Реферат тақырыбы: Линзалар Орындаған: Аманба ев д. Тобы: миф20-1
жүктеу/скачать 52,34 Kb.
|
| 1.2 Линзалардың түрлері
Жарықтың шағылысуы мен сынуы сәулелердің бағытын өзгерту немесе жарық сәулелерін басқару үшін қолданылады. Бұл арнайы оптикалық құрылғыларды жасауға негізделген, мысалы, үлкейткіш әйнек, телескоп, микроскоп, Камера және басқалар. Олардың көпшілігінің негізгі бөлігі-линза. Мысалы, көзілдірік-жақтаумен қоршалған линзалар. Қазірдің өзінде бұл мысал линзаларды қолданудың адам үшін қандай маңызы бар екенін көрсетеді. Мысалы, бірінші суретте колба біз оны өмірде көргендей,ал екіншісінде, егер біз оған үлкейткіш әйнек арқылы қарасақ (сол линза). Оптикада көбінесе сфералық линзалар қолданылады. Мұндай линзалар екі сфералық бетпен шектелген оптикалық немесе органикалық шыныдан жасалған денелер. Линзалар екі жағынан қисық беттермен (дөңес немесе ойыс) шектелген мөлдір денелер деп аталады. Линзаны шектейтін сфералық беттердің С1 және С2 цетрлері арқылы өтетін АВ сызығы оптикалық ось деп аталады. Бұл суретте О нүктесінде орталықтары бар екі линзаның қималары көрсетілген, суретте көрсетілген бірінші линза дөңес, екіншісі ойыс деп аталады. Көрсетілген линзалардың центіндегі оптикалық осьте жатқан О нүктесі линзаның оптикалық орталығы деп аталады. Екі шектеу бетінің бірі тегіс болуы мүмкін. Сол жақта линзалар дөңес, оң жақта ойыс. Біз тек сфералық линзаларды, яғни екі шар (сфералық) бетімен шектелген линзаларды қарастырамыз. Екі дөңес бетпен шектелген линзалар биконвекс деп аталады; екі ойыс бетпен шектелген линзалар биконвекс деп аталады. Дөңес линзаға линзаның негізгі оптикалық осіне параллель сәулелер шоғырын бағыттай отырып, линзада сынғаннан кейін бұл сәулелер линзаның негізгі фокусы - F нүктесі деп аталатын нүктеде жиналатынын көреміз. Егер жарық көзі фокуста болса, онда линзадағы сынудан кейін сәулелер негізгі оптикалық оське параллель болады. Кез — келген линзаның екі фокусы бар-линзаның әр жағында бір. Линзадан оның фокусына дейінгі қашықтық линзаның фокустық қашықтығы деп аталады. Оптикалық осьте жатқан нүктелік көзден шығатын сәулелер шоғырын дөңес линзаға бағыттайық. Егер көзден линзаға дейінгі қашықтық фокустан үлкен болса, онда линзадағы сынудан кейінгі сәулелер линзаның оптикалық осін бір нүктеде кесіп өтеді. Демек, дөңес линза линзадан оның фокустық қашықтығынан үлкен қашықтықта орналасқан көздерден келетін сәулелерді жинайды. Сондықтан дөңес линза басқаша жинау деп аталады. Сәулелер ойыс линзадан өткен кезде тағы бір көрініс байқалады. Оптикалық оське параллель сәулелер шоғырын биконковат линзасына жіберейік. Біз линзадан сәулелер дивергентті сәулемен шығатынын байқаймыз . Егер бұл сәулеленетін сәуле көзге түссе, онда бақылаушыға сәулелер F нүктесінен шыққан сияқты көрінеді, бұл нүкте екі жақты линзаның ойдан шығарылған фокусы деп аталады. Мұндай линзаны диффузиялық деп атауға болады. Призмалар суреттерде көрсетілгендей сәулелерді бұрып жіберетіндіктен, ортасында қалыңдатылған линзалар сәулелерді жинайтыны түсінікті, ал шеттерінде қалыңдатылған линзалар оларды шашыратады. Линзаның ортасы жазық параллель ламина сияқты әрекет етеді: ол сәулелерді жинаушы да, диффузиялық линзада да қабылдамайды Сызбаларда жинайтын линзалар сол жақтағы суретте көрсетілгендей, ал шашыраңқы линзалар оң жақтағы суретте көрсетілген. Дөңес линзалардың арасында: биконвекс, жалпақ дөңес және ойыс дөңес (сәйкесінше суретте.). Барлық дөңес линзалардың кесілген ортасы жиектерінен кеңірек. Бұл линзалар жинау деп аталады. Вогнуты линзалардың арасында биконкалы, жалпақ вогнуты және дөңес вогнуты бар (сәйкесінше суретте.). Барлық ойыс линзалардың ортасы жиектерінен тар. Бұл линзалар диффузиялық деп аталады. Жарық-бұл көздің көру сезімі арқылы қабылданатын электромагниттік сәулелену. Жарықтың түзу таралу заңы: біртекті ортадағы Жарық түзу сызықпен таралады Өлшемдері экранға дейінгі қашықтықпен салыстырғанда кішкентай жарық көзі нүктелік жарық көзі деп аталады. Сәуле түсу және сәуле шағылысқан түсу нүктесінде шағылысатын бетке қалпына келтірілген перпендикулярмен бір жазықтықта жатыр. Түсу бұрышы шағылысу бұрышына тең. Егер нүктелік объект пен оның шағылысуы өзгерсе, сәулелердің барысы өзгермейді, тек олардың бағыты өзгереді. Егер шағылысқаннан кейін оған түсетін параллель сәулелер шоғыры параллель болып қалса, шағылысатын бетті жалпақ айна деп атайды. Сәуле құлау және сәуле сынған түсу нүктесінде екі ортаның интерфейсіне орнатылған перпендикулярмен бір жазықтықта жатыр. жүктеу/скачать 52,34 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|