Практикум по статистике: Учеб пособие для вузов/ Под ред. В. М. Симчеры. М.: Финстатинформ, 1999
жүктеу/скачать 0,51 Mb. Pdf көрінісі
|
- Бұл бет үшін навигация:
- Табыс ЖШС «Беккер и К» зерттеу үшін ықтималдық регрессиялық модель құрылысы. Түйіндеме.
- Probabilistic regression model constructing for ""Becker and Co" income dependency investigation Abstract.
- Я. М. Ұзақов, А. М. Таева, М. О. Кожахиева, К. К. Макангали, Э. Р. Елеуова, Ж. С. Тлеуова
- Негізгі сөздер.
- Кейбір ұлттық өнімдерді дайындауға арналған жылқы шикізатының шығымы
- «Атырау» жаясының химиялық құрамы мен тағамдық құндылығы Көрсеткіштер Алынған нәтижелері
- Сынаққа алынған «Атырау» жаясы Тағамдық құндылығы, %
- Энергетикалық құндылығы, ккал
- Алмастырылмайтын аминқышқылдар
- Development of technology for national products of horse meat Summary.
- Key words
- ПРОЕКТИРОВАНИЕ ГЕЛИОТЕПЛОВОЙ ЭНЕРГОАККУМУЛИРУЮЩЕЙ СИСТЕМЫ 1 Аннотация.
- Ключевые слова
| ● Техникалық ғылымдар
ҚазҰТЗУ хабаршысы №5 2016 163
1. ФОП на 2,688%, что несомненно приведет к увеличению производительности труда и, как следствие, приросту ТМЗ и расширению доли ТОО «Беккер и К», количественные параметры этих качественных изменений можно оценить через 4-6 месяцев проведя аналогичные исследования. 2. Увеличения производительности труда на 14,5 % за счет механизации и автоматизации от- дельных операций технологического процесса в ТОО «Беккер и К». Поиск «узких мест» в технологи- ческом процессе для механизации и автоматизации операций может быть решен в два этапа. Первый этап требует чисто инженерных решений с применением типовых методов сокращения ручного тру- да, а втором этапе необходимо произвести эконометрические исследования выбрав в качестве ре- зультативного признака производительность труда. Остальные факторные признаки в ТОО «Беккер и К» не должны быть использованы для управ- ления результирующим признаком, т.к. финансовые затраты на них не окупятся, потому что эти по- казатели достигли такого уровня, когда маржинальные показатели этих факторов получаться отрица- тельными, следовательно, компания по этим показателям находится очень близко к точке насыщения при существующих масштабах производства.
ЛИТЕРАТУРА [1] Гусаров В.М. Статистика: Учеб. пособие для вузов. - М.: ЮНИТИ - ДАНА, 2001. [2] Практикум по статистике: Учеб. пособие для вузов/ Под ред. В.М. Симчеры. - М.: Финстатинформ, 1999. [3] Статистика: Учебник/Под ред. проф. И.И. Елисеевой. - М.: Витэрм, 2002.
Акижанова А.А., Вельямов Т.Т. Табыс ЖШС «Беккер и К» зерттеу үшін ықтималдық регрессиялық модель құрылысы. Түйіндеме. Мақала корреляция және регрессиялық талдау қолдану және ықтималдық регрессиялық мо- делін құру процестерін талқылайды. Біз экономикалық көрсеткіштер арасындағы өзара байланыс мен өнімдер ЖШС «Беккер и К» сатудан түскен түсім әсері зерттеміз. Салынған модель тактикасы мен стратегиясын қалып- тастыру үшін басқару шешімдерін әзірлеу туралы шешім Maker (шешім мейкерлер) мүмкіндік береді. Түйін сөздер: Корреляция және регрессиялық талдау, регрессиялық коэффициенттері, корреляция коэф- фициенті, детерминант және икемділік коэффициенттері.
