9. Жарық диодтары
Жарықдиодты немесе жарық шығаратын диод (ДК, жарықдиодты; ағылш. light-emitting diode, LED)-электр тогын тікелей бағытта өткізген кезде оптикалық сәуле шығаратын, электронды-тесік өтуі бар жартылай өткізгіш аспап.
Жарық диоды шығаратын жарық спектрдің тар диапазонында жатыр, яғни жарық диоды бастапқыда іс жүзінде монохроматикалық жарық шығарады (егер көрінетін диапазондағы ДМ туралы айтатын болсақ) — кең спектр шығаратын шамнан айырмашылығы, оның көмегімен жарықтың белгілі бір түсін тек жарық сүзгісін қолдану арқылы алуға болады. Жарықдиодты сәулеленудің спектрлік диапазоны негізінен пайдаланылған жартылай өткізгіштердің түрі мен химиялық құрамына және жолақ еніне байланысты.
Жұмыс принципі:
Электр тогы p-n-түзу ауысу арқылы өткенде, заряд тасымалдаушылар — электрондар мен тесіктер — электрондардың бір энергетикалық деңгейден екіншісіне ауысуына байланысты фотондардың сәулеленуімен диодтың сарқылған қабатына қарай жылжиды және рекомбинацияланады.
Барлық жартылай өткізгіш материалдар рекомбинация кезінде тиімді жарық шығармайды. Тиімді Эмитенттер aiiibv типіндегі (мысалы, GaAs немесе InP) және AIIBVI типіндегі (мысалы, ZnSe немесе CdTe) тікелей оптикалық аймақаралық өтулерге рұқсат етілетін тікелей жартылай өткізгіштерге жатады. Жартылай өткізгіштердің құрамын өзгерте отырып, ультракүлгін сәулелерден (GaN) орта инфрақызылға (PbS) дейінгі толқын ұзындығының барлық түрлеріне арналған жарықдиодты шамдарды жасауға болады.
Тікелей емес жартылай өткізгіштерден (мысалы, кремний, германия немесе кремний карбиді) жасалған диодтар іс жүзінде жарық шығармайды. Кремний технологиясының дамуына байланысты кремний негізіндегі жарық диодтарын құру бойынша жұмыстар белсенді жүргізілуде.
10. Фотодиодтар
Фотодиод-жарықты электр тогына түрлендіретін жартылай өткізгіш p-n-өтпелі құрылғы. Фотондар фотодиодпен жұтылған кезде Ток пайда болады. Фотодиодта оптикалық сүзгілер, кіріктірілген линзалар болуы мүмкін және бетінің ауданы үлкен немесе кіші болуы мүмкін. Фотодиодтардың жауап беру уақыты әдетте баяу болады, өйткені олардың бетінің ауданы ұлғаяды.
Жұмыс принципі:
Сәулелену кванттарына ұшыраған кезде базада p-n-түйісу шекарасына асығатын бос тасымалдаушылар пайда болады. Базаның ені (N-аймақ) p-аймағына өткенге дейін тесіктерді қайта біріктіруге уақыт болмайтындай етіп жасалады. Фотодиодтың тогы негізгі емес тасымалдаушылардың тогымен — дрейфтік токпен анықталады. Фотодиодтың өнімділігі медианың бөліну жылдамдығымен p-n түйісу өрісімен және CP-n p-n түйісу сыйымдылығымен анықталады
Фотодиод екі режимде жұмыс істей алады:
фотоэлектрлік-сыртқы кернеу жоқ
фотодиод - сыртқы кері кернеумен
Ерекшеліктері:
Достарыңызбен бөлісу: |