– Халыққа дін түсіндіру, діни

– Біз республикалық газеттермен 

әрдайым байланысымызды үзген емеспіз. 

Басылымдарда шыққан материалдарға әр 

уақытта зор қызығушылық танытып, әрбір 

мақалаларға көңіл салып, пайдалануға 

тырысамыз. Халыққа өте тартымды, қоғам-

дағы өзекті мәселелерді дер кезінде қозғап 

отырған кез келген басылым бұқара халық-

ты жат діннің жетегінде кеткізбеуге ықпал 

ете алады деп ойлаймын. Сол себепті де 

қазақ оқырмандардың жылдан-жылға 

көбейгенін қалаймын. Қазақтың тілі мен 

діні үшін шырылдаған әр журналиске 

шығармашылық табыс тілеп отырамын. 

Өйткені жалпы БАҚ өкілдері қоғамға өте 

маңызы қызмет атқарады. Олар біз бен 

халықты байланыстыратын көпір сияқты. 

Сол үшін сіздердің қажырлы еңбектеріңіз 

бағаланып, халқымыздың тұрақтылығына 

сеп болыңыздар. 

Сұхбаттасқан Қанат БІРЛІКҰЛЫ

Нұржан ТҰРСЫНБАЙ, ОҚО Ішкі саясат басқармасына қарасты            

«Әлеуметтік бастамалар орталығының» директоры:

Ұлттық тәрбие мен отаншылдық рухты 

үлгі ету арқылы ғана жат ағымға 

кетушілердің бетін бері қайтаруға болады

Мемлекеттік бағдарлама 

Көз аурулары тұқым қуалай ма?

ҚҰҚЫҚ ПЕН ҚҰРЫҚ

Елік атып алғандар 

қолға түсті

Жалған маркалы 

алкогольдің кезекті 

партиясы әшкереленді

ҚР Қоршаған ортаны қорғау министр-

лігі баспасөз қызметінің хабарлауынша, 

браконьерлерді Ырғыз-Торғай және 

Алтын Дала мемлекеттік табиғи резерват-

тары мен «Охотзоопром» кәсіпорнының 

қызметкерлері Жайсаңбай ауылдық округі 

аумағында полицейлермен бірге ұстаған. 

Toyota Land Cruiser көлігін мінген аңшылар-

дан МР-153 маркалы 12 калибрлі мылтық 

пен сегіз бас еліктің денесі табылды. Ау-

лан 

және үшеуі – лақ. Ұсталған азаматтар Қы-

зыл орда облысының тұрғындары бо лып 

шықты. Бұл дерек бойынша Ақтөбе облыс-

тық ішкі істер қызметкерлері қыл мыс тық іс 

қозғағалы отыр.

Алматы қаласы бойынша қаржы поли-

циясы департаментінің баспасөз хатшысы 

Жақсылық Жақыбаевтың хабарлауынша, 

полицейлер 24 474 бөтелке тиелген 

автокөлікті қолға түсірді. Алкоголь өнімде-

рінің есептік-бақылау маркалары маман-

дардың күмәнін келтірген. ҚР Ұлттық банкі 

Банкнот фабрикасында жүргізілген зерттеу 

олардың қорғаныш деңгейінің барлық түрі 

мен әдісі бойынша салыстыру стандартына 

сәйкес келмейтінін көрсетті. Ең бастысы, 

өндіруші жапсырған маркалардың Банкнот 

фабрикасының өнімі емес екені анықтал-

ды. Қаржы полицейлері Қылмыстық ко-

декс тің 208-бабының 2-бөлімі («Көрiнеу 

жалған акциздiк маркаларды немесе есеп-

ке алу-бақылау маркаларын өткiзу мақ-

сатында әзірлеу немесе сатып алу, сондай-

ақ пайдалану немесе өткiзу») бойынша 

қылмыстық іс қозғады. Бұған дейін алма-

тылық қаржы полицейлері алкогольді 

өнімдердің жалған акциздеріне қатысты 

15 қылмыстық іс қозғап, айналымнан 15 

мың бөтелкеге жуық өнімді алып тастаған. 

Бұған қоса, жалған маркалы алкоголь 

өнді ретін 10 астыртын цехтің жұмысын 

тоқтатты. Еске сала кетейік, қазан айында 

қаржы полицейлері айналымға заңсыз 

енгізілген 500 мың бөтелкеден астам арақ-

шарапты әшкерелеген болатын. Бұл 

өнімдердің де бір партиясы Vin Нouse 

серіктестігіне тиесілі болған еді.

