Реферат тақырыбы: Адгезиялық және үйкелу қасиеттері Орындаған: Шайхы Г. А топ: тпрп-22-09 Қабылдаған: Тәжен Қ. П
жүктеу/скачать 134,3 Kb.
|
Адгезиялық және үйкелу қасиеттері
| Негізгі бөлім
Адгезиялық қасиеттер Адгезия—жабысу, жымдасу, тартылу; негізінен, бөлшектердің (атомдардың, иондардың, мөлекулалардың) өзара әрекеттесуінен болатын әр түрлі сұйық немесе қатты денелердің жанасатын беттерінің жымдасып бірігуі. Адгезия түйісетін беттердің бірлік ауданына келетін ажырау күшімен немесе жұмысымен өлшенеді. Адгезия екі түрлі беттердің өзара тартылу құбылысы, ол әртүрлі механизмдермен, соның ішінде молекулааралық күштер мен химиялық әсерлесулерден туындауы мүмкін. Беттердің арасындағы адгезия көбінесе әртүрлі молекулааралық күштердің әсерінен пайда болады. Бұл күштерге мыналар кіруі мүмкін: Ван дер Ваальс тартуы: Бұл уақытша дипольдерден туындаған молекулалар арасындағы әлсіз тартылыс. Ван-дер-Ваальс тартылысы адгезияда маңызды рөл атқарады, әсіресе полярлы емес материалдар арасындағы байланыста. Электростатикалық күштер: Зарядталған бөлшектер материалдың бетінде болса, беттер арасында электростатикалық тартылыс немесе тебілу пайда болуы мүмкін. Химиялық әрекеттесу: Кейбір жағдайларда адгезия беттердің атомдары немесе молекулалары арасындағы химиялық әрекеттесу нәтижесінде пайда болуы мүмкін. Бұл коваленттік немесе иондық байланыстардың түзілуін қамтуы мүмкін. Адгезия механизмі материалдың бетінің сипаттамаларымен тығыз байланысты. Бет әдетте басқа бетпен байланыс нүктелерін құра алатын атомдардан немесе молекулалардан тұрады. Бұл механизмді қосымша түсіну үшін молекулалық құрылымдар мен беттер арасындағы байланыс нүктелерін бейнелейтін диаграмма ұсынылуы мүмкін. Бұл диаграмма материалдың қандай бөлшектері жанасу кезінде өзара әрекеттесетінін және олардың арасында қандай күштердің әрекет ететінін түсіндіруге көмектеседі. Адгезия негіздерін түсіну өнеркәсіп, медицина және нанотехнология сияқты салаларда үлкен маңызға ие материалдардың адгезиялық қасиеттерін бақылау және жақсартудың тиімді әдістерін жасауға мүмкіндік береді. Адгезияны өлшеу әдістерін салыстыру Адгезияны өлшеу бұл құбылысты түсіну және бақылаудағы маңызды қадам болып табылады. Күш сенсорлары мен беттік анализаторларды қоса, беттер арасындағы адгезияны бағалауға болатын бірнеше әдістер бар. Күш датчиктері - екі бетті бөлуге қажетті күшті өлшеуге арналған құрылғылар. Оларды беттер бір-бірінен бөлінген кезде пайда болатын күшті өлшеу арқылы адгезияны зерттеу үшін пайдалануға болады. Бұл сенсорлар әдетте тензометрлер немесе серіппелер сияқты күш өлшеу құралдарымен бірге пайдаланылады және желім күші туралы сандық деректерді бере алады. Беттік анализаторлар - материал бетінің физикалық және химиялық қасиеттерін талдау үшін қолданылатын құралдар. Олар топография, химиялық құрам, беттік энергия және адгезияға әсер етуі мүмкін басқа параметрлер сияқты бет сипаттамаларын зерттеуге мүмкіндік береді. Осы параметрлерді талдау арқылы материалдар арасындағы әлеуетті адгезия күші туралы қорытынды жасауға болады. Бұл екі әдістің де артықшылықтары мен шектеулері бар және оларды нақты тапсырма мен зерттеу талаптарына байланысты пайдалануға болады. Күш датчиктері адгезия күші туралы сандық деректерді береді, ал беттік анализаторлар адгезияға әсер етуі мүмкін беттің егжей-тегжейлі сипаттамаларын зерттейді. Осы әдістерді біріктіріп қолдану материалдардың адгезия қасиеттерін толық түсінуге және әртүрлі қолданбаларда адгезияны бақылау мен жақсартудың тиімді стратегияларын жасауға көмектеседі. Параметрлердің адгезияға әсері Беткейлер арасындағы адгезия әртүрлі параметрлерге, соның ішінде материалдарға, бет жағдайларына, температура мен ылғалдылыққа байланысты. Бұл параметрлерді түсіну материалдардың адгезия қасиеттерін болжауға және бақылауға көмектеседі. Материалдардың қасиеттері, мысалы, олардың химиялық құрамы, бетінің морфологиясы және механикалық сипаттамалары адгезияға айтарлықтай әсер етеді. Әртүрлі материалдардың әртүрлі табиғаты мен химиялық құрамына байланысты адгезия деңгейі әртүрлі болуы мүмкін. Мысалы, үйлесімді химиялық құрылымы бар материалдар үйлесімсіз құрылымы бар материалдарға қарағанда бір-бірімен жоғары адгезияға ие болуы мүмкін. Кедір-бұдырлық, беттің тазалығы, жабындар немесе ластаушы заттар сияқты бет жағдайлары да адгезияға айтарлықтай әсер етеді. Кедір-бұдыр беттер үлкен жанасу аймағын қамтамасыз ете алады, демек, күшті адгезия. Дегенмен, бетінде жабындардың немесе ластаушы заттардың болуы материалдар арасындағы молекулааралық күштерді бұзу арқылы адгезияны азайтуы мүмкін. Қоршаған ортаның температурасы мен ылғалдылығы да адгезияға әсер етеді. Температураның жоғарылауы молекулалық ұтқырлықты арттырып, материалдардың тұтқырлығын төмендетеді, бұл өз кезегінде адгезияны арттырады. Дегенмен, жоғары ылғалдылық материалдардың бетінде су қабықшаларының пайда болуына әкелуі мүмкін, бұл контактілерді тартудың төмендеуіне байланысты адгезияны азайтуы мүмкін. жүктеу/скачать 134,3 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|