Проблемы языкознания
ШОЛУЛАР, СЫН ЖӘНЕ БИБЛИОГРАФИЯ
жүктеу/скачать 4,73 Mb. Pdf көрінісі
|
334 ШОЛУЛАР, СЫН ЖӘНЕ БИБЛИОГРАФИЯ ОБЗОРЫ, КРИТИКА И БИБЛИОГРАФИЯ ____________________________________________________________________ М.А. Бурибаева РЕЦЕНЗИЯ НА УЧЕБНОЕ ПОСОБИЕ «ҚАЗАҚ ТІЛІ ӘЛЕМІ» Авторы: М.К. Жапарова, Н.Ж. Шаймерденова, А.Е. Байгожина, Г.А. Тезекбаева, К.К. Кошерова (Астана, 2015. – 260 с.) Учебное пособие «Қазақ тілі әлемі» посвящено 20-летию Ассамблеи народа Казахстана и предназначено для самостоятельного изучения казахского языка или под руководством учителя. Оно содержит богатые сведения о казахской культуре и литературе сквозь призму казахского языка. Пособие уникально тем, что оно рассчитано на полиязычную аудиторию, а метаязыком в нем выступают казахский, русский, английский языки. Таким образом, тот, кто изучает казахский язык по данной книге, может выбрать удобный для него язык и без труда овладеть основными закономерностями языковой системы казахского языка, научиться вести диалоги, читать и пересказывать тексты. Читатели знакомятся с культурой казахского народа, традициями, обычаями, классической литературой, современными песнями и стихами, городами Казахстана. Весь материал подобран с учетом современных требований к овладению языкам и технологий подачи материала: мир казахского языка представится читателю яркими иллюстрациями из сказок, художественных текстов, газетных публикаций, казахских мелодий и песен, ссылок на электронные ресурсы – все это непременно способствует лучшему усвоению грамматики казахского языка. Обучающее издание охватывает все языковые навыки: аудирование, говорение, чтение, письмо. В нем материал представлен с учетом степени освоения языка и охватывает такие задания, как овладение новой лексикой, обозначенное условным знаком «Новые слова», умение строить диалог и полилог (условные знаки «Диалог» и «Говорим вместе»), овладение грамматикой (условный знак «Грамматика»), задания для письменного выполнения (условный знак «Письменная работа»), овладение языком через игровые стратегии (условный знак «Игра!») и мн. мн. др. Сам обучающий материал состоит из 16 уроков казахского языка, которые построены с учетом грамматических конструкций, разработанных в рамках проекта «Тілдарын» и представленных в учебном пособии «Қазақ тілі. Тілдарын» для уровня А1, А2. Все уроки обеспечиваются ситуативно-тематическим подбором языкового материала таким образом, что лексический и грамматический материал нового урока является продолжением предыдущего. Безусловно, такой подход к изучаемому материалу, многочисленные диалоги, тексты, различные типы упражнений, формы проверок усвоения материала, приведенный лингвострановедческий и общекультурный материал будут способствовать быстрому усвоению казахского языка. 335 Названия уроков и грамматических тем, задания в учебном пособии представлены на казахском, русском и английском языках, что намного облегчает для читателя процесс понимания и восприятия материала. Авторы пособия учитывают преемственность методики обучения казахскому языку и демонстрируют бережное отношение к трудам и методическим разработкам предшествующих ученых. Так, в пособии активно используются таблицы, разработанные в 1991 г. доктором филологических наук Ж.К. Туймебаевым и впервые опубликованные в виде грамматического справочника для более быстрого усвоения правил правописания («Қазақ тілі. Грамматиқалық анықтағыш». Алматы, 1991). Кроме того, авторы предлагают в качестве дополнительного материала обратиться к таким авторитетным источникам по изучению казахского языка, как: 1. Suleimenova E., Lekic M., Akanova D., Kadasheva K. Central Asian News Broadcasts. Kazakh Language: Modul № 1-3. – Washington, 2000-2012. –На каз. и англ. языках. – http://www.cenasianet.org 2. Suleimenova E., Lekiĉ M., Akanova D., Aldasheva A. Windows on Central Asian Culture. Kazakh Language: Modul № 4-11. – Washington, 2000-2012. – На каз. и англ. языках. – http://www.cenasianet.org 3. Тасибеков Канат. Ситуативный казахский [об изучении языков]. – Алматы: Изд-во «Ценные бумаги», 2012. – 262 с. / www/sitkaz. кz. Импонирует в данном пособии то, что при изучении казахского языка читателю нет необходимости заучивать объемный теоретический материал: грамматические конструкции, предложенные в таблицах, позволяют легко усвоить сложные грамматические правила. После каждого урока представлен раздел «Сөздік. Словарь. Vocabulary», помогающий закрепить и систематизировать усвоение новых слов и выражений, а весь лексический материал представлен в конце учебного пособия. Безусловно, вызывает положительные эмоции и симпатию к данной книге слова- обращения к обучающимся. Например: «Помните, что когда Вы обращаетесь к новому языку, мозг начинает сопротивляться и упрямо не принимает специфические звуки, к примеру, казахские ә [æ], і [i], ы [y], е [е], ү [u], ұ [u], ғ [g], қ [k], ң [ng], һ [kh], но Вы при многократном прослушивании попытайтесь различать их в звуковом потоке и, главное, полюбить». Или: «Помните, чтобы выучить язык надо на некоторое время стать музыкантом, который восторженно слушает себя и всех, кто говорит на этом языке. Вслушивайтесь в произношение и запоминайте!», «Много слушайте тех, кто говорит на казахском языке, телепередачи, радио, аудиокниги. Сделайте себе подборку песен на казахском языке и слушайте везде: дома, в машине, на пешей прогулке, в фитнес клубе». Итак, учебное пособие «Қазақ тілі әлемі» предназначено для всех, кто интересуется вопросами полиязычия и желает не только выучить казахский язык в минимальные сроки, но и ознакомиться с культурой казахов, больше узнать о городах и заповедниках Казахстана, казахской прозе и поэзии, традициях и обычаях. И все это преподносится с ориентацией на современную реальность. Курс учебного пособия рассчитан на 72 аудиторных часа и включает самостоятельные задания для выполнения дома. При этом преподаватель имеет возможность варьировать задания в зависимости от условий обучения, уровня подготовленности обучающегося. Для облегчения изучения казахского языка, усвоения мелодики казахской речи к книге прилагается аудиоприложение с записями фрагментов каждого урока. Считаю, что в данном обучающем пособии представлена уникальная авторская методика преподавания казахского языка и инновационный подход в обучении языку. Несомненно, настоящее издание будет полезно преподавателям вузов, студентам, учителям, туристам и всем, кто желает преподавать или овладеть казахским языком. Таким образом, учебное пособие имеет важную практическую значимость для изучении казахского языка как государственного, второго или иностранного. 336 Разработчики данного пособия вносят заметный вклад в осуществление языковой политики Казахстана и реализацию проекта «Триединство языков», Государственной программы развития и функционирования языков на 2011-2020 гг. И лишь остается надеяться, что данное пособие будет издано большим тиражом и распространено в вузах и школах Республики Казахстан. А.К. Курманова, Г.С. Бөкен ЕР ЕСІМІ – ЕЛ ЕСІНДЕ... («Мәлік Ғабдуллин феноменін зерттеу және зерделеу мәселелері» атты халықаралық ғылыми-тәжірибелік конференциясы туралы) Ағымдағы жылдың 25 қараша күні Қазақстан Республикасының Білім және ғылым министрлігі, Ақмола облысы әкімдігі, Ш.Уәлиханов атындағы Көкшетау мемлекеттік университеті, Қазақстан Республикасы Ұлттық ғылым академиясының М.О.Әуезов атындағы Әдебиет және өнер институты және Көкшетау қалалық Мәлік Ғабдуллин атындағы мұражайдың ұйымдастыруымен Алаштың арда ұлы, Кеңес Одағының Батыры, академик, жазушы, филология ғылымдарының докторы, қазақ елінің мақтанышы Мәлік Ғабдуллиннің 100 жылдық мерейтойына арналған «Мәлік Ғабдуллин феноменін зерттеу және зерделеу мәселелері» атты халықаралық ғылыми-тәжірибелік конференциясы болып өтті. Мерекелік шара Мәлік Ғабдуллин ескерткішіне гүл шоқтарын қою рәсімінен басталды. Конференцияның пленарлық мәжілісін Ш.Уәлиханов атындағы Көкшетау мемлекеттік университетінің ректоры, профессор Әбжаппаров Әбдімүтәліп Әбжаппарұлы кіріспе сөзімен ашып, келелі ғылыми мәжілістің тізгінін өз қолына алды. Алғашқы баяндамашы ҚР ҰҒА М.Әуезов атындағы Әдебиет және өнер институтының директоры, ҚР ҰҒА корреспондент мүшесі, филология ғылымдарының докторы, профессор Қалижан Уәлихан «Батыр тағдыр, ғылыми ғұмыр» атты тақырыпта Мәлік Ғабдуллиннің ғылыми-шығармашылық мұраларына тоқталып, тың мағлұматтарымен жиылған қауымды елең еткізсе, «Западная Сибирь и Казахстан в Великой Отечественной войне» тақырыбында сөз алған Ресей Ғылым академиясы Орал бөлімшесінің ғылыми қызметкері, жас ғалымдар кеңесінің төрағасы, тарих ғылымдарының кандидаты А.А.Валитов Ұлы Отан соғысы кезіндегі ерлікті ту еткен сахара оғланының ұрпағы ретінде батыр бабамыздың көрсеткен ерліктерін тілге тиек етті. Қазақ педагогикалық білімінің қарашаңырағы Абай атындағы Қазақ Ұлттық педагогикалық университетінің профессоры, ҚР ҰҒА корреспондент мүшесі, педагогика ғылымдарының докторы, профессор Б.Ө.Сманов «Қаһарман ғалым, ұлағатты ұстаз» атты баяндамасында өр халқымыздың рухы, арман-тілегі жинақталған халық ауыз әдебиеті үлгілерін ғылыми саралап, білім беру жүйесіне енгізудегі ер Мәліктің педагогикалық ізденістеріне тоқталды. Көкшелік ғалым, аймақ тарихының бірегей зерттеушісі профессор Қ.Қ.Абуов «Мәлік аға туралы сөз» баяндамасында академик М.Ғабдуллиннің қоғамдық қайраткерлігін, ұстаздық болмыс феноменін айқындаса, филология ғылымдарының кандидаты, профессор м.а. С.Н.Жәмбек Мәлік Ғабдуллиннің 337 «Ата-аналарға кеңес» атты еңбегінің адамзат тарихының толқынында өшпес орны бар қазақтай өр ұлттың болашақ ұрппаққа оқу-тәрбие беру ісіндегі құндылық сипаттарын, ғалымның педагогикалық көзқарастарының мән-маңызын көпшілік қауымға насихаттай түсті. Конференция барысында ҚР қоғам қайраткері, ақын-сазгер Иран Тасқара «Батыр Мәлікке» атты өзінің арнауын оқыған соң, батыр бабаның 100 жылдық мерейтойына орайлас шәкірт інісі, профессор С.Негимовтің «Мәлік Ғабдуллин» атты зерттеу еңбегінің тұсаукесер рәсімі өткізілді. Конференция жұмысы «Мәлік Ғабдуллин және әлемдік фольклортану мен қазіргі филология ғылымының өзекті мәселелері», «Мәлік Ғабдуллин және заманауи білім беру талаптарына сай болашақ педагогтарды даярлаудағы кәсіби құзыреттілік: қазіргі жағдайы мен болашағы», «Мәлік Ғабдуллин және қазіргі гуманитарлық ғылымдардың даму үрдістері» айдарымен үш секциялық бағыттағы отырыстармен жалғасты. «Мәлік Ғабдуллин және әлемдік фольклортану мен қазіргі филология ғылымының өзекті мәселелері» секциясын ф.ғ.д., профессор Б.Шалабай жүргізді. Секцияға Абакан (Ресей) және Көкшетау, Алматы, Астана, Павлодар, Петропавл қалаларынан 28 мақала ұсынылған. «Мәлік Ғабдуллин және заманауи білім беру талаптарына сай болашақ педагогтарды даярлаудағы кәсіби құзыреттілік: қазіргі жағдайы мен болашағы» секциясын п.ғ.д., профессор Б.Б.Жахина басқарды. Аталған секцияға Ш.Уәлиханов атындағы Көкшетау мемлекеттік университеті оқытушыларының ғылыми-әдістемелік 8 мақаласы, ал т.ғ.д., профессор Қ.Қ.Әбуев жүргізген «Мәлік Ғабдуллин және қазіргі гуманитарлық ғылымдардың даму үрдістері» секцияға Абакан (Хакасия), Көкшетау, Павлодар, Петропавл қалаларынан барлығы 22 мақала берілген. Жалпы алғанда, барлық баяндамалар тыңдалып, қатысушылар өзіндік сауалдарын қойып, тұщымды ғылыми диалог орын алды, өзіндік көзқарастар мен ұсыныстар да айтылды. Мәселен, ф.ғ.д., профессор Б.Шалабай «Көркем мәтіндегі автор бейнесі» мақаласы қазіргі тіл біліміндегі мәтінтанудың өзекті мәселелеріне арналды. Автор «Абай жолы» эпопеясы мәтін құрылымының болмысы тілдік тұрғыдан сараланды. Екінші секция бойынша, аға оқытушы Ж.Қ.Мұқытованың «Болашақ педагогтарды даярлауда М.Ғабдуллиннің педагогикалық мұраларының рөлі» баяндамасы мәжіліске қатысушыларды елең еткізбей қоймады. Өз мақаласында ұстаз-ғалымның «Ата-аналарға тәрбие туралы кеңес» бірегей педагогикалық еңбегінің маңыздылығын баяндай келе, адамгершілікке, ұлтжандылыққа тәрбиелеу мәселелерін, педагогтың отбасы тәрбиесі, соның ішінде ата-аналарға ғибрат тәрбие беру барысында жазған кеңестерінің жастарға, студенттерге білім беруде әлі де өз маңыздылығын жоймағанын ерекше атады. М.Ғабдуллиннің педагогикалық еңбектеріне байланысты жинақталған материалдар негізінде 2 кредитке шақталған арнайы элективтік пәнді педагогикалық мамандықтардың оқу үдерісіне енгізу қажеттілігін ұсынды. Қарт ұстаз А.Ы.Есмағұловтың «Мәлік Ғабдуллин және қазақ фольклортану ғылымы» мақаласы да тыңдарман көпшілікке ой салды. Баяндамашы өз сөзінде педагог ғалым, қоғам қайраткері, Кеңес одағының батыры М.Ғабдуллин өнегелі өмірі мен жемісті шығармашылық мұрасына тоқтала отырып, қазақ фольклортануына қосқан үлесін жан- жақты зерделеді. Атап айтқанда «Қазақ халқының ауыз әдебиеті» атты классикалық филологиялық еңбектің мән-маңызын тілге тиек етті. Сонымен қатар ғалымның соңғы жазған және көзі тірісінде жарық көрген мақаласының бірі – «Қазақ фольклористикасының даму жолдарына» ерекше тоқталып, халқымыздың ауыз әдебиеті туралы тұшымды көзқарастарын қозғады. М.