«Стресс» термині (ағылшынша стресс – қысым, тартылыс, қысым келтіру) техника саласынан алынған, онда бұл сөз физикалық объектіге қолданылатын және оның шиеленісін тудыратын сыртқы күшті, яғни объект құрылымында уақытша немесе тұрақты өзгерісті білдіру үшін қолданылады.
«Стресс» термині (ағылшынша стресс – қысым, тартылыс, қысым келтіру) техника саласынан алынған, онда бұл сөз физикалық объектіге қолданылатын және оның шиеленісін тудыратын сыртқы күшті, яғни объект құрылымында уақытша немесе тұрақты өзгерісті білдіру үшін қолданылады.
Ганс Селье, канадалық эндокринолог-дәрігер, ғылымға ең алғаш осы ұғымды және бейімделістің жалпы синдромы ұғымын енгізді.
Оның анықтамасы бойынша, стресс – өте жағымсыз әсерлерге жауап ретінде туған организмнің қалыпсыз бейімделу әрекеттерінің жинағы.
Стресс – адамның мазасыздығынан туындайтын көбіне өзі бейімделмеген жұмыстардың шамадан тыс болуына байланысты бейімделген психикамен организмнің өзгерістерге ұшырауына әкелетін процесс ретінде саналады
Стресс – организмнің күшті әсерлерге реакциясы, ол өз табиғаты бойынша стресстік жауап – зақымдаушы факторлар әсер еткенде организмнің тұрақтылыққа жету әдісі; қалыпты дені сау организмде қолайсыз факторлармен күресуге бағытталған механизм бар, бұл механизм – стресс-реакция немесе жалпы бейімдеу синдромы деп аталады.
Сонымен, стресс - бұл адам үшін экстремалды жағдайларда пайда болатын психофизиологиялық күй.
2.1 Стресс түсінігі
Ганс Селье, күйзелістің үш кезеңін бөліп көрсетеді (жалпы бейімдеу синдромы):
Ганс Селье, күйзелістің үш кезеңін бөліп көрсетеді (жалпы бейімдеу синдромы):
Мазасыздық кезең - жағымсыз тітіркендіргіш әсер еткен сәтте туатын жауаптың алғашқы кезеңі; шок және қарсы тұру кезеңдерінен тұрады
Қарсылық көрсету кезеңі- жағымсыз тітіркендіргіш әсеріне беріліп кетпей, оған төзу реакциясы туады; симпатикалық жүйке жүйесінің әсерімен жүректің соғу ырғағы жылдамданады, тыныс алу ырғағы да жиілене түседі, бұлшық еттердің жиырылу қабілеті күшейеді. Түрлері: арнамалы және бейарнамалы
Бейімделу немесетұрақтану кезеңі - бейімделу қорының мүмкіндігі азайып, эндокриндік жүйелердің қызметі төмендейді, мұны психикалық дезадаптация деп атайды. Дезадаптация (бейімделудің нашарлап жойылуы) кезінде жабығу, тұнжырау, жан ауруларының асқынуы байқалады
