Гормондардың әсер етуінің екі жолы бар: жасуша сырты арқылы, жасуша іші арқылы.
Жасуша сырты арқылы белок – пептидты гормондар әсер етеді оның схемасы былай: гормон жасуша сыртындағы рецепторға әсер етеді – рецептор альфа-бета-гамма суббірліктен тұратын G(гуанозин дифосфат) клетканы активтендіреді – G-клетка бета-гамма суббірліктерінен айырылып, 1 фосфорлы қалдық қосылып, активтелген G-клеткаға(гуанозинтрифосфат) айналады – G-клетка мембранадағы Аденилатциклазаға әсер етеді – Аденилатциклаза цитоплазмаға еніп, АТФ-тен 2 фосфор қалдығын алып қосылады, содан кейін цАМФ(циклин-АденозинМоноФосфат) түзіледі – цАМФ активтелінбеген ПротеинКиназа-А-мен(катализдік және регуляторлық суббірліктен тұратын) комплекс құрады – ары қарай цАМФ(регуляторлық) және активтелген ПКА-ға бөлінеді – активтелген ПКА ары қарай ферменттерді фосфорлау реакциясына қатысады.
Механизмі(схемасы): гормон жасуша ішіне кіріп рецептормен(ақуыздық және көмірсулық бөліктен тұратын) қосылып гормон-көмірсу-ақуыз кешенін түзеді – ары қарай кешеннен көмірсу бөлігі үзіледі – гормон-ақуыз кешені ары қарай ядроға кіріп, хроматида жіпшелеріне әсер етеді(тиройдты гормондар тікелей жіпшелерге әрекет етеді) – ары қарай ДНҚ транскрипциясы – аРНҚ синтезі – ақуыз синтезі(ферменттер)
Гипоталамус-гипофиздік жүйе
Гипофизбен гипоталамустың арасындағы жүйкелік-гуморальдық байланыс екеуінің атқаратын қызметтерінің бір екенін дәлелдейді
Гипоталамус әсерінің бір немесе басқа түрінің әсерінен гипофиздің бөліктері адамның бүкіл эндокриндік жүйесінің жұмысын басқаратын әртүрлі гормондарды шығарады. Ерекшелік-ұйқы безі және бүйрек үсті безінің ми бөлігі. Олардың өзіндік реттеу жүйесі бар.
Гипофизде алдыңғы, артқы және ортаңғы бөлің ажыратылады. Алдыңғы мен ортаңғы бөлікті аденогипофиз, артқы бөлігін нейрогипофиз деп бөледі
