2.3 Метроном және оның түрлері.
Метроном (грек. metron-өлшеу және nomos-заң) - бұл қысқа уақыт аралығында біркелкі соққылардың дәрежесін белгілейтін құрылғы. Ол музыкалық қарқынмен жүруге және оны тұрақты ұстануға көмектеседі. Аспап фортепианода ойнауды үйренетін адамдар үшін де пайдалы – метрономның арқасында оқушы музыканы біркелкі және ырғақты орындау дағдысын меңгереді. (6-сурет)
6-сурет
Метрономның 3 түрі бар:
1.Механикалық метроном-төңкерілген аяғында реттелетін салмақты қолданады маятник темпті басқару үшін штанга. Салмақ темпті азайту үшін маятник штангімен жоғары көтеріледі немесе темпті жоғарылату үшін төмен қарай жылжиды. (Бұл механизмді екі салмақты маятник деп те атайды, өйткені маятниктің айналуының екінші жағында, метрономның корпусының ішінде екінші, бекітілген салмақ бар.) маятник жылдамдықпен алға-артқа серпіледі, ал метроном ішіндегі механизм әр тербелісте шертетін дыбыс шығарады. Классикалық дизайндағы Мельцельдің механикалық метрономы-маятнигі бар пирамидалық ағаш корпус. Шын мәнінде, корпустың көптеген нұсқаларын табуға болады – егер материал туралы айтатын болсақ, пластиктен метал, ал пішінге қарасаңыз, сопақтан жануарлардың фигураларына ұқсап кетеді.
2.Электронды метроном-қазіргі метрономдар көпшілігі электронды және қол сағаттарында қолданылатын дәлдікті сақтау үшін кварц кристалын қолданады. Ең қарапайым электронды метрономдарда темпті басқаруға арналған циферблат немесе батырмалар бар; кейбіреулері, әдетте, ауқымында айналатын ноталар шығарады A440 (440 герц). Күрделі метрономдар екі немесе одан да көп ерекше дыбыстар шығара алады. Реңктерді бөлу үшін дыбыс деңгейі, дыбыс деңгейі бойынша әр түрлі болуы. Көптеген электрондық музыкалық пернетақта метрономның кіріктірілген функциялары бар.
3.Бағдарламалық метрономдар компьютерлер мен смартфондарда жеке қосымшалар ретінде жұмыс істейді.
2.4 Деңгейлегіш. Деңгейлегіштің түрлері.
Невилер-бұл шартты түрде берілген бетке қатысты кеңістіктегі нүктелердің орналасу деңгейлеріндегі айырмашылықты есептейтін өлшеу құралы. Невилер дәлдікті анықтау параметрлерін енгізу бойынша 3 түрін ажырату болады:
жоғары дәлдікті−0,2-0,5 мм мөлшерінде екі жақты дәлдікте шаршының метрін өлшеу кезінде квадраттық қателікке жол беріледі;
дәл- рұқсат етілген өлшеу қателігі 0,5-1 мм екі жақты сәуле түсіргенде
техникалық-қате көрсеткіші сәйкесінше 2-10 мм құрайды. (7-сурет)
1 – Цилиндрлік деңгей; 2 – мушка; 3 – 8 –деңгейлер; 4 – қорғасын бұрандасы; 5 – серпімді табақ; 6 – көтеру бұрандалары; 7 – тұғыр; 9 – элевациялық бұранда; 10 – тірек алаңы; 11 – бұрандалы кремальерлер; 12 – окуляр; 13 – көру түтігі.
7-сурет.
Жұмыс жасау принципіне байланысты невилердің келесідей түрлері бар:
геометриялық
тригонометриялық
гидростатикалық
оптика-механикалық
лазерлік
цифрлық
Олар құрылыста, инженерлік-геодезиялық зерттеулерде және топографиялық түсірістерде биіктік шама негіздерімен қамтамасыз ету үшін қолданылады. Қазіргі кездегі нивелир аспаптарында дүрбінің осін горизонталь жағдайға келтіру деңгейі арқылы тексеріледі немесе авторедукциялық компенсаторлар арқылы өздігінен жасалады. Қалаларды пландауда, темір жолдар салуда, су жүретін трубаларды жүргізуде де ниверлеудің маңызы өте күшті. Нивелерлеу көп еңбек сіңіруді керек қылатын жұмыс, сол себепті бұл жұмыс автоматтандырылды.
Бұл құрылғының негізгі міндеті-деңгейлеу, яғни ауытқулар көрінетін көлденең, тік сызықтар салу. Құрылыста немесе жөндеу жағдайында нивелирдің не үшін қажет екенін түсіну үшін оның құрылысын толығырақ қарастырған жөн. Нивелирлердің бірнеше түрі бар: лазер, сандық, оптикалық, гидростатикалық. Оптикалық-механикалық деңгейлегіш құрылғысының негізгі компоненті-арнайы линза жүйесі бар құбыр тәріздес.Құрылысына тоқталатын болсақ:
к оллиматор
дөңгелек деңгейдегі айна
штатив
дөңгелек деңгейдегі туралау бұрандалары
горизонтальді лимб
дөңгелек деңгей
микрометрлік винт
триггер
көтеру бұрандалары және көпіршік деңгейі
8-сурет.
Лазерлік типтегі деңгейлегіштің жұмыс принципі лазер сәулесінің әсеріне негізделген. Бұл түрдің әдетте жөндеу жұмыстарын жүргізу үшін жабық жерлерде қолданылады. Лазерлік деңгейлегіштің бұл түрі-көрінетін жазықтықты призма арқылы белгілеу арқылы жұмыс істейтін проекциялық құрылғы. Мұндай деңгейлегіш құрылғылар сызықтық, нүктелік, аралас болуы мүмкін. Проекциялық деңгейлер шамамен жүз метр қашықтықта жақсы жұмыс істейді. (8-сурет)
Достарыңызбен бөлісу: |