Ш. Есенов атындағы Каспий технологиялар және инжиниринг университеті
«Ғылым және технологиялар» факультеті
«Іргелі ғылымдар» кафедрасы
Реферат
Тақырыбы: Ежелгі математиканың есептері
Дайындаған: Куанышбай Ж.
Группа: МАТ 19-1
Тексерген: Урбисинова Б.
Ақтау, 2022ж.
Top of Form
Bottom of Form
Математика тарихы — математика ғылымының ежелгі заманнан қазіргі уақытқа дейінгі дамуын зерттейтін ғылым.
Математика (грекше: μάθημα — ғылым, білім, оқу; μαθηματικός — білуге құштарлық) — әлдебір әлемнің сандық қатынастары мен кеңістіктік формалары, оның ішінде — структуралар, өзгерістер, белгісіздік жөніндегі ғылым. Ол абстрактілендіру және логикалық қорыту, есептеу, санау, өлшеу және физикалық нәрселерді жүйелі түрде орнықтыру, бейнелеу мен өзгерістерді оқыту арқылы көрініс табады. Математиктер жаңа тұжырымдамаларды сипаттайтын осы түсніктерді ретімен таңдалып алынған аксиомалар мен анықтамаларды пайдалана қорыта отырып зерттейді.
Самостық Пифагор (571/570-497/996)
1. Бірден басталатын тақ сандар тізбегінің алғашқы мүшелерінің кез-келген қосындысы дәл квадрат.
2.Бірден өзге кез-келген тақ сан екі санның квадраты айырымы болады.
3. теңдеуінің шешімі болатындай сандарына сәйкес нүктелердің шексіз жиыны табылады.
4. Квадраттың қабырғасы мен диогоналы өлшемдес емес.
Атақты ежелгі үш есеп
1. Шеңбердің квадратурасы. Сызғыш пен циркуль көмегімен берілген дөңгелекке тең шамалы квадратты, саны шекті операцияны қолданып тұрғызу.
2. Делостық есеп ( кубты екі еселеу). Сызғыш пен циркуль көмегімен берілген кубтың көлемінен екі есе болатындай кубтың қырын, саны шекті операцияны қолданып тұрғызу.
3. Бұрыштың трисекциясы. Сызғыш пен циркуль көмегімен саны шекті операцияларды қолданып, кез- келген бұрышты өзара конгруэнтті үш бұрышқа бөлу керек.
Гиппократ Хиостық
1. Гиппократ орамжапырақ аудандарының қосындысы- ( Тікбұрышты үшбұрыштың гипотенузасы диаметрі болатындай, жарты дөңгелектің доғасы мен және осы үшбұрыш катеттері диаметрлері болатын жарты дөңгелектердің доғаларымен шектелген фигуралардың аудандарының қосындысы) берілген тікбұрышты үшбұрыштың ауданына тең шамалы.
2. яғни және ұзындықтарының орта пропарционалы болатындай етіп, х және у кесінділерін тұрғызу керек. Егер берілген кубтың қабырғасы деп алсақ, онда х- берілген кубтың көлемінен екі есе үлкен куб қабырғасы болады.
3. Дидонье есебі. Миф бойынша Тир патшасының дидонье атты қызы ( б.з.б 890ж) өзімен бірге асыл тастар салынған қобдишаны алып қашып кетеді. Африканың Шығыс жағалауын Кубий патшасы ярб оған жердің үлесін сатуға келісім береді және оған мынадай шарт қояды. Жер көлемі өгіз терісінің көлемінен аспау керек екенін айтады. Дидонье өгіз терісін алып, оны жұқа сақиналарға бөліп, бір- бірімен жалғастырып, осы жіп ұзындығымен жер көлемінің максималын шектейді. Сонда Дидонье қандай фигураны шектеді?
4. қашықтықты өту үшін, дене алдымен оның , сосын т.с.с бөлшектердің жүріп өтуі тиіс, яғни ол орнынан қозғалмайды, себебі оның жүріп өтетін соңғы кесіндісі табылмайды, сондықтан қозғалыс мүмкін емес.
5. Тасбақа мен ахилес. Егер тасбақа Ахилестен белгілі бір қашықтықта болса, онда оны желаяқ Ахилес қуып жете алмайды.