Реферат осөЖ тақырыбы: «Еңбек қызметіндегі мотивация»
жүктеу/скачать 0,74 Mb.
|
|
Бишеханова Айгерім 2 -004 топ , ЖМ Қарағанды медицина университеті Медициналық психология және коммуникативті дағдылар кафедрасы Реферат ОСӨЖ тақырыбы: «Еңбек қызметіндегі мотивация» Орындаған: Бишеханова Айгерім 2004 топ, жм Қабылдаған: Абдикаримова Гулмира Қарағанды 2020 Жоспар: Еңбек мотивтері туралы түсінік және олардың құрылуы Еңбек мотивациясының мәні және нысандары Еңбек мотивацияларының негізгі теориялары Қорытынды Қолданылған әдебиеттер тізімі Еңбек мотивациясы – бұл жұмыскерлердің еңбектік іс әрекет арқылы қажеттіліктерді қанағаттандыруға деген ұмтылысы. Еңбек мотивінің құрамына мыналар кіреді: · қызметкерді қанағаттандыратын- қажеттілік; · осы қажеттілікті қанағаттандыруға мүмкіндігі бар- игілік; · игілікті алуға қажет – еңбектік іс әрекет; · еңбектік іс әрекетті орындауға байланысты жұмсалған материалдық және моральдық тұрғыдағы шығғындар – баға. Еңбек мотивациясы – бұл жұмысшылар мен жұмысшылар тобын олардың жеке қажеттіліктерін қанағаттандыру арқылы кәсіпорынның мақсаттарына қол жеткізу әрекетіне ынталандыру. Мотив (ниет) – жұмысшының түрлі жағдайларда өзінің мінез-құлқын түсіндіру және негіздеу тәсілі. Мотивация – бұл, өзін және басқаларды өзінің жеке бастық мақсатына немесе ұйым мақсатына жету үшін жандандыратын, ынталандырып құлшындыратын процесс. Мотивацияны басқару міндеттеріне жататыны-амалдар мен құралдар жиынтығы. Басқарушы мұны негіздеген мақсатқа жету үшін ішкі қозғаушы күшті (мотивтерді) пайдаланады. Әр адамның мінез-құлық ерекшеліктерінің өзіндік себептері бар. Біреулер жұмысқа жанын сала кіріседі, ал екінші біреулер қасақана бас тартады. Мұндайда мінез-құлықтағы мұндай ерекшеліктердің себеп-салдарын іздестіру қажет. Біреудің тапсырмасымен адамдардың қандай жағдайда жұмыс істеп жатқандығын басшы әрқашанда біліп отыруы тиіс. Кезінде адамдарды қорқытып-үркітіп құл ретінде жұмсаған болса, келе-келе оларға бас бостандығы берілген, ерікті түрде бағынатын, жұмысты өз қалауынша істейтін жұмысшылар қатарына қосылды. Адамдар неғұрлым ерікті болған сайын, оларды басқару күрделене түсті. Бұл бағыттағы алғашқы жүйелі зерттеулер, біз жоғарыда атап көрсеткендей, АҚШ-та Э.Мэйо және оның қызметкерлері “Вестерн Электрик” компаниясындағы Хоторне заводында жүргізген болатын. Бұл зерттеулер көп жылдар бойы жүргізілді. Мұнда сыртқы жағдайлар, климат, жұмыс бөлмесі мен машиналардың жарықтануы, сырлануы, жұмыс орнын ұйымдастыру, өндіріс процестерінің ара шамасын реттеу т.б. жайттар зерттеледі. Эксперименттер нәтижесін бағалау үшін қолайлы жағдай жасалды. Нәтижесінде байқалғаны: адамдар өзін құрметтеуді ұнатады. Алайда, Хоторндегі эксперименттер мотивация моделін бере алмайды, мұнда еңбекке қозғау салатын, жұмысты ілгері бастыруға ықпал ететін себептер толық ашылмайды. Мотивацияның мәнін, сондай-ақ концепциялары мен ықпалдарын айқындайтын толып жатқан зерттеулер бар. Мотивацияның мазмұндық теориясы, адамдарды көздеген мақсатқа орай әрекет етуге мәжбүр ететін іштей талаптануды (қажеттілікті) теңдестіруге негізделген. Бұл теорияның өкілдеріне А.Маслоу, Д.Маккеланд, Ф.Герберг және басқалар жатады. Мотивацияның іс жүргізу (процессуалдық) теориясы біршама кейінірек пайда болған. Ол негізінен алғанда, бірінші кезекте адамдардың түсінігі мен танымын ескере отырып, олардың өздерін қалай ұстайтындығына негізделген. Мотивацияның бұл категориясына Портер Лоулердің үміттену теориясы (теория ожидания), әділдік теориясы және мотивация моделі жатады. Мотивтер мынадай еңбек жағдайларына байланысты: мамандық немесе жұмыс орнын таңдау жағдайы; белгілі бір мамандық бойынша нақты кәсіпорындағы күнделікті жұмыс дау-жанжал жағдайы; жұмыс орнының өзгеруі немесе кәсіптің ауысуы жағдайлары; еңбек әрекетішарттарының маңызды өзгерістерімен байланысқан инновациялық жағдай; тағы басқа жағдайлар. Еңбектің тәртібі ( жөн-жосығы ) мынадай мотивтерді сипаттайды: қамтамасыз ету мотивтері – жұмысшының және оның отбасының жағдайының жақсы , жайлы болуы үшін қажетті материалдық жабдықтар жиынтығымен байланысты; материалдық қызығушылыққа негізделген, жалақыны бағытқа алған; бейімділік мотиві – жұмысшының еңбек әрекеті процесіндегі ықтималды мүмкіндіктерін жүзеге асыруға ұмтылуы; абырой мотиві – жұмысшылардың әлеуметтік мақсатын жүзеге асыруға , қоғамдық маңызды әрекеттерге қатысуға ұмтылуы. Мотивацияның негізгі рычагтары: ынталандыру – еңбекақы; мотивтер – адамның ішкі қалыптасуы: Еңбекке деген қарым-қатынас былай анықталады: адамның құндылықтарының жүйесімен; кәсіпорында құрылған еңбек шарттарымен; қолдануға болатын стимулдармен. Кәсіпорын деңгейіндегі мотивация жүйесі төмендегілерге кепіл болуы тиіс: барлық еңбекшілердің жүұмыспен қамтылуы; кәсіптік және қызметтік көтерілуге тең мүмкіндік туғызу; еңбекақы деңгейінің еңбек нәтижелерімен сәйкестігі; еңбек қауіпсіздігі шарттарының құрылуы; ұжымда жайлы психологиялық климаттың сақталуы. жүктеу/скачать 0,74 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|