ОҚИҒА

ҚР Төтенше жағдайлар министрлігі ма-

мандарының хабарлауынша, Шыңғырлау 

ауданы Алмаз ауылдық округі әкімдігінің 

бір қабатты ғимаратында өрт шығып, әкім-

діктің бөлмеаралық ағаш қабырғалары 

мен төбесі жанып кетті. Өрт 1,5 сағатта 

сөн дірілді. Төтенше оқиғадан әкімдік қыз-

мет керлері зардап шеккен жоқ. Өртенген 

аумақ – 12 шаршы метр. Есте болса, бұдан 

бір ай бұрын Атырау облысы Махамбет 

ауданындағы Алмалы ауылдық округі 

әкімдігінің ғимараты өртенген еді. Соттың 

шешімімен жабылуы тиіс болса да, әкімдік 

ғимаратты пайдаланып келген. Өрт 426 

шаршы метр аумақты шарпыды, яғни ғи-

мараттың түгі қалмай өртеніп кеткен бола-

тын. Мұнда 19 мың кітап қоры бар кітап-

ха на да жанып кетті. 

Болатбек МҰХТАРОВ

Батыс Қазақстан облысында 

ауыл әкімдігінің ғимараты 

өртенді. Зардап шеккендер жоқ.

«Қазір «Қолжетімді баспана» бағдарламасымен салынатын үйлердің шаршы метрі қысқартылып 

жатыр» дегенді естіп едім. Сонда шенеуніктердің құрылыс материалдарын арзандату арқылы үйдің 

құнын түсірудің орнына, пәтерлерді кішірейтіп жатқаны қаншалықты дұрыс? Менің білгім келгені, 

«Қолжетімді баспанамен» берілетін үйлердің нақты шаршы метрі қанша?

Маржан, Алматы облысы

«Қолжетімді баспана» бағдарламасы бойынша 

тұрғын үй салуға қатысып отырған «Қазақстан 

ипотекалық компаниясы» мамандарының айтуынша, 

бұл жоба негізінде тұрғын үйлердің ауданы 35-75 

шаршы метр аралығында салынады. «Егер біз бұдан 

кең қылатын болсақ, онда пәтердің құны да едәуір 

артады. Бұл ретте біз бірінші тұрғын үйге шынайы 

мұқ таж қарапайым азаматтардың жағдайын ойлауы-

мыз керек. Әрине, оларға 120-150 шаршы метр үй 

салуға болады, бірақ оны қарапайым жұртшылықтың 

қалтасы көтере алмайды. Бұл жерде ең бастысы, 

тұрғын үй құрылысы өзіндік нормативтерге сәйкес 

салынуы тиіс. Демек, тұрғын үй құрылысы өзіндік 

стандарттарға сай салынғаны жөн. Мысалы, Кеңес 

дәуірінде салынған «хрущевкалардың» бір бөлмелері 

28-30 шаршы метр болды. Ал біздікі – 35 ш.м. Екі 

Соңғы кезде таныстарымның көбі көз ауруынан зардап шегіп жүр. Бірінің көзіне ақ түссе, 

екіншісінің көзі қыли болып қалды. Алысты көрмеу, жақынды көрмеу дегеннен басқа, тіпті 

көзі мүлдем көрмей қалғандары да бар. Менің білгім келгені, көз аурулары тұқым қуалай 

ма?

  

 

Марат, Шымкент қаласы

Бұл сұраққа Қазақ көз аурулары ғылыми-

зерттеу институтының директоры, ҚР-дың бас 

офтальмологы Тұрсынгүл БОТАБЕКОВА жауап 

береді:

– 

Әрине. Көз ауруларының 15-25 пайы-

Оларға рефракция ауытқулары, туа біткен 

катаракта, глаукома, тор қабығының пигментті 

абиотрофиясы жатады. Глаукома — көз ауруының 

ең асқынған түрі, қазақы тілмен жеткізсек, жа-

нар дың мүлде семуі — суқараңғылық. Глаукома 

тұқым да қуалайды. Демек, ататегінде көз 

науқасынан зардап көргендер болса, онда олар 

міндетті түрде дәрігерге тұрақты қаралып отыр-

ғаны жөн. Қалай десек те, жұртшылық жүрекке 

аса мән беретіндей, көзге де баса назар аударуы 

қажет. Кез келген адам жылына бір рет болса да 

офтальмологтың қабылдауында болып, дәрі-

лерді тек дәрігерлік кеңестен кейін ғана қолдануы 

керек.

бөлмелі «хрущевка» – 41 болса, біздің бағдарла-

мелі «хрущевка» – 62 шаршы метрден сәл жоғары 

болса, біздікі 75 шаршы метр болады. Демек, біