Реферат Тақырыбы: ms-dos командалары Тобы: етжБҚ-20к орындаған: Ордабекова Розай Қабылдаған: Қожахметова Р. Н
жүктеу/скачать 1,99 Mb.
|
Ордабекова Розай Операциялық жүйелер
|
Қазақстан Республикасының Білім және ғылым министрлігі М. Қозыбаев атындағы Солтүстік Қазақстан университеті
«Ақпараттық коммуникациялық технологиялар» кафедрасы Реферат Тақырыбы: MS-DOS командалары Тобы: ЕТжБҚ-20К Орындаған: Ордабекова Розай Қабылдаған: Қожахметова Р.Н. Петропавл, 2022 МАЗМҰНЫ КІРІСПЕ............................................................................................ 3 МS DOS дегеніміз не ? ................................................................... 4 МS-DOS ОЖ файлдық жүйесі ................................................. 6 DOS тың негізгі сипаттамасы.................................................. 7 DOS-тың сыртқы немесе кірме (транзитті) командалары.... 8 2.4. CMD командалары.................................................................... 9 Қорытынды....................................................................................... 15 Пайдаланылған әдебиеттер тізімі................................................... 16 Кіріспе 1981 жылы IBM жаңа IBM PC компьютерлер тобында қолданылатын операциялық жүйеге сұраныс жіберді . Microsoft 86-DOS операциялық жүйесіне құқықтарды Seattle Computer Products [en] [4] компаниясынан сатып алды және оны IBM талаптарын қанағаттандыру үшін өзгерту жұмысын бастады. IBM кейіннен MS-DOS лицензиясын алды және оны 1981 жылы тамызда PC DOS 1.0 ретінде шығарды. MS-DOS және PC DOS-тың одан әрі дамуын Microsoft пен IBM бірлесіп 1993 жылға дейін жүзеге асырды, ол кезде екі бөлек шығарылым – Microsoft-тан 6.0 және IBM-ден 6.1 шығарылды. MS-DOS-тың өмір сүрген кезеңінде 2000 жылы Microsoft оны әзірлеуді тоқтатқанға дейін сегіз негізгі шығарылым (1.00, 2.00 және т.б.) және екі ондаған аралық шығарылымдар (3.10, 3.30 және т.б.) болды. Бастапқыда MS-DOS бірінші IBM ДК -де пайдаланылған Intel 8088 процессорына назар аударды және тек ОЖ-ның өзі де, пайдаланушы бағдарламалары мен деректері де бар иілгіш дискілермен жұмыс істеді . Кейінгі нұсқалар қатты диск және CD-ROM сияқты дискілердің әртүрлі түрлерімен жұмыс істеу мүмкіндігіне ие болды, жаңа процессорлар мен компьютер архитектурасына қолдау қосылды.. Бұл компанияның негізгі өнімі болды, оған айтарлықтай табыс пен маркетингтік ресурс берді, оның даму барысында Microsoft бағдарламалау тілін әзірлеушіден көптеген бағдарламалық қамтамасыз етуді шығаратын ірі компанияға айналды. MS-DOS сонымен қатар пәрмен жолының жоғарғы жағында графикалық пайдаланушы интерфейсі ретінде жұмыс істейтін Windows жүйесінің ерте нұсқалары үшін базалық деңгей болды .