Кәсіби өзіндік анықталу бұл белгілі бір мәдени-тарихи (әлеуметтік-экономикалық) жағдайдағы орындалатын жұмыстың және өмірдің барлық мағыналарының тәуелсіз және саналы түрде табылуы.
Әлеуметтік бейімделу – бұл жаңа қызметкердің еңбек өнімділігін жоғарылатудың алғашқы қадамы. Маманның жаңа қызметке бейімділігі оның ақыл күш қуатына байланысты. Бейімделу – болашақта қызметкердің мотивациясына оң әсер етуі мүмкін.
«Кәсіби бейімделу»біріншіден жаңа жұмыс орнына, жаңа лауазымға бейімделумен айқындалады.Ұжыммен қарым-қатынаста, командаға және команданы жаңадан келгенге тез бейімдеу екі жаққа да тиімді болады.Қызметкердің бейімделуінің сәттілігі ұжымдағы персоналды басқару, еңбек инновацияларына, әлеуметтік-психологиялық климатқа байланысты.
ІІІ. Кәсіби мансап– бұл адамның кәсіби қызметіне байланысты ұйымдық мәртебенің даму тізбегі. Әлеуметтік мансаптұлғаның ұйымда әлеуметтік-мәдени кеңістігінде алға жылжуының траекториясы. Ірі корпорациялар өз қызметкерлерінің кейбір санаттарына арналған мансаптық бағыттарды құруға және тиісті механизмдерді жасауға ұмтылады.Ұйым мен қызметкер байланысы болып тұлғаның әлеуметтену мен мансаптық өсу мүдделері сәйкес келгенде кәсібидаму деңгейі қамтамасыз етіледі.
Қызметкер үшін әлеуметтену кәсіби және әлеуметтік мәртебенің жоғарылауын білдіреді. Қызметкердің мансаптық өсуі өмір сапасын жақсартуға әкеледі, өзіңізді қандай да бір ұйыммен байланыстырмаңыз.Мансаптың тез өсуі, жалақысы жоғары лауазым, басшылық – бұл көптеген қызметкерлер армандайтын нәрсе. Алайда, мұны белгілі бір күш-жігермен ғана алуға болады. Сіз таңдаған және байланысты салалардағы кәсіби білім мен дағдыларды үнемі үйреніп, жетілдіріп отыруыңыз керек.
Кәсіби өсу мақсатын анықтаңыз– сізді не басқарады? Кейбіреулер көшбасшы болғысы келеді, ал басқалары бір орында отырудан шаршайды және дамуды аңсайды, ал басқалары үшін материалдық мақсаттар маңызды. Сізді ынталандырушы факторларды анықтағаннан кейін ғана сіз мансаптық модель жасай аласыз.
Мансап – адамның жұмысқа және оның мінез-құлқына соңғы қатынасын анықтайтын іс-әрекеттер тізбегі.Ұйымдар персоналдың мансаптық өсуіне әртүрлі тәсілдермен қарайды.Мансап тік (вертикальды) (дәстүрлі түсінік жоғарыға қарай жылжу) және көлденең (кәсібилікті жетілдіру, номиналды ұстанымсыз нақты күш пен биліктің болуы) тұрғыда қарастырылады.