Реферат тaқыpыбы: Қатты денелер және оның БӨлінуі. Байланыс энергиясы. Жылулық ҰЛҒаюы. Орындаған
ҚАТТЫ ДЕНЕЛЕРДІҢ БАЙЛАНЫС ЭНЕРГИЯСЫ
жүктеу/скачать 315,53 Kb.
|
- Бұл бет үшін навигация:
- ҚАТТЫ ДЕНЕЛЕРДІҢ ЖЫЛУЛЫҚ ҰЛҒАЮЫ
- ҚОРЫТЫНДЫ ПАЙДАЛАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР
| ҚАТТЫ ДЕНЕЛЕРДІҢ БАЙЛАНЫС ЭНЕРГИЯСЫ
Енді бөлшектер арасындағы байланыстар түріне қарай кристалдардың мынандай классификациясын қарастырайық: 1. Ван-дер-Ваальстік байланыстағы немесе молеғкулалық кристал-дар. Мұндай кристалдардағы молекулалардың байланыс күштері олардың табиғи немесе индукциялы электрлік моменттерімен анықталады Мысалы, қатты күйдегі неон, аргон, криптон, ксенон кристалдары. 2. Ковалентті байланыстағы кристалдар - мұндағы бөлшектер байланысы атомдардың ортақ элеткрондарға ие болуымен түсіндіріледі. Мұндай байланыс - валентті байланыс деп те аталады Мысалы, кремний, алмас, т.б. 3. Сутекті байланыстағы кристалдар-сутегі атомның басқа (теріс электрлі) атомдармен электрлік әрекеттесулерінің нәтижесінде пайда болады Мысалы, мұз және кейбір сегнетоэлектриктер. Сутектік байланыс (3-сурет) 4. Иондық байланыстағы немесе былайша айтқанда иондық кристалдар-кристалдық тордағы буындарда орналасқан қарама-қарсы таңбалы иондардан тұрады. Мұндай кристалдардағы иондардың байланыс энергиясы кулондық энергиямен анықталады Мысалы, және литий фториді 5. Металдық байланыстағы кристалдар-кристал торның буындарында орналасқан оң иондар жиынтығынан тұрады да булардың арасындағы байланысты квази еркін қозғалып жүрген валентті электрондар қамтамассыз етеді Бұлардан баска кристалдардағы белшектер аралас байланыста болуы мумкін. Кристалдардағы жылулык козгалыстың негізгі түpi белшектердің кристалл торларындагы белгілі бip тепе-теңдік айналасындағы тербелмелі козғалысы болып табылады. ҚАТТЫ ДЕНЕЛЕРДІҢ ЖЫЛУЛЫҚ ҰЛҒАЮЫ Температураның жоғарылауына байланысты қатты дене бөлшектерінің орташа қашықтығы артады, бұл олардың жылулық ұлғаюына әкеп соғады. Бұл денелердің температураға байланысты жылулық ұлғаюы сызықтық және келемдік ұлғаю коэффициенттерімен сипатталады (Р = const). Сызыктык улгаю коэффициент! былай аныкталады: Мұндағы l – дененің ұзындығы. Белгілі бір температуралар өзгерісінде ның орташа мәнін есептеп шығаруға болады: Негізінен ның мәні температураға тәуелді сызықтық байланыста боладыда, іс жүзінде сызықтық ұлғаю коэффициентінің орташа мәнін ноль градус жағдайында алынған бастапқы ұзындығына қатысты анықтайды: Кристалдың анизотропиялық қасиетіне байланысты қатты денелердің сызықтық ұлғаю әр түрлі болады. Мысал келтерін болсақ оған біз кристаллографиялық остері бір біріне перпендикуляр кристалдардың тік бұрышты параллеллепипед пішінінде үш бағытқа қатысты етіп аламыз. Оны осылай жазып алуғада болады, яғни параллепипедтің t температурадағы көлемі тең болады. Мұндағы . Бұл өрнектегі мүшелерді көбейтіп көбейтінділері бар қосылғыштарды және дәрежесі бірден жоғары қосылғыштарды, мәндері өте аз болғандықтан ескермей, мынаны аламыз: Мұндағы - изобаралық көлемдік ұлғаю коэффициенті. Жалпы қатты денелердің сызықтық ұлғаю коэффициентінің мәндері аз болады. Қатты денелердің сызықтық ұлғаю коэффициенті температураға байланысты, бұл әсіресе төменгі жақсы бөлінеді. ҚОРЫТЫНДЫ ПАЙДАЛАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР жүктеу/скачать 315,53 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|