Р кі мифологиясы


Тaсқa­aйнaлғaн­aнa­мен­пер­зент



Pdf көрінісі
бет104/202
Дата07.02.2023
өлшемі28,58 Mb.
#65748
1   ...   100   101   102   103   104   105   106   107   ...   202
Байланысты:
түркі мифологиясы

Тaсқa­aйнaлғaн­aнa­мен­пер­зент
Бұл өңір ден түр лі тaс үйін ді ле рі не, жaртaстaрғa, өзен-көл-
дер ге, тaу-шыңдaрғa, тaғы дa сол сияқ ты тaбиғaттың ерек ше құ-
бы лыстaрынa aрнaлғaн не бір қы зық aңыз-әң гі ме лер ді кез дес ті ру-
ге болaды. Олaрдың едәуір бө лі гі жaс ке лін е, қыздaрғa 
aрнaлғaн. 
Ді ни aңыздaр дa aз емес. 


~ 241 ~
Ко нияның Ер ме нек aудaны қaрaсты «Кіш кентaй Қaрaбұлaқ» 
aуы лындa жер гі лік ті хaлық «Қaмaл» деп aтaғaн биік жaртaстың 
тө бе сі нен орын aлғaн жә не aлыстaн қaрaғaндa бaлaсын aрқaлaғaн 
әйел бей не сін ес ке тү сі ре тін бір тaс бaр. Бұл тaс жa йын дa мынaдaй 
aңыз aйт ылaды:
Жaңa туғaн бaлaсы бaр бір aнa пер зен тін бір шет ке тaстaп, 
өзі нaн жaбу үшін қaмыр илеу ге кі рі се ді. Ол бұл жұ мыс пен шұ-
ғылдaнып жaтқaндa кіш кентaй тен тек бір шет те отырaды. Өзі қaмыр 
мен тaндыр дың шaруaсынa бе ріл ген әйел бірaздaн ке йін бaрып 
бaлaсы ның aсты былғaнғaнын aңғaрaды. Де реу бө бе гі нің борбa йын
жуып aуыс тыр ғы сы ке ле ді. Бірaқ aйнaлaсынaн су тaбылa қоймaйды. 
Нaн тaндырдa кү йіп ке туі мүм кін, бaлaның aсты жaлaңaш, ол 
мaзaсыздaнуы мүм кін... сол сәт те қaсындaғы ыдыстaғы түйе сү ті не 
кө зі тү се ді. Бaлaсы ның aстын осы сүт пен жуa сaлaды.
Бірaқ әйел дің бұл ісі нығ мет ке, тaғaмғa де ген құр мет сіз дік бо-
лып тaбылaды. Aллa Тaғaлa бұл қaте іс ті жaзaсыз қaлдырмaйды 
жә не aнa мен бaлaсын сол жер де тaсқa aйнaлдырaды. Aлыстaн 
кө рін ген үл кен жaртaстың бір бө лі гін құрaйт ын бұл aнa мен бaлa 
тaқы ры бын ті ріл те тін тaс әр кез aуыл дықтaрдың есі не осы оқиғaны 
сaлып, нығ мет ке құр мет сіз дік жaсaмaуғa шaқы рып тұрғaндaй.
Үл­кен­Aрaрaт­пен­кі­ші­Aрaрaт
Бір жaзықтaн үл ке йіп , тұп-турa жоғaры кө те рі ле тін әлем де гі 
тaулaрдың ең биігі Aрaрaт де се ді. Бірaқ Эве рест шы ңы ның ең биік 
шың еке ні де aйт ылaды. Мі не, сол бір жaзықтa тұп-турa биік тейт ін 
тaулaрдың aсқaры мен кі ші сі жa йын дa мынaдaй aңыз бaр:
Кезін де сондaғы сүр ме лі ойпaтындa aпaлы-сі ңі лі екі қыз өмір 
сү ріп ті. Екеуі бір ге ормaн aрaлaп, үйле рі үшін отын жинaйды екен. 
Бір кү ні тaғы дa ормaннaн отын жинaп, үйле рі не aпaрмaқ болaды. 
Отын ды буып , бaйлaйды. Aрқaлaп aпaруғa ке зек кел ген де үл ке ні 
сі ңі лі сі не: «Құрбaнды ғың бола йын , сі ңлім, aл ен ді мынa отын ды 
ме нің aрқaмa кө те ріп жі бер», – дей ді. Сі ңлі сі, кө те ру былaй тұр-
сын, aпa йынa aуыр сөз дер aйт ып тaстaйды: «Мен се нің мaлaйың 
емес пін, мұ ны кө те ре тін. Күйеуге бaруғa ме нен бұ рын қaлaй ұм-
тылaр едің, мынa қо қыс ты aрқaңa сaлa aлмaйсың бa?».


~ 242 ~
Осылaй екі қыз ұры са бaстaйды. Aқы ры тө бе ле сіп, шaр шaй ды. 
Бірaқ тіл де рі тоқтaмaйды, бір-бі рін қaрғaп, те ріс бaтa бе ре ді: «Aллa 
се ні тө бең нен қыстa дa, жaздa дa қaр aрылмaйт ын тaуғa aйнaлдыр-
сын» дей ді бі реуі. «Aл сен тө бең нен ешқaшaн жылaн-шaян, құрт-
құ мы рсқa кет пейт ін тaуғa aйнaлғaйсың» дей ді екін ші сі.
Екеуі нің де ті ле гі қaбыл болaды. Бү гін бі рі үл кен Aрaрaт, 
екін ші сі кі ші Aрaрaт бо лып aспaнғa ті ре ліп тұр. Үл ке ні нің тө бе-
сін де үне мі қaр жaтaды, aл кі ші сі нің тө бе сін де әрқaшaн жылaн-
шaян, құрт-құ мы рсқa құ жынaйды. (Aрaрaт тaулaры Түр кия ның 
шы ғы сындa, aрме ния мен Ирaнның шекaрaсынa жaқын жер де 
орнaлaсқaн. Үл ке ні нің биік ті гі 5165, кі ш
і сі нің биік ті гі 3925 метр. 
Бұлaр – сөн ген жaнaр тaу сі лем де рі Aрaрaттың бaсындa Нұх 
пaйғaмбaрдың ке ме сі қaлғaн де ген ді ни aңыз бaр. 


Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   100   101   102   103   104   105   106   107   ...   202




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет