II.Негізгі бөлім.
a) Қазақстан және волейбол
КСРО тарихында волейбол ойынының алғашқы ережесі қабылданып, ойын жаңа арнаға түсе бастады. Өте қызық жағдай Москва қаласындағы алғашқы волейбол ойын алаңы Мейерхольд, Камерный, Революция және Вахтенгов театрлары жанынан жасалынатын, сондықтан да Россияда волейбол ойыны “әртістер ойыны” — деген атқа да ие болды. Тіпті 1932 жылы Москвадағы Үлкен театр сценасында КСРО-ның орталық атқару комитетінің сессия делегаттарына арнап волейбол ойынын әртістер көрсеткен. Бұл ойын бар болғаны 7-минутқа созылыпты, міне осы күннен бастап волейболға “халықтық” ойын деген атақ берілді, — дейді волейбол ойыны тарихын жазушы спорт мамандары.
Волейбол ойыны спортынан ең көп олимпиада медалін жеңіп алған команда КСРО, олар 4-рет Олимпиада чемпионы атанды.
Волейбол ойыны 18х9 метрлік алаңда өтеді, тордың жоғарғы жағы ерлер үшін 243 см биіктікке, әйелдер үшін 224см. жоғары тірекке байланады. Қазіргі кезеңде кіші волейбол ойыны да үлкен беделге ие болып келеді. Олар: 9х4,5 немесе 9х6 метрлік спорт алаңы, егер ойнаушы командалар құрамы 4:4 болса, онда алаң көлемі 12х6 метрден аспауы керек. Волейбол ойыны үшін дайындалған доптың салмағы туралы бәсеке көптеген уақытқа созылып, олар 260-280гр. салмаққа пәтуаласты. Қазіргі кезеңде халықаралық федерацияға мүше 173-ке жуық мемлекеттер бар.
Қазақстан волейбол тарихында алғаш рет КСРО-ның еңбек сіңірген жаттықтырушысы атанған Октябрь Қыдырбай ұлы Жарылқапов. Оның шәкірті Заңғар Жаркешов жетекшілік еткен Қазақстанның “Буревестник” командасы 1969 жылы КСРО –ның чемпионы, 1970-1971 жылдары волейболдан Европа кубогын жеңіп алды. Қазақ волейболшылары В.Кравченко, Жәнібек Саурамбаев, Олег Антропов – олимпиадалық, әлем, европа және КСРО чемпиондары.
Әйел волейболшылар табысы да ауыз толтырып айтарлық. Алматыдағы Үй құрылысы комбинаты командасы 1984-1992 жылдар аралығында КСРО-ның чемпионы атанды. Ал 1985 жылы Қазақстандық волейболшы қыздар Италияда өткен европа кубогін жеңіп алды.
Алматының “Азамат” атты ерлер командасы 1993 жылы клубтық командалар арасында Азия чемпионы атанды. Ал 2001 жылғы қыздар арасында Республика біріншілігі 2001 жылдың сәуір айында аяқталды. Барлық турда қарсыластарын қапы қалдырған Алматының “Рахаты” ел чемпионы атағын жеңіп алды. Қазақстан құрамасының базалық клубы болып саналатын “Рахаттық” арулар 2001 жылғы 16-20 мамырда Вьетнам Республикасында өтетін клубтық командалар арасындағы Азия біріншілігінде ел намысын қорғады. Команданың бапкері – Қазақстандағы волейбол ойынының бұрынғы майталманы В.Шаприн. бұл командамен қатар еліміздің абройын халықаралық жарыстарда асқақтатуға атсалысар командалар да бар. Олар – Алматылық “Глотур”, Ақсай қаласынан “Қарашығанақ”, Астана қаласынан “Астана қанаты” атты волейбол спорт ойынының жұлдыздары.
