Азотты
|
Азотистсыз
|
|
амин кышкылдары,мочевина, зэр қышкылы, креатин, креатинин түрлі ферменттер, гормондар, витаминдер. пигменттер, еріген күйінде оттегі, көмір кышкылы газ
|
глюкоза, липидтер, сүт қышкылы, пировиноірад кышкылы
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
№ 4. Тапсырма кестені толтыру «Гемоглобиннің газдармен әрекеттесуі»
Гемоглобиннің газдармен қосындысы
|
|
Физиологиялық
|
Патологиялық
|
1.HbO2-оксигемоглобин
2.HbCO2-карбогемоглобин
3.HHb-тотықсыз-
данған гемоглобин
|
1. HbCO-карбоксигемоглобин
2.HbOH-метгемоглобин
3.HbS-сульфгемоглобин
|
|
|
|
|
|
|
№ 7 Тапсырма . Эритроциттер гемолизі
Гемолиздің түрі
|
Мысалдары
|
Физиологиялық
|
cay адамда болады. Денедегі ескірген ритроциттер жарылып, олардың орнына сүйек кемігінен шыккан жас эритроциттер қанға түседі. Эритроцит 120-130 күн жадайды. Ескіргсн эритроцитгердің біразы бауырда, көпшілігі көкбауырда гемолизденсді. Сондыктан көкбауыр эритроциттер "моласы" деп те аталады.
|
Осмостық
|
эритроциттің іші мен сыртындагы осмостык кысым айырмашылығынан туады. Қанға осмостық кысымы аз (гипогониялық) ерітінді кұйса, эритроциттің ішіне су кіреді де ол ісінеді, судың кіруі тоқтамаса эритроциттің қабығы жарылып, ішіндегі гемоглобин сыртындағы ерітіндіге шығады. Сөйтіп қан гемолизге үшырайды. Бір эритроциттің көлемін 100%-ке баласақ, гипотониялык ерітіндіде оның көлемі
146%-ке жетісімен эритроцит жарылады.
|
Химиялық
|
эритроцитгің липоид пен белоктан тұратын мсмбранасын ерітетін химиялық заттардың (сірке қышкылы, эфир, хлороформ, сілті) әсерінен болады.
|
Биологиялық
|
ішек құрттары (гельминттер) мен жануарлар бөлін шығарагын не өсімдіктерден алынатын (сапонин) улы затгар - гемолизиндердің эсерінен болады. Мэселен, жылан, қарақұрт, шаян улары, адамның ішегінде тіршілік ететін құрттар (гельминттер) бөліп шығаратын зат алмасу өнімдері, қан құйганда сиыспау салдарынан пайда болатын улар эритроцитгердің кабығын жидітіп, бұзады.
|
Термиялық
|
канды біресе жылытып, біресе суытудан болады, әсіресе бұл мұздаган (тоңазытан) қанды еріткен кезде кездеседі. Кейбір пікірге карағанда мұз кристалдары эритроцит қабығын жарақаттап жыртады. Дене температурасы 420-тан асса да кан гемолизденеді. Ұзақ уакыт дене қызуы 'қалыпты болғанымен, кешке карай 38-390-қа дейін кйтерілігі отырса, эритроциттер гемолизденеді.
|
Механикалық
|
канды шайкап араластыру, сілту салдарынан эритроцит мембранасы зақымданады (жыртылады). Демек, ыдыстағы қанды бір жерден екінші жерге апаргаңда оларды шайкамай, абайлап тасу керек.
|
Электрлік
|
электр тоғының әсерінен болады. Сэуле энергиясы мсн ультрадыбыс та электр күші сияқты эритроцит қабығын, тінін бүзып жарады (строматолиз).
|
№ 9.Тапсырма «Қан топтарын және резус факторды анықтау» тәжірибелік дағдының әдісі мен жасалу техникасын көрсету.
Достарыңызбен бөлісу: |
