Реферат Өлшеу дәлдігін бағалау. Тең емес өлшеулерді өңдеу. Оптика және оптикалық құралдар
жүктеу/скачать 36,51 Kb.
|
- Бұл бет үшін навигация:
- Орташа квадраттық қате
- Өлшеу нәтижелерінің орташа арифметикалық мәннен ауытқуы екі маңызды қасиетке ие
|
Қазақстан Республикасының Ауыл Шаруашылығы Министрлігі «С.Сейфуллин атындағы Қазақ Агротехникалық Университеті» Реферат
Тексерген:Қуанышбек Т.К. Орындаған: Бозжігіт М,А Астана 2022 Мазмұны Кез келген өлшемдердің дәлдігін бағалау дегеніміз, алынған нәтижелер негізінде өлшемдердің сапалық жағын және оларды жүзеге асыру шарттарын білдіретін салыстырмалы сандық сипаттамаларды анықтау. Өлшемдердің сандық сипаттамалары немесе өлшемдердің дәлдігін бағалау критерийлері ықтималдық теориясымен және қателер теориясымен (атап айтқанда, ең кіші квадраттар әдісімен) белгіленеді. Бұл теорияларға сәйкес өлшеу нәтижелерінің дәлдігі тек кездейсоқ қателер арқылы бағаланады. Өлшеу дәлдігінің көрсеткіштері мыналар болуы мүмкін: - орташа квадратты өлшеу қателігі; - салыстырмалы өлшеу қателігі; - өлшеу қателігін шектеу. Орташа квадраттық қате Түбірлік-квадраттық қате ұғымын Гаусс енгізген және қазіргі уақытта геодезияда өлшеу дәлдігінің негізгі сипаттамасы ретінде қабылдануда. Түбірдің орташа квадраттық қателігі жеке өлшемдердің квадраттық қателерінің қосындысының орташа квадраттық мәні болып табылады. Оны есептеу үшін не шынайы өлшеу қателері, не өлшеу нәтижелерінің орташа арифметикалық мәннен ауытқуы қолданылады. Өлшеу нәтижелерінің орташа арифметикалық мәннен ауытқуы екі маңызды қасиетке ие: - бірдей дәл өлшемдердің кез келген қатары үшін ауытқулардың алгебралық қосындысы нөлге тең [v] =0; - бірдей дәл өлшемдердің кез келген қатары үшін квадраттық ауытқулардың қосындысы минималды, яғни орташа арифметикалық мәннің орнына алынған кез келген басқа мәннен жеке өлшемдердің квадраттық ауытқуларының қосындысынан аз, [v2] = min. Ауытқулардың бірінші қасиеті өлшеу нәтижелерінен орташа арифметикалық мәнді есептеу үшін сенімді бақылау қызметін атқарады. Ауытқулардың екінші қасиеті өлшеу нәтижелерінің дәлдігін бағалау үшін қолданылады. Егер жеке өлшемдердің қателері өлшеу нәтижелерінің орташа арифметикалық мәніне қатысты есептелсе, жеке нәтиженің стандартты қателігі мына формула бойынша есептеледі: Өлшеу қателігі – шаманың өлшенетін мәнінің оның шын (нақты) мәнінен ауытқуы. Өлшеу қателігі – өлшеу дәлдігінің сипаттамасы. Әдетте, өлшенетін шаманың шын мәнін абсолютті дәлдікпен анықтау мүмкін емес, сондықтан өлшенетін шаманың шын мәннен ауытқу шамасын көрсету мүмкін емес. Бұл ауытқу өлшеу қателігі деп аталады.[1] Бұл ауытқудың шамасын, мысалы, статистикалық әдістерді қолдану арқылы ғана бағалауға болады.
Іс жүзінде өлшемдер көбінесе біркелкі емес болып шығады. Бұл жағдайда қарапайым арифметикалық орташа мәнмен шектелуге болмайды, бірақ әр өлшеу нәтижесінің сенімділік дәрежесін ескеру қажет.Санмен көрсетілген нәтиженің сенімділігі өлшеу салмағы деп аталады. Өлшеу нәтижесі неғұрлым сенімді болса, соғұрлым оның салмағы артады. Демек, салмақ нәтиженің дәлдігімен байланысты, ол жоғарыда көрсетілгендей, орташа квадраттық қателікпен сипатталады. Сондықтан нәтиженің салмағы ол орташа квадраттық қателікке кері пропорционалды түрде қабылданады. Осыған сәйкес салмақтың жалпы математикалық анықтамасын келесідей жазуға болады: Pi = C/(mi)2 мұндағы С-кейбір тұрақты шама-пропорционалдылық коэффициенті, т-өлшеудің орташа квадраттық қателігі. Таразыны табу міндетін жеңілдету үшін, әдетте, кез - келген өлшемнің салмағы 1-ге алынады және оған қатысты барлық басқа өлшемдердің салмақтары есептеледі.Геодезиядағы көптеген шамаларды өлшеу нәтижелерін өңдеу үшін ең кіші квадраттар әдісінің принциптері қолданылады. Геодезиялық өлшемдер артықтықпен сипатталады, яғни өлшемдер әрқашан қажетті шамаларды анықтау үшін қажет болғаннан көп болады. Мәселен, мысалы, үшбұрыштарда барлық үш бұрыш әрқашан өлшенеді, бірақ оны анықтау үшін екеуі жеткілікті. Қосымша өлшемдер шатасулар деп аталады.Сонымен, үшбұрыштағы өлшенген бұрыштардың қосындысы әдетте 180° - тан белгілі бір мәнге ерекшеленеді, оны тұтқыр емес деп атайды. Қоспалар формула бойынша анықталадыfпр = Rпр - Rтеор, мұндағы Rпр:іс жүзінде алынған нәтиже, Rmeop - нәтиженің теориялық мәні.Геодезиядағы қиындықтарды жою үшін нәтижелерді арнайы математикалық өңдеу жүргізіледі, оны теңестіру деп атайды. Теңдеуден кейінгі нәтижелер теңдестірілген деп аталады.Жалғыз және белгілі бір мағынада оңтайлы нәтиже алу ең кіші квадраттар әдісін қолдану арқылы жүзеге асырылады. Оның мәні өлшенген мәндерге осындай түзетулерді анықтауда жатыр, біріншіден, теңдестірілген мәндер теориялық мәндерге толығымен сәйкес келеді, екіншіден, алынған түзетулер шартты қанағаттандырады: түзетулердің квадраттарының қосындысы минималды. жүктеу/скачать 36,51 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|