МS-DOS-тың өзіндік нұсқасын пайдаланды. Бұл үшін ОЖ-да диск жетектеріне арналған драйверлердің минималды жиынтығы және ядроға біріктірілген консоль және жүктелетін және жүктелу кезінде қолжетімді басқа құрылғылар үшін орнатылатын драйверлері бар модульдік құрылым болды. OEM құрылғылары стандартты ядросы бар, бірақ аппараттық құралға тән енгізу/шығару құрылғысының драйверлері бар MS-DOS-тың жеке нұсқасын жасау үшін Microsoft ұсынған әзірлеу жинағын пайдаланды. Өндірушілер әдетте бұл нұсқаны компьютерлері бар иілгіш дискілерде жеткізеді. Осылайша, әртүрлі аппараттық платформалар үшін MS-DOS-тың көптеген нұсқалары болды және IBM PC-үйлесімді және MS-DOS-үйлесімді компьютерлер арасында айырмашылықты жасау керек. Кейбір компьютерлер Tandy 2000 сияқты, тек MS-DOS үшін жазылған бағдарламалық құралды іске қоса алады, бірақ IBM PC архитектурасының мүмкіндіктерін пайдаланатын бағдарламалық жасақтаманы емес. 2 MS- DOS дегеніміз не ? MS-DOS ( M icro S oft D isk O perating S ystem ) — x86 архитектурасына негізделген компьютерлерге арналған дискілік операциялық жүйе . MS-DOS – DOS-үйлесімді операциялық жүйелер тобының ішіндегі ең танымал операциялық жүйе және 1980-1990-шы жылдардың ортасына дейін, ол графикалық пайдаланушы интерфейсі бар операциялық жүйелермен ауыстырылғанға дейін IBM PC-үйлесімді компьютерлер арасында ең көп пайдаланылған, негізінен Microsoft отбасынан.Windows Қазіргі компьютерлерде MS-DOS қолданбаларын іске қосу кезінде пайдаланушылар кездесетін тағы бір мәселе өнімділіктің айтарлықтай айырмашылығы болып табылады. Соңғы жылдары компьютерлердің жылдамдығы айтарлықтай өсті. Сондықтан қазіргі компьютердегі көптеген MS-DOS ойындары тым жылдам жұмыс істейді, сондықтан пайдаланушы экранда не болып жатқанын көруге және ойын жағдайын талдауға уақыт таппайды. Мұның себебі – кідірістерді генерациялау үшін циклдарды пайдалану. Заманауи процессорлар оларды тым жылдам орындайды және көбінесе оларды мүлдем елемейді (интеллектуалды оңтайландырушының жұмысы). Дәл сол себепті кейбір қолданбалар нөлге бөлу қателігімен бұзылады . Windows NT және Unix тәрізді операциялық жүйелерде MS-DOS қосымшаларымен жұмыс істеудің жоғарыда аталған және бірқатар басқа мәселелерін шешу үшін арнайы эмуляторлар қолданылады. Қазіргі уақытта олардың ең танымалы DOSBox болып табылады , ол әрбір MS-DOS қолданбасы үшін жеке іске қосу опцияларын конфигурациялауға мүмкіндік береді: эмуляцияланған компьютердің жылдамдығы, эмуляцияланған дыбыс және бейне карта және т.б. Кейде процессордың баяулауыштары қолданылады .Пайдаланушыға командалық жол интерфейсін ғана қамтамасыз ететін MS-DOS үшін қабықшалар деп аталатын бірқатар, яғни файлдармен жұмысты көрнекі және ыңғайлы ететін бағдарламалар жасалды. Олардың ең танымалдары: Norton Commander - Ресейдегі ең танымал коммерциялық файл менеджері. Файлдармен барлық операциялар жылдам пернелер, ал кейінірек тінтуір мен мәзір арқылы екі панельде орындалады . Соңғы нұсқалар функционалдылықты айтарлықтай кеңейтетін көптеген плагиндерді қамтиды. Norton Commander кескінінде кейінірек әртүрлі операциялық жүйелерге арналған файл менеджерлері мен басқа бағдарламаларға арналған көптеген интерфейстер жасалды. Волков Commander — Norton Commander клоны. Norton Commander-тен айырмашылығы, ол ұзын файл атауларын қолдайды (4.99 альфа нұсқасы бойынша). Өте жинақы. Негізгі жинаққа ең аз, бірақ жеткілікті функциялар жиынтығы бар файл менеджерінің өзі ғана кіреді және дискіде шамамен 64 Кбайт алады. Функционалдылық басқа қолданбаларды қосу арқылы кеңейтіледі. DOS Navigator – Norton Commander идеясының одан әрі дамуы. Үлкен функционалдылық. Қосымша панельдер. SVGA мәтіндік режимдерін қолдау (132x25 – 132x60). Плагиндерге арналған көп тапсырмалы терезе интерфейсі. Плагиндер мен үшінші тарап қолданбаларының оңай және ыңғайлы қосылуына байланысты кеңейтуОперациялық жүйе – компьютер құрылғыларының үздіксіз жұмыс істеуін ұйымдастырушы және түрлі командаларды орындауы арқылы пайдаланышының машина жұмысын басқаруына жеңілдік келтіруші жүйелік программалар. Оның негізгі қызметі – программалардың бір – бірімен және сыртқы құрылғылармен өзара әрекетін ұйымдастыру, оперативті жадты бөлу, компьютердің жұмыс істеу кезіндеқате жіберілу сияқты түрлі оқиғаларды анықтау, дискіні жұмыс істеуге дайындау, монитор мен принтердің жұмыс істеу режимдерін орнату, пайдаланушының программасын іске қосып, оны орындау т.б.. Яғни ОЖ – машина жұмысын басқаруға толық жеңілдік беретін жүйе. Ол осы үшін арналған иілгіш не қатты магниттік дискіге жазылып қойылады. Сондықтан ОЖ – ны дискілік операциялық жүйе ( ДОЖ, не DOS ) деп те атайды. MS-DOS ОЖ файлдық жүйесі MS-DOS операциялық жүйесі программаның сыртқы құрылғымен және бірімен-бірінің арасындағы өзара іс-әрекетін, жедел жадының үлестірілуін (таралуын), жұмыс процесі кезінде пайда болатын әртүрлі оқиғаларды айқындау және оларға сәйкес өзінің реакциясын қамтамасыз етеді. Пайдаланушы тіл директивасы жәрдемімен дербес ЭЕМ-на жалпы басшылық жасайды. Бұл жағдайда мынандай амалдар жасалуы мүмкін: дискілерді белгілеу, файлдардың көшірмесін алу, каталогты қарап шығу, көру, программаларды жіберу, дисплей, принтер жұмыстарының режимін орнату. MS-DOS ұсынатын әдістер (тәсілдері) бағдарламалық қамтамасыздандыруды әзірлеу үшін ыңғайлы операциялық жағдай жасайды және қолданбалы пакеттерді, бағдарламаны соңғы пайдаланатындарға автомат-талындырылған жұмыс орнын әзірлеу үшін жаңа тәсілдермен ену негіздерін құрады. MS-DOS операциялық жүйесі мынадай компоненттерден тұрады: енгізу- шығарудың базалық жүйесі (BIOS), бастапқы жұмысқа жүктеу блогі (BOOT RECORD), енгізу-шығару база-лық жүйесінің кеңес модулі, үзілікті өңдеу модулі, командалық процессор, утилиттер. Жұмысқа жүктеу ДК-ді ток көзіне қосудан немесе бір мезгілде ALT-CTRL-DEL пернелерін басудан басталады. Бұл кезде тест жүреді және қандайда бір параметрді енгізуді талап етуі мүмкін, мұндай енгізу (ENTER) пернесі пернелерге, параметрге мән берілмесе де басылғанда жұмысқа жүктеу процесі жүре береді. MS-DOS туралы жалпы мәліметтер MS-DOS операциялық жүйесі дискеттің түпкі каталогында немесе С: дискісінде файлдар түрінде сақталады да, мынадай бөліктерден (модульдерден) тұрады: — BIOS модулі — компьютердің тұрақты жадында жазылған мәліметтерді енгізу-шығарудың негізгі жүйесі. Бұл модуль комьпьютер шыққан заводта жазылып өшірілмей тұрақты сақталады. Ол ЭЕМ іске қосылған сәтте құрғылардың жұмыс істеу қабілеттілігін тексеріп, мәліметті енгізу-шығаруға байланысты ОС-тің қарапайым және әмбебап қызметтерін орындайды; — Операциялық жүйенің жүктеуіші — бұл өте қысқа программа, компьютердің жедел жадында тұрақты сақталып қалатын DOS операциялық жүйе модульдерін комьпютер жадына (IO.SYS,MSDOS.SYS) оқуды іске асырады; Dos негізгі сипаттамасы Компьютердің жүйесі (жұмыс) жеке компьютер қосылған кезде бағдарламаны жүктеу болып табылады. Ол адаммен диалог жүргізіп, ДК және ресурстарын басқаруды жүзеге асырады, түрлі бағдарламаларды іске қосады. Операциялық жүйенің арқасында пайдаланушы компьютерлермен (интерфейс) ыңғайлы түрде байланыса алады MSDos жүйесінің өзегі – MSDOS.SYS және I0.SYS файлдары, ол жүктеу құралын пайдаланып жадқа жүктелген және үнемі бар. Бірінші файл жоғары деңгейлі магистральдық MSDOS қызметтерін енгізеді, ал екіншісі өнім шығарудың негізгі жүйесін толықтырады. Пайдаланушыға қатысты пәрмендерді өңдеу командалық процессордың көмегімен жүзеге асырылады, ол дістен тұратын Disk.s файлының көмегімен жүзеге асырылады. DUR, Type және басқалардағы кейбір командаларды командалық процессордың өздері жасайды. Олар ішкі командалар деп аталады. Қалған сыртқы командалар жадқа салынған сыртқы файлдарды пайдалану арқылы жүзеге асырылады және сонымен қатар пәрменмен басқарылады. Бағдарлама аяқталғаннан кейін, процессор бағдарлама жадынан жояды және пайдаланушының әрекеттерін одан әрі орындауға дайын екендігін хабарлайды.
DOS амалдық жүйесін орындайтын сыртқы командалар жүйемен бірге бөлек файл түрінде беріледі. Олар әр түрлі қызметшілердің форматын шығарады және т.б. шығарады). MSDOS шығару жүйесіне қосымша қол жетімді құрылғыларды немесе жаңа қызметті стандартты емес пайдалануды қамтамасыз ететін құрылғы драйверлері болып табылады. Бұл бағдарламалар компьютердің жадына жүйемен бірге жүктеледі, ал олардың атаулары белгілі бір Config.sys конфигурация файлында жазылады. Бұл жаңа құрылғыларды велосипедпен MSDos файлдарын қоспай қосуды жеңілдетеді.
DOS-тың сыртқы немесе кірме (транзитті) коман-далары DOS командалары операциялық жүйемен бірге бөлек-бөлек модульдер түрінде берілетін программалар, кейде утилиттер деп те айтыла береді. Олар кірме командалар ретінде әртүрлі қызметтер атқарады, мысалы, дискетті форматтау, дискілерді тексеру және т. С. С. — Құрылғылар драйвері — DOS жүйесін толықтырып, жаңадан қосылған шеткері құрылғыларды басқару ісін орындайтын арнайы программалар. Драйверлер компьютердің жедел жадына операциялық жүйемен бірге жүктеледі де, олардың аттары CONFIG.SYS деген арнаулы файлда жазылады. Операциялық жүйе жедел жадқа жүктелгеннен кейін дискіден конфигурациялық (құрамдық) файл CONFIG.SYS оқылып құрылғылар драйверлері де жедел жадқа орналасады. Мұнан кейін командалық COMMAND.COM файылы оқылады, ол басқару ісін атқарады. Бұл командалық процессор тағы бір командалық AUTOEXEC.BAT файылын іске қосып, оның ішіндегі командалық программаларды біртіндеп орындай бастайды. КАТАЛОГ (директорий) – дискідегі арнаулы орын: ішкі каталогтың аттары, файлдың аттары, файлдың өлшемі туралы мәліметтер, олардың жаңартылуын көрсететін уақыттар және т.б. Әр дискіде түпкі (негізгі) каталог болады. Барлық каталогтар ағаш бұтақтары тәрізді құрылымды құрады. Мысал: D дискісіндегі STUD2KK каталогіндегі EM 96 ішкі каталогының аты D:STUD2KKEM 96k. ФАЙЛ – дайын программаларды, олардың текстерін, берілгендерді және басқаларды сақтайтын дискідегі аты аталған облыс. Файлдың құрама аттары да болуы мүмкін:Файлдың – аты [түрі],мұндағы [ ] квадрат жақша ішіндегі параметрдің міндетті емес екенін білдіреді, яғни болмауы да мүмкін. Аты әруақытта әріппен басталады және әріптер мен цифрлар (8 символ) жиынынан тұрады. Кеңеюі 3 цифрға дейін болады, файлдың мақсатын нұсқайды: .com,.exe – дайын программалар, .bak – файлдың ескі хабары, .dos – құжат, .bat – команда беруші файл (әмірші файл), .pas,.for,.c.asm,.bas – Паскальдағы, фортрандағы, Cu-дегі, Ассемблердегі және Бейсиктегі программалар. Файлдардың аттарына мысалдар: ааа, asber.pas, kutt ll.com, a2ww, asber.bak. ЖОЛ – бұл каталогтар аты немесе символдар тізбегі: ..- кезектегі каталогтан немесе -негізгі каталогтан. Мысалдар: YAST,STUD2kEK96,..EK96. Файлдың толық атының түрі: [Дисковод] [жол] файлдың аты Мысалдар: а:ter,c:YASTaaa.bak, d:Stud2kEK96Sabit. Әрбір ДК 3 арнайы файл бар: CONFIGSYS – конфигурация файлы, мұнда берілген параметрлер VS-DOS-тың файлмен, жадымен, қолданбалы программамен және аппараттық құрылғыларымен қалай жұмыс істейтінін анықтайды.
Cmd командалары Программалау тілдерінде кез келген операцияны орындауды және оған керекті мәліметтерді (операндыны) бейнелейтін өрнек; компьютер атқаруға тиіс операция сипаты. Ақпаратты өңдеу процесіне байланысты атқару құрылғысында жүйенің белгілі бір операцияны орындауын талап ететін басқару сигналы. Программа орындау процесінің адымын анықтайтын ұйғарым. Құрамында операция нұсқауы, операндтардың адресі және басқа көмекші (жұмыс бапты) белгілер боладыБұл бағдарламалық қамтамасыз ету құрамына кіретін стандартты бағдарламалар. CMD пайдаланушыға жұмыс жасауға мүмкіндік береді жүйесімен және файлдармен тікелей байланысты. Қосымша бар мәтіндік интерфейсі, ал орындалу нәтижесі экранда бейнеленеді. Басқаша айтқанда, командалық жолы аударады сұрау пайдаланушының түсінікті жүйесі нысаны. Сыртынан қарағанда, әрине, бағдарлама көрінеді қарапайым пайдаланушының өте үйреншікті емес шығар, бірақ бұл ретте ие бірқатар оң қасиеттері, оның үстіне ол тез көрнекі құрамдас бөлігі. Командалық жол кіріктірілген әр нұсқасын, операциялық жүйе Windows.Бұл ең маңызды команда да алуға мүмкіндік бар кезде команда Help. Енгізгеннен кейін осы сұрау пайда болады команда CMD Windows туралы ақпаратпен оларды қолдану тәсілдері. Олардың барлық бөлуге болады бірнеше жеткілікті кең топтар. Оларды бөлу принципі бойынша жүреді қолдану. Мысалы, CMD командасын іске қосу қолданылатын команда. Төменде ұсынылатын болады ең көп таралған бірі. Сонымен қатар, олар ең қажетті командалар жолының CMD. Cmd — көптеген мамандардың көмегіне келетін, көп деген бұйрықтарды беруге болатын шағын ғана бағдарлама. Бірақ бұйрықтардың көп болғандығынан, мен ішінен күнделікті өмірде көп қолданатын бұйрықтарды ғана теріп жазамын. Енді «Командная строка»-ны шығару үшін «Пуск» басамыз. Содан кейін «Выполнить». Ашылған терезеге «cmd» деп жазамыз. жүктеу/скачать 1,99 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|