Ғабуллиннің Ұлы Отан Соғысы кезіндегі жауынгерлік ерлігін де бүгінгі өскелең ұрпақтың санасына сіңірудің қажеттілігін атады. Соғыстан кейінгі жылдары «Қобыланды батыр» туралы зерттеуін қайта толықтырылғанын, жырды Марабай, Мерсенбай, Біржан, Нұрпейіс, Мұрын жырау, Көшеген нұсқаларын салыстырып, конференцияға қатысушыларды тарихи маңызы зор, мағыналы деректермен хабардар етті. Асылы, Арқа өңіріне, үш жүздің басын қосып, ел бірлігіне ұйытқы болған Абылай ханның құтты ордасына, кешегі Ақан сері мен Біржан салдың әні әуелеген, Үкілі Ыбырай 338 мен Көкеннің көк нөсерлі жыры төгілген, Сәкен серінің ізі қалған киелі Көкше елінде біртуар Алаштың арда ұлы, Кеңес Одағының Батыры, академик, жазушы, қазақ елінің мақтанышы Мәлік Ғабдуллиннің 100 жылдық мерейтойына арналған «Мәлік Ғабдуллин феноменін зерттеу және зерделеу мәселелері» атты халықаралық ғылыми-тәжірибелік конференциясы жоғары деңгей ұйымдастырылып, батыр бабамыздың мұрасы жас ұрпаққа барынша насихатталғаны – «Ерім деген елі» бар екендігінің дәлелі. 339 АВТОРЛАР ЖАЙЛЫ МАҒЛҰМАТТАР СВЕДЕНИЯ ОБ АВТОРАХ 1 Аипова Диляра Галимжановна – магистр образования, ст.преподаватель Кокшетауского государственного университета им.Ш.Уалиханова (Казахстан) 2 Айсұлтанова Қарлығаш Әбдіқалыққызы – кандидат филологических наук, доцент Казахского национального университета им. аль-Фараби (Казахстан) 3 Амалбекова Марал Бимендиевна – доктор филологических наук,., профессор Евразийского национального университета им. Л.Н.Гумилева (Казахстан) 4 Анафинова Мадина Латыповна – кандидат филологических наук, доцент Казахского гуманитарно-юридического университета (Казахстан) 5 Анищенко Ольга Александровна – доктор филологических наук, профессор Кокшетауского государственного университета им.Ш.Уалиханова (Казахстан) 6 Әбдуалиұлы Бекжан – доктор филологических наук, профессор Евразийского национального университета им. Л.Н.Гумилева (Казахстан) 7 Бадагулова Галия Мултаевна – кандидат филологических наук, доцент Алматы Менеджмент Университета (Казахстан) 8 Байгутова Динара Нышановна – кандидат филологических наук, доцент Южно- Казахстанского государственного педагогического института (Казахстан) 9 Байниязова Бахыт Турсынбековна – преподаватель русского языка и литературы Медико-технического колледжа (Казахстан) 10 Баратова Мұхаббат Нұржауқыз – кандидат филологических наук, ассоциированный профессор Павлодарского государственного университета им. С.Торайгырова (Казахстан) 11 Бегалиева Рауан Нармахановна – кандидат педагогических наук, старший преподаватель Южно-Казахстанского государственного педагогического института (Казахстан) 12 Бегманова Б.С. – кандидат филологических наук Казахского государственного женского педагогического университета (Казахстан) 13 Бекбалакова Нуржамал Абушахмановна – старший преподаватель Карагандинского государственного медицинского университета (Казахстан) 14 Бейсембаева Жанна Алибиевна – кандидат филологических наук, и.о. доцента Евразийского национального университета им. Л.Н. Гумилева (Казахстан) 15 Бескемер Ақерке – магистр гуманитарных наук, преподаватель Евразийского национального университета имени Л.Н.Гумилева (Казахстан) 16 Бисембаева Айгуль Амантаевна - магистр ст. преподаватель Евразийского национального университета им. Л.Н.Гумилева (Казахстан) 17 Бокен Гульназ – докторант Кокшетауского государственного университета им.Ш.