12. Транзисторлар
Транзистор (ағылш. transistor), жартылай өткізгіш триод-электр сигналдарын күшейту, генерациялау, коммутациялау және түрлендіру үшін пайдалануға мүмкіндік беретін Шығыс тізбегіндегі Елеулі токты шағын кіріс сигналымен басқаруға қабілетті жартылай өткізгіш материалдан жасалған электрондық компонент. Қазіргі уақытта транзистор электронды құрылғылар мен интегралды микросхемалардың басым көпшілігінің схемалық технологиясының негізі болып табылады.
Транзисторлар құрылымы, жұмыс принципі және параметрлері бойынша екі класқа бөлінеді — биполярлы және өрісті (бірполярлы). Биполярлық транзисторда өткізгіштіктің екі түрі бар жартылай өткізгіштер қолданылады, ол p-n кристалында жақын орналасқан екі түйіспенің өзара әрекеттесуі арқылы жұмыс істейді және базалық-эмитенттік түйісу арқылы токтың өзгеруімен басқарылады, "жалпы эмитентпен" тізбегіндегі эмитенттік түйреуіш басқару және шығыс токтарына ортақ. Сондай-ақ, "ортақ коллектормен (эмитенттік қайталағышпен)" және "ортақ базамен"схемалар бар. Өріс Транзисторы өткізгіштің тек бір түрінің жартылай өткізгішін пайдаланады, ол жұқа арна түрінде орналасқан, оған оқшауланған Қақпаның электр өрісі әсер етеді.басқару қақпа мен көз арасындағы кернеудің өзгеруімен жүзеге асырылады. Өріс Транзисторы, биполярлыдан айырмашылығы, ток емес, кернеумен басқарылады. Қазіргі уақытта аналогтық техникада биполярлық транзисторлар (БТ) басым (халықаралық термин — BJT, bipolar junction transistor). Цифрлық технологияда, чиптердің бөлігі ретінде (логика, жад, процессорлар, компьютерлер, сандық байланыс және т.б.), керісінше, биполярлық транзисторлар толығымен дерлік далалық транзисторлармен ауыстырылады. 1990 жылдары гибридті биполярлы өрісті транзисторлардың жаңа түрі-IGBT әзірленді, олар қазір электроникада кеңінен қолданылады.
1956 жылы транзисторлық әсерді зерттеу үшін Уильям Шокли, Джон Бардин және Уолтер Браттейн физика бойынша Нобель сыйлығын алды
13. Тиристорлар
Тиристор (бастап ТИРатрон + транзИСТОР)-үш немесе одан да көп p-n түйіспелері бар және екі тұрақты күйі бар жартылай өткізгіш монокристалл негізінде жасалған жартылай өткізгіш құрылғы:
"жабық" күй-төмен өткізгіштік күйі;
"ашық" күй-жоғары өткізгіштік күйі
Үш электрлік терминалы бар тиристор — анод, катод және электродты басқару — тринистор деп аталады. Тринисторлардың негізгі қолданылуы басқару электродына берілетін әлсіз сигнал арқылы қуатты жүктемені басқару болып табылады.
Қос бұрандалы құрылғыларда-динисторларда-егер оның анод пен катод арасындағы кернеу ашылу кернеуінен асып кетсе, құрылғының өткізгіш күйге өтуі орын алады.
Тиристорды электронды қосқыш (кілт) ретінде қарастыруға болады. Сондай-ақ, тиристорлар электр жетегі сияқты негізгі құрылғыларда қолданылады.
Тиристорлардың әртүрлі түрлері бар, олар негізінен бөлінеді:
басқару әдісі бойынша;
өткізгіштік бойынша:
ток өткізетін тиристорлар
Қорытынды:
Достарыңызбен бөлісу: |