Akizhanova A.A., Velyamov T.T. Probabilistic regression model constructing for ""Becker and Co" income dependency investigation Abstract. The article deals with the procedure of multiple correlarion regression analysis application and pro- cesses of probabilistic regression model construction for investigation of the relationship between economic indicators and their impact on the income from sales of LLP "Becker and Co" production. This constructed model allows the deci- sion maker to develop management solutions for the formation of tactics and strategy of the company. Key words: correlation and regression analysis, the regression coefficients, the coefficient of pair correlation, coefficients of determination and elasticity.
УДК 637.525
(Алматы технологиялық университеті, Алматы, Қазақстан Республикасы, uzakm@mail.ru) ЖЫЛҚЫ ЕТІНЕН ЖАСАЛҒАН ҰЛТТЫҚ ТАҒАМДАР ТЕХНОЛОГИЯСЫН ЖАСАУ Аннотация. Ет өнеркәсібінің дәстүрлі өнімдеріне өсімдік шикізатын қоса отырып, функционалды та- мақтануға арналған құрамы жануар белогына бай өнімдер жасау бағыты белсенді дамып келеді. Себебі қазіргі таңда салауатты өмір салтына көшу, өз денсаулығына жауапкершілікпен қарау алдыңғы орында тұр. Адам ден- саулығы көбіне оның тамақтануына байланысты. Дұрыс тамақтанудың негізгі көрсеткіші ол барлық тамақ ком- поненттерінің дұрыс қатынас пен көлемде ағзаға жеткізілу. Сондықтан ет индустриясы адам денсаулығын сақ- тау үшін құрамына өсімдіктер қосу арқылы дәрумендер мен микроэлементтерге бай өнімдер шығаруға бағыт- талған. Сол себепті ет өндіру өнеркәсібінің перспективалық және қарышты дамып жатқан бағыттарының бірі жылқы етінен, құрамы ақуыз, май, дәрумендер және микроэлементтерге бай өнімдер рецептурасы мен техно- логиясын жасап шығару.
● Технические науки
164 №5 2016 Вестник КазНИТУ
Негізгі сөздер. Етті өңдеу, ұлттық тағамдар, жылқы еті, амин қышқылдар, биологиялық құндылығы, та- ғамдық құндылық, дәрумендер, өсімдік қоспалар. Кіріспе. Қазіргі танда Қазақстан Республикасында жылқы етінің өндірісіне айтарлықтай көңіл бөлінеді. Жылқы еті құнды ақуыздар құрамы бойынша сиыр етінен кем болмайтыны анықталған. Оның құрамында барлық алмастырылмайтын аминышқылдар бар және олар өте қолайлы қатынаста орналасқан. Ірі қара мал етімен салыстырғанда жылқы етінде триптофан, гистидин, тирозин, фенилаланин және метионин мөлшері көбірек. Жылқы малының инфекциялық және инвазионды ауруларды қабылдамайтын қасиетін, сонымен қатар, жылқы етінде темір мөлшерінің көптігін (100 г етке 8 мг) пайдалана отырып, Франция және Италия медиктері жылқы етін шикі күйінде туберкулез және анемиямен ауыратын адамдарға жеуге ұсынады. Диеталык өнім ретінде жылқы етін астения ауруына қарсы, жалпы әлсіздікке қарсы, өсу процесі баяу болған кезде және жақсы тамақтанбағандықтан азайған ақуыздар қорын толтыру үшін кеңінен қолданады. Жылқы етінің құрамында көп қанықпаған май қышқылдарының мөлшері көп болғандықтан қан тамырлардың қабырғаларында холестерин жиналмайды, мұның нәтижесінде тамырлардың қабырғалары әктелмейді және де қанда холестерин мөлшері көбеймейді. Сөйтіп, жылқы еті адам ағзасына жақсы әсер етеді. Қазіргі уақыттағы маңызды мәселелердің бірі – ақуызбен тамақтану, әсіресе малдық шығу те- гіндегі ақуыздық қатынасында. Жер шарының өсіп келе жатқан халқын тамақ өнімдерінің жеткілікті мөлшерімен қамтамасыз ету үшін, оларды өндіруді жыл сайын 2,25%-ға арттырып отыру қажет. Малдық шығу тегі бар ақуыздың негізгі көзі ет, сүт, жұмыртқа және балық болып табылады. Ет пен ет өнімдерінің құрамында адамға қажетті ақуыздың жартысы, сонымен қатар майлар, көміртектер, гормондар және басқа да биологиялық белсенді заттар болады. Ет – темір, мырыш және селен секілді шағын элементтердің ұтымды жеткізушісі. Әр түрлі авторлардың зерттеулерінің мәліметтері темірдің 30%-ына жуығының адам организміне етпен және ет өнімдерімен келіп түсетінін көрсетеді. Зерттеу әдістері. Еттің химиялық құрамын анықтау ет және ет қнімдерінің сапасын, тағамдық құндылығын, құрамындағы ылғал, ақуыз, май және минералды заттар жайлы білуге мүмкіндік береді. Зерттеу әдістерін барлық МЕМСТ бойынша орындалды. Зерттеу объектісі ретінде жылқы еті алынды. Ұлттық тағам өнімдерін шығаруға арналған шикізатты анықтау кезінде шұжық өнімдерін өнді- руге қажетті еттің мөлшерін анықтау керек болды. Ұлттық тағам өнімдерді дайындау үшін жылқы ұшасынан жал, жая, қазы, сүр ет және қарта бөлініп алынады (1-кесте).
1-кесте. Кейбір ұлттық өнімдерді дайындауға арналған жылқы шикізатының шығымы
1-ші категория 2-ші категория кг
% кг
% Ұшаның жалпы салмағы 183,4 100
164,1 100
Жал 1,4
0,7 1,1
0,6 Жая
11,3 6,1
8,6 5,1
Қазы 30,1
16,2 17,9
11,1 Қарта
2,1 1,2
1,6 1,0
Таза ет 2,4
1,4 2,2
1,4 Шұжық өнімі 140,6 75,8
136,5 81,8
1-ші кестеден көрсетілгендей ұлттық түрлі өнімдерін дайындау үшін бірінші категориялы жылқы ұшасынан алынған жылқы шикізатының шығымы 23% құрады. Қалған барлық кесінділерінің сүйек- терінен бөліп алынған етті шұжық және аспаздық өнімдерді өндіру үшін қолдануға тиімді болады. Ұлттық тағам өнімдерін дайындауға арналған шикізатты бөліп алғаннан кейін бірінші катего- риялы ұшадан 16,1% жоғары сортты, 23,3% бірінші сортты және 59,4% екінші сортты, ал екінші ка- тегориялық ұшадан сәйкесінше – 15,1%, 22,3% және 61,4% ет алынды (2-кесте).
