Құрамы.Құрылысы.Қасиеттері h o n o o азоттың тотығу дәрежесі Азоттың валенттілігі +5 IV
жүктеу/скачать 1,46 Mb.
|
азот қышқылы
| оттекті
бірнегізді ерігіш ұшқыш күшті Азотная кислота по: Азот қышқылын өндірісте алу жолдары NH3 NO NO2 HNO3 4NH3+ 5O2 = 4NO + 6H2O 2NO+O2 = 2NO2 4NO2 + 2H2O + O2 = 4HNO3 1. Өндірісте азот қышқылын аммиакты оттегінің қатысуымен тотықтыру арқылы алады. Азот (II) оксидіне дейін. 2. Азота (II) оксидінен азота(IV) оксидіне дейін тотығады 3. Көміртектің артық мөлшерінде адсорбцияға ұшырайды. Лабораторияда азот қышқылын алу жолы Концентрлі күкірт қышқылын нитраттарға әрекеттестіру арқылы( ақырындап қыздыру) NaNO3 + H2SO4 = NaHSO4 + HNO3 Азот қышқылының химиялық қасиеттері 1. Қышқылдардың өзіндік(типтік) қасиеттері 2. Азот қышқылының металлдармен әрекеттесуі 3. Азот қышқылының бейметалдармен әрекеттесуі Азот қышқылының химиялық қасиеттері Азот қышқылы қышқылдарға тән барлық қасиеттерді көрсетеді. Қышқылдарға тән қасиеттерді атаңыздар Қышқылдар негіздік және амфотерлі(екідайлы) оксидтермен,негіздермен,амфотерлі гидроксидтермен,тұздармен әрекеттеседі Азот қышқылымен жүретін реакция теңдеулерін жазыңыздар: 1 3
Мыс оксидімен(II), алюминий оксидімен; Натрий гидроксидмен , мырыш гидроксидімен; Аммоний карбонатымен,натрий силикатымен 3 2HNO3 + CuO = Cu(NO3)2 + H2O 1 2H+ + 2NO3– + CuO = Cu2+ + 2NO3– + H2O 2H+ + CuO = Cu2+ + H2O 6HNO3 + Al2O3 = 2Al(NO3)3 + 3H2O 6H+ + 6NO3– + Al2O3 = 2Al3+ + 6NO3– + 3H2O 6H+ + Al2O3 = 2Al3+ + 3H2O HNO3 + NaOH = NaNO3 + H2O H+ + NO3– + Na+ + OH– = Na+ + NO3– + H2O H+ + OH– = H2O 2 2HNO3 + Zn(OH)2 = Zn(NO3)2 + 2H2O 2H+ + 2NO3– + Zn(OH)2 = Zn2+ +2NO3– + 2H2O 2H+ + Zn(OH)2 = Zn2+ + 2H2O 3 2HNO3 + (NH4)2CO3 = 2NH4NO3 + ↑CO2 + H2O 2H+ + 2NO3– + 2NH4+ + CO22– = 2NH4+ +2NO3– + ↑CO2 + H2O 2H+ + CO22– = ↑CO2 + H2O 2HNO3 + Na2SiO3 = ↓H2SiO3 + 2NaNO3 2H+ + 2NO3– + 2Na+ + SiO32– = ↓H2SiO3 + 2Na+ + 2NO3– 2H+ + SiO32– = ↓H2SiO3 Күшті қышқылдар әлсіз ұшқыш немесе тұз ерітінділерінден ерімейтін қышқылдарды ығыстырады. Азот қышқылының металдармен әрекеттесуі Металлдар қышқыл ерітінділерімен қалай әрекеттеседі? Активтілік қатарында сутегіге дейін тұрған металдар оны қышқылдардан ығыстырадЫ. сутегінен кейін тұрған металдар оның қышқылдарынан ығыстыра алмайды.яғни қышқылдармен әрекеттеспейді және оларда ерімейді азот қышқылының металлдармен әрекеттесу ерекшелігі
N+4O2, N+2O, N2+1O, N20, N–3H3 (NH4NO3) 2. Белсенділік қатарында сутекке дейін және одан кейін тұрған металлдар әрекеттеседі. 3. Азот қышқылы әрекеттеспейді Au, Pt 4. Концентрлі азот қышқылы металдарды пассивтейді: Al, Fe, Be, Cr, Ni, Pb және басқалары (тығыздықтың түзілуіне байланысты оксидті пленка). Азот қышқылын қыздырған және сұйылтылқан кезде бұл металдар ериді. тәжірибе
тәжірибе тәжірибе
N–3H4+ N20
N2+1O N+2O
N+4O2 Қышқыл коцентрациясы Металлдардың активтілігі Окислительные свойства азотной кислоты Реакция теңдеуін аяқтап жазыңыздар: Жарық әсерінен ТТР тұрғысынан қараңыздар 1) HNO3(конц.) + Cu → Cu(NO3)2 + … + H2O 2) HNO3(сұйт.) + Cu → Cu(NO3)2 + … + H2O 1) HN+5O3(конц.) + Cu0 = Cu+2(NO3)2 + N+4O2 + H2O 2 2 N+5 + 1e → N+4 1 2 Cu0 – 2e → Cu+2 2 1 2) HN+5O3(конц.) + Cu0 = Cu+2(NO3)2 + N+2O + H2O 3 3 4 2 8 N+5 + 3e → N+2 3 2 Cu0 – 2e → Cu+2 2 3 тотығу тотықсыздану тотықсыздандырғыш тотықтырғыш 4 Тотықсыздану тотығу тотықтырғыш тотықсыздандырғыш Азот қышқылының бейметаллдармен әрекетесуі Окисляет неметаллы до соответствующих кислот. Концентрлі (более 60%) азот қышқылы NO2 дейін тотықсызданады, егер қышқыл концентрациясы (15 – 20%), NO дейін. HNO3 + С → СO2 + H2O + NO2 N+5 + 1e → N+4 1 4 С0 – 4e → С+4 4 1 4 4 2 HNO3 + P → H3PO4 + NO2 + H2O N+5 + 1e → N+4 1 5 P0 – 5e → P+5 5 1 5 2