Уалиханова (Казахстан) 18 Болтрик Елена Викторовна – магистрант Евразийского национального университета им. Л.Н. Гумилева (Казахстан) 19 Боранбаева Айымгуль Сайлауовна - магистр, старший преподаватель Евразийского национального университета им. Л.Н.Гумилева (Казахстан) 20 Борибаева Гулнара Абдикасимовна - магистр гуманитарных наук, докторант Казахского национального университета им. аль-Фараби (Казахстан) 21 Ботабек Алмагүл Әнуарбекқызы – преподаватель Карагандинского государственного медицинского университета (Казахстан) 22 Бурдыга Ирина Владимировна – магистрант Кокшетауского государственного университета им.Ш.Уалиханова (Казахстан) 23 Бурибаева Майнура Абильтаевна – кандидат филологических наук, доцент Евразийского национального университета им. Л.Н. Гумилева (Казахстан). 340 24 Гаранина Екатерина Петровна – магистр филологии, преподаватель Павлодарского государственного педагогического института (Казахстан) 25 Дилдабекова Анар Кулбаевна - докторант PhD Евразийского национального университета имени Л.Н.Гумилева 26 Ескиндирова Маншук Жумабаевна – докторант PhD, старший преподаватель Евразийского национального университета им. Л.Н. Гумилева (Казахстан) 27 Жақыпов Жантас Алтайұлы – доктор филологических наук, профессор Евразийского национального университета им. Л.Н.Гумилева (Казахстан) 28 Жанұзақова Құралай Темірбекқызы – доктор филологических наук, доцент Казахского государственного педагогического иститута (Казахстан) 29 Жандаева У.Ж. – старший преподаватель Кокшетауского университета им. А.Мырзахметова (Казахстан) 30 Жаркынбекова Шолпан Кузаровна – доктор филологических наук, профессор, декан филологического факультета Евразийского национального университета им. Л.Н. Гумилева (Казахстан) 31 Жундыбаева Турархан Нурмухановна – кандидат педагогических наук, доцент Казахского национального педагогического университета им. Абая (Казахстан ) 32 Жусупов Нартай Қуандықұлы – доктор филологических наук, профессор Павлодарского государственного университета им. С.Торайгырова (Казахстан) 33 Забинякова Галина Валентиновна – старший преподаватель Кокшетауского государственного университета им.Ш.Уалиханова (Казахстан) 34 Кабылов Адилет Дыбысович – кандидат филологических наук, доцент Каспийского государственного университета технологии и инжиниринга им. Ш.Есенова (Казахстан) 35 Қадыров Жанбай Тұрарұлы – кандидат филологических наук, доцент Северо- Казахстанского государственного университета имени М. Козыбаева (Казахстан) 36 Қажыбаева Гүлден Кеңесқызы – кандидат филологических наук, старший преподаватель Кокшетауского государственного университета им. Ш.Уалиханова (Казахстан) 37 Кажыбай Аян Тулегенович – кандидат филологических наук Кокшетауского государственного университета им. Ш. Уалиханова (Казахстан) 38 Казкенова Аимгуль Каирбековна – кандидат филологических наук, доцент Казахского национального педагогического университета им. Абая ( Казахстан ) 39 Каирбекова Ибагуль Сулейменовна – старший преподаватель Кокшетауского государственного университета им. Ш. Уалиханова (Казахстан) 40 Каирова Меруерт Калиевна – кандидат филологических наук, и.о. доцента Евразийского национального университета им. Л.Н. Гумилева (Казахстан) 41 Касенов жүктеу/скачать 4,73 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|