● Техникалық ғылымдар
ҚазҰТЗУ хабаршысы №5 2016 165
2-кесте. Жылқы ұшасынан алынған тарамасты етінің шығымы Семіздік катего- риясы Кесек ет, кг Сорт бойынша тарамысты етінің шығымы в/с, кг (%) 1-ші сорт, кг (%)
2-ші сорт, кг (%)
Барлығы кг
% Бірінші категория Тәжірибе 140,6
16,0 (11,4) 23,1 (16,4) 58,7 (41,7) 97,8
69,5 Бақылау 187,4 28,1 (15,0) 37,2 (19,8) 74,8 (39,9) 140,1 74,6
Екінші категория Тәжірибе 136,5 13,6 (9,9) 20,1 (14,7) 55,4 (40,6) 89,1 65,3
Бақылау 166,9
26,9 (17,9) 29,9 (17,9) 65,9 (39,5) 122,7
73,5
Берілген мәліметтердің анализі бойынша ұлттық өнімдерді өндіру үшін шикізатты бөліп алу тарамысты етінің шығымын бақылаумен салыстырғанда 18-20%-ға төмендетеді. Шығымның төмен- деуі еттің барлық сорттарына тән болады. «Ысталып-пісірілген «Атырау» жаяны дайындау технологиясы. «Атырау» жаясын өндіру үшін мынандай шикізат пен материалдар қолданылады: Жылқы етінің жаясы; МЕМСТ 13830-97 ас тұзы, ұнтақтығы № 0,1 және 2 болатын; ОСТ 18-279-76 сәйкес ақ немесе қара ұнтақталған бұрыш; Ескерту: бір реттен артық мұздатылған етті пайдалануға болмайды. Термиялық өңдеу. Термиялық өңдеу автоматты бақылап, температураны реттеп отыратын пеш- терде жүреді. Пешке өнімді саламыз да 180 0 С температурада 180 мин пісіреміз. Піскен тағамды 0 0 С- тан төмен және 4 0 С жоғары болмайтын температурада (ауаның ылғалдылығы 75%) суытады. Ет өзі- нің салмағын 6-12% азайтады. Термиялық өңдеуден кейін дайын өнімнің сыртқы түрі құрғақ болуы керек. Консистенциясы тығыз, кескендегі түрі -.бұлшық ет тіндері қою қызыл түсті, сұр дақсыз, сары түсті май қабаттары байқалады. Дәмі мен иісі – өнімнің берілген түріне сай, ыстау иісі жақсы сезіле- ді, бөтен иіссіз және дәмсіз болу керек. Санитарлы – гигиеналық талаптар. Тәртіп бойынша бекітілген жуу, дезинфекция, профилакти- ка жүргізу ережелеріне сәйкес, ыдыстар мен құрылғылар, технологиялық аппараттар мен бөлмелер тазартылады. Жалпы тағам өнімдерінің маңызы олардың химиялық құрамы мен биологиялық құндылығымен анықталады. Әсіресе ақуыздардың, алмастырылмайтын аминқышқылдарының мөлшерімен, олардың арақатынасымен және құрамының үйлесімділігімен, басқа да тағамдық заттармен бірге болуымен анықталады. Дайын болған қуырылып-пісірілген «Атырау» жаясының тағамдық құндылығы мен аминқыш- қылдық құрамы анықталды.
3-кесте. «Атырау» жаясының химиялық құрамы мен тағамдық құндылығы Көрсеткіштер Алынған нәтижелері
Сынаққа алынған «Атырау» жаясы Тағамдық құндылығы, %
Ақуыз 19,5
31,0 Май
9,9 16,78
Көмірсулар 0 0,14 Ылғалдығы 69,6
49,24 Күл
1,0 2,84
Энергетикалық құндылығы, ккал 260
275
● Технические науки
166 №5 2016 Вестник КазНИТУ
Осы кестеде берілген мәліметтер бойынша «Ысталып-пісірілген Атырау жаясының» құрамын- да ақуыз мөлшері 31,1% болды. Бұл бақылау үлгісімен салыстырғанда 2,5 есе жоғары екенін көрсе- теді. Май мөлшері 16,78% құрады. Сонымен қатар, сынаққа алынған өнімде көмірсулар мөлшері 0,14% құрады, ал бақылау үлгісінде көмірсулар мөлшері ескермеуге болатын 0,0% болды. Байқалған өзгерісті сынаққа алынған өнім құрамында асқабақ шырыны мен бидай өсіндісінің болуымен бол- жауға болады. Зерттелген өнімнің ылғалдылығы – 49,2%, күл –2,84 %-ды құраса, бақылау үлгісінде сәйкесінше 69,6% және 1,0% құрады. Дайын өнімнің энергетикалық құндылығы 275 ккал құрады. Бақылау үлгісінің энергетикалық құндылығы 260 ккал құрайды. Соңғысы көбінесе диеталық тағам ретінде қолданылады. Осы мәліметке сүйеніп, өндірілген қуырылып-пісірілген жаяның құрамында Е витамині көп мөлшерде болғандықтан, оны адам ағзасына пайдалы, диеталық тағам ретінде ұсынуға болады. Салыстыру диограммасын төмендегі 1, 2- суреттен көруге болады.