HNO3 + P + H2O → H3PO4 + NO N+5 + 3e → N+2 3 5 P0 – 5e → P+5 5 3 3 5 3 5 Азот қышқылы күшті тотықтырғыш Реакция теңдеуіндегі коэффициентерді электронды баланс әдісі арқылы қою. HNO3 ( N+5арқылы) – тотықтырғыш HNO3 (N+5 арқылы) – тотықтырғыш HNO3 (за счет N+5) – окислитель, пр. восстановления P – восстановитель, процесс окисления опыт
опыт Взаимодействие азотной кислоты с углем Взаимодействие азотной кислоты с белым фосфором Азот қышқылының қолданылуы 1 5
6 2 3 Комплексті және азотты тыңайтқыштарды өндіруде Жарылғыш заттарды өндіруде Бояғыштарды өндіруде Дәрі-дәрмек өндірісі Пленка,нитролак, нитроэмаль өндірісінде Жасанды талшықтар өндірісінде Соли азотной кислоты Как называются соли азотной кислоты? нитраты Нитраты K, Na, NH4+ называют селитрами Составьте формулы перечисленных солей. KNO3
NaNO3 NH4NO3
Нитраты – белые кристаллические вещества. Сильные электролиты, в растворах полностью диссоциируют на ионы. Вступают в реакции обмена. Каким способом можно определить нитрат-ион в растворе? К соли (содержащей нитрат-ион) добавляют серную кислоту и медь. Смесь слегка подогревают. Выделение бурого газа (NO2) указывает на наличие нитрат-иона. Нитрат калия (калиевая селитра) Бесцветные кристаллы Значительно менее гигроскопична по сравнению с натриевой, поэтому широко применя-ется в пиротехнике как окислитель. При нагревании выше 334,5ºС плавится, выше этой температуры разлагается с выделением кислорода. Применяется как удобрение; в стекольной, металлообрабатываю-щей промышленности; для получения взрывчатых веществ, ракетного топлива и пиротехнических смесей. Нитрат натрия Кристаллическое вещество белого цвета. Температура плавления 169,6 °C, при нагреве выше этой температуры начинается постепенное разложение вещества, а при температуре 210°С происходит полное разложение. Нитрат аммония При нагревании нитраты разлагаются тем полнее, чем правее в электрохимическом ряду напряжений стоит металл, образующий соль. Li K Ba Ca Na Mg Al Mn Zn Cr Fe Co Sn Pb Cu Ag Hg Au нитрит + О2 оксид металла + NO2 + O2 Ме + NO2 + O2 Составьте уравнения реакций разложения нитрата натрия, нитрата свинца, нитрата серебра. 2NaNO3 = 2NaNO2 + O2 2Pb(NO3)2= 2PbO + 4NO2 + O2 2AgNO3 = 2Ag + 2NO2 + O2 1. Степень окисления азота в азотной кислоте равна: А) +5; Б) +4; В) -3. А 2. При взаимодействии с какими веществами азотная кислота проявляет особые свойства, отличающие её от других кислот: А) основными оксидами; Б) металлами; В) основаниями. Б 3. В окислительно-восстановительной реакции азотная кислота может участвовать в качестве: А) окислителя; Б) восстановителя; В) окислителя и восстановителя. А 4. Какое из данных соединений азота называют чилийской селитрой: А) нитрат калия; Б) нитрат кальция; В) нитрат натрия; В 5. Запишите уравнение взаимодействия меди с концентрированной азотной кислотой . Коэффициент перед формулой кислоты равен: А) 2; Б) 4; В) 1. Б 6. Какое из перечисленных веществ не реагирует с разбавленной азотной кислотой: А) медь; Б) гидроксид натрия; В) бромид натрия. В 7. Азотную кислоту получают в три стадии, окисляя атом азота по следующей схеме: А) N–3 →N+2 →N+4 → N+5 Б) N–3 →N0 →N+4 → N+5 В) N0 →N+2 →N+4 → N+5 А жүктеу/скачать 1,46 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|