонаққа шақыру; әріптесінің үйінде қонақта болу.

 Шетелдік серіктестермен демалу және бос уақыттың өткізу.

 Жұмысқа орналасу.

 Телефон арқылы қарым-қатынас орнату.

 Іскерлік кездесу.

 Көпшілік алдындағы қарым-қатынас.

Әдебиет:

1. Cotton D., Robbins S. Business class. Upper-Intermediate

to Advanced. -  Longman, 1998.

2. English   L.M.,   Lynn   S.   Business   across   cultures.   Effective

communication strategies.

3. Hindle T. Interviewing skills. – London: Dorling Kindersley

Limited. – 1998. – 72p.

4. Naunton J. Profile. Upper-Intermediate. – Oxford University

Press. – 2005.