1.1 Оқытудың мәні Француз ғалымы Паскаль шәкірт толтырылатын ыдыс емес, оны жағу керек алау екенін әділ атап өтті (орысша - ученик – это не сосуд, который нужно наполнить, а факел, который надо разжечь).
Жоғарыда айтылғандардан оқыту – бұл мұғалім мен білім алушы арасындағы белсенді өзара әрекеттесу процесі, нәтижесінде оқушы өзінің белсенділігі негізінде білім, дағдыларды қалыптастырады.
Бұл үдерістегі мұғалімнің іс-әрекетінің мәні – білім алушының іс-әрекетін бағыттау, оларды бақылау, оған қажетті құралдар мен ақпаратты ұсыну қажеттілігі.
Осылайша, оқыту - бұл студенттердің ғылыми білімдерін, дағдыларын игеру, шығармашылық қабілеттерін дамыту және т. б. бойынша белсенді оқу-танымдық іс-әрекетін ұйымдастырудың және ынталандырудың мақсатты процесі.
Осылайша, білім берудің (оқытудың) мәні оқушылардың белсенді оқу-танымдық іс-әрекетінде жаңа білім, дағдыларды қалыптастыру болып табылады.
1.2 Оқытудың мәні Педагогикалық процесс (оқыту) ғылым жүйесі болып саналады және келесі негізгі бөліктерді ажыратады:
жалпы негіздер;
тәрбие теориясы;
дидактика-оқыту теориясы;
мектептану.
Құрылым - бұл жүйедегі элементтердің орналасуы. Жүйенің құрылымы белгілі бір критерий бойынша бөлінген элементтерден немесе жүйенің компоненттерінен, сондай-ақ олардың арасындағы байланыстардан тұрады. Біртұтас педагогикалық процесте не және немен байланысты екенін біле отырып, осы процестің ұйымдастырылуын, басқарылуын және сапасын жақсарту мәселесін шешуге болады. Педагогикалық жүйедегі байланыстар басқа динамикалық жүйелердегі байланыстарға ұқсамайды. Процестің нәтижесі мұғалімнің, қолданылатын технология мен оқушының өзара әрекеттесуіне тікелей байланысты.
2. Оқытудың құрылымы Педагог пен тәрбиеленушінің педагогикалық процестегі өзара белсенділігі «педагогикалық өзара әрекеттесу» терминімен толық білінеді, ол термин педагогикалық әсерді, оның белсенді қабылдауын, өзіне әсер етуде көрінетін тәрбиеленушінің өзіндік белсенділігін (өзін-өзі тәрбиелеу) қамтиды. Педагогикалық өзара әрекеттесу барысында білім беру субъектілері мен объектілері арасындағы әртүрлі байланыстар көрінеді.
Тәрбиешілер мен тәрбиеленушілер арасындағы ақпарат алмасуда көрінетін ақпараттық байланыстар, ұйымдастырушылық және іс-әрекеттік байланыстар әсіресе кең таралған.
Адамның дамуы өзара байланысты екі процесті - оқыту мен тәрбиелеуді ұйымдастыруды талап етеді.