Қазіргі Қазақстан Республикасының волейболшы қыздары кіндік Азиядағы ең азулы ойыншылар қатарында. Мемлекетіміздің намысын қорғаушылар дайындауда жетекші тұлғалар бапкерлер екендігі белгілі, бірақ сол ұлағатты ұстаздардың өздері үшін де үздіксіз іздену, үйрете отырып кемелдену бұл өмір заңы екені бәрімізге мәлім. Сондықтан да авторлар бұл әдістемелік оқу – құралын болашақ спорт мамандары мен жас бапкерлер үшін қосымша әдістемелік құрал ретінде ұсынуды ниет еткен.
ә) Волейбол ережерлері.
Волейбол ережелері Олар осы спорттың мәнін құрайтын ережелер мен параметрлер жиынтығынан тұрады; Бұл ережелер оны қолдану кезінде міндетті болып табылады, өйткені олар спорттық матч кезінде тәртіп пен тәртіпті сақтауға мүмкіндік береді.
Осы ережелер арасында Олар бір командаға тек алты қатысушы болуы керек екенін, ойын алаңы ені 9 метр және ұзындығы 18 метр болатын төртбұрыш болуын және корттың екі жағын да бөліп тұрған тордың максималды биіктігі 2,24 болуы керектігін баса айтады. әйелдер командалары үшін метр және ерлер командалары үшін 2,43 метр. Жалпы, волейбол немесе волейбол - бұл бір доппен ойналатын және екі командадан тұратын спорт түрі. Осы спорт түрінің басты мақсаты - допты қарсыластың алаңына сәйкес жерге жеткізіп, тордың үстінен беру; соңғысы доптың өз аумағына түсуіне жол бермеуі керек.
Бұрын доп бір түсті болатын, алайда 1998 жылдан бастап басқа түстердің үйлесуіне рұқсат етілді. Волейбол добы шар тәрізді болуы керек және оның сыртқы жағы синтетикалық материалдан немесе былғарыдан, жіксіз және жеңіл төселген болуы керек. Волейбол добы футболдан немесе баскетбол доптарынан едәуір жеңіл және кішірек, ішінде резеңке камера бар, ол ауамен толтырылған. Өлшеу шеңбері әдетте 67 мен 65 сантиметр аралығында, ал оның салмағы 260 - 280 грамм аралығында қалады. Екінші жағынан, оның ішкі қысымы 0,325 пен 0,300 шаршы сантиметр аралығында болуы керек. Доптың брендіне келетін болсақ, оны ұлттық заңнамаға сәйкес волейбол ассоциациялары мақұлдауы керек. Халықаралық аренада белгілі ойын доптары бар, олар құрылыс материалдары мен түсі сияқты кейбір бөлшектерімен ерекшеленеді. Халықаралық ойындарда бұл доптар қолданылатын болады.
Ойыншыларға келетін болсақ, әр командада белгілі бір шарттармен немесе параметрлермен алмастырылатын алтыдан - 1-ден 6-ға дейінгі қатысушы болуы керек. Ойыншылардың үшеуі алдыңғы шепті құруы керек, оның міндеті шабуылдау және тосқауыл қою.
Қалған үш ойыншы артта тұрады және олар қорғаушы немесе қорғаушы рөлін атқаруы керек; Бұл ойыншылар қарсыластың қызметін қорғаудан және алудан басқа, жаңа қарсы шабуылдар дайындайды. Жалпы команданы 14 ойыншы құрауы мүмкін, оның екеуі - либерос. Оларда жаттықтырушы, массажист, жаттықтырушының көмекшісі және дәрігер бар. Сол сияқты, әрбір қатысушы бірден жиырмаға дейінгі әр түрлі нөмірмен анықталуы керек; бұл сан көйлектің алдыңғы және артқы жағында пайда болады. Қатысушылардың бірі команда капитаны болуы керек және оған берілген нөмірдің астына орналастырылатын көрінетін белдеумен анықталуы керек. Либерос капитандары бола алмайды және олар басқа форманы киюі керек, әдетте топтың басқа мүшелерінен әртүрлі түстерде.
Достарыңызбен бөлісу: |