1-сурет. Бақылау үлгісінің химиялық құрамы
Сонымен, алынған нәтижелер дайындалған өнімнің дәмдік қасиеттері, яғни тағам құндылығы жоғары екендігін көрсетеді.
ақуыз 31,0 май 16,78 көмірсу 0,14 ылғалдылығы 49,24 күл 2,84
● Техникалық ғылымдар
ҚазҰТЗУ хабаршысы №5 2016 167
4-кесте. «Атырау» жаясының аминқышқылдық құрамы Аминқышқылдардың аты Бақылау үлгісі Сынаққа алынған «Атырау» жаясы
1. лизин 2. треонин 3. валин 4. метионин 5. изолейцин 6. лейцин 7. фенилаланин 8. триптофан
6635 1528
809 880
398 699
1325 756
243
9026 2083
1106 1195
567 957
1790 1026
338
Алмастырылатын аминқышқылдар Соның ішінде: 1. гистидин 2. агринин 3. аспарагин қышқылы 4. серин 5. глутамин қышқылы 6. пролин 7. глицин 8. аланин 9. цистин 10. тирозин
10304
716 1217 1689
765 2582
804 743
914 273
0.604
14063
982 1671 2286
1041 3522
1106 1031
1237 364
823 Кестеде берілген мәліметтер бойынша «Ысталып-пісірілген «Атырау» жаясының» құрамында алмастырылмайтын аминқышқылдарының мөлшері бақылау үлгісімен салыстырғанда – 26,5 %-ға, ал алмастырылатын аминқышқылдарының мөлшері – 26,7 % - ға артық екені анықталды. Қазіргі кезде жылқы етінен жасалған қазы-қарта, жал-жаяны білмейтін адам сирек, қай жерде де бұл тағамдар 167elk сұраныста болып отырғаны аян. Сондықтан осы 167elk ii167і өнімдерінің құрамын өсімдік-ақуыз композициясымен байытып, адам ағзасына пайдалы, тіпті қажет өнім өндірі- лді. Өсімдік-ақуыз компазициясының құрамында ет шикізатына қарағанда алмастырылмайтын аминқышқылдары, макро-микроэлементтері, Е 167elk ii167і, адам ағзасына қажетті дәрумендер бар. Бұл жұмыста жылқы етіне өсімдік-ақуыз компазициясын қосып, ет өнімдерін дайындау мүмкіндігі көрсетілген. Алынған нәтижелер бойынша өсімдік-ақуыз компазициясының оңтайлы мөлшері анықталды. Алға қойған мақсаттарға қол жеткізу үшін келесі мәселелер зерттелді: - ұлттық өнімдерді дайындауға арналған жылқы шикізатының шығымы анықталды; - дайын өнімнің негізгі органолептикалық көрсеткіштері зерттелді; - «Атырау» жаясының химиялық құрамы мен тағамдық құндылығы анықталды; - бақылау үлгісі мен «Атырау» жаясының химиялық құрамы салыстырылды; - «Атырау» жаясы мен бақылау үлгісінің аминқышқылдары салыстырылды; - ысталып –пісірілген жылқы еті өнімдерінің рецептурасы ұсынылды. Осылайша, өсімдік-ақуыз композициясын қолдану жылқы кесек еті үшін тиімділігі жоғары тағамдық және биологиялық құндылығымен ғана емес, сонымен бірге өзінің функционалдық қасиеттерімен де айқындалып отыр.
● Технические науки
168 №5 2016 Вестник КазНИТУ
ӘДЕБИЕТТЕР [1] Лисицын А.Б., Липатов Н.Н., Кудряшов Л.С. и др. Производство мясной продукции на основе био- технологии.-М. ВНИИМП.-2005-369 с. [2] Узаков Я.М Диханбаева Ф.Т.,Абжанова Ш.А., Ергазы улы С., Рскелдиев Б.А. Новые виды цельномы- шечных варено-копченых мясных продуктов // Мясная индустрия, г.Москва, 2010, №2 С. 42-44 с. [3] Я.М. Узаков. Биотехнологические аспекты создания продуктов из баранины нового поколения. Каз- госИНТИ – Алматы.: 2005. [4] Узаков Я.М., Прянишников В.В., Ильтяков А.В. Белки и пищевые волокна в мясных технологиях. Издательство «Эверо»– Алматы.: 2013 [5] Узаков Я.М., Соловьев А.Ю., Байболова Л.К., Жаксылыкова А.Н. Разработка технологии функцио- нальных мясных продуктов Мясная индустрия, Москва 2010. - №3, с.51-52 с
Узаков Я. М., Таева А. М., Кожахиева М.О., Макангали К. К., Елеуова Э. Р., Тлеуова Ж. С. Разработка технологии национальных продуктов из конины Резюме. Разработка технологий мясных продуктов с использованием растительного сырья становится все больше актуальной в ненышнее время. Потому что, в данное время потребители все больше уделяет место здоровому питанию. А здоровье человека как известно напрямую связано с тем что он употребляет в пищу. Поэтому в мясной индустрии все большее применение находят различные растительные добавки для улучше- ния показателей пищевой и биологической ценностей. В данной статье приведены данные по разработке тех- нологии национальных мясных продуктов из конины с использованием растительного сырья. Которые улуч- шают физико-химические показатели продукта, что позволяет считать данный продукт продуктом функцио- нального назначения. Ключевые слова. Мясопереработка, национальные продукты, конина, аминокислотный состав, биоло- гическая ценность, пищевая ценность, витамины, растительные добавки.
Uzakov Y. M., Taeva A. M., Kozhahieva M. O., Makangali K. K., Eleuova E. R., Tleuova Zh. S. Development of technology for national products of horse meat Summary. Development of technology of meat products using vegetable raw materials becomes more and more relevant. Because, at this time, consumers are increasingly paying place a healthy diet. A human health as it is known is directly related to the fact that he eats. Therefore, in the meat industry are becoming more and more different herbal supplements to improve performance of food and biological value. This article presents data on the development of na- tional technology of meat products from horse meat with vegetable raw materials. Which improves the physical and chemical characteristics of the product, which makes this product a functional purpose product. Key words: meat processing, national products, horse meat, amino acid composition, biological value, nutrition- al value, vitamins, and herbal supplements.
Б.С. Ахметов, Р.М. Утебаев, Н.А. Колтун, Д.А. Нупеисова (Казахский национальный исследовательский технический университет имени К.И. Сатпаева, Алматы, Республика Казахстан,)
1
гелиотепловой энергоаккумулирующей системы. Показана методика компьютерного моделирования системы управления и испытание лабораторного прототипа блока управления. Ключевые слова: микроконтроллерная система управления, гелиотепловая система, энергоаккумуляция. Лабораторный стенд по исследованию гелиотепловой энергоаккумулирующей системы (ГТЭС) с устройством для накопления и хранения тепловой энергии. Основу описываемой в данной статье лабораторной установки (рисунок 1), составляет разра- ботанный метод преобразования солнечной энергии в тепловую с помощью многофункциональной солнечной панели [1]. __________________
Статья подготовлена в рамках выполнения раздела 3 «Гелиотепловая энергоаккумулирующая системы (ГТЭС) на основе многофункциональной солнечной панели (МСП)» направления 3 научно-технической прог- раммы №757.ПЦФ.АЭ.14.1 «Разработка энергоэффективных технологий на основе альтернативных источников энергии на 2014-2016 годы» жүктеу/скачать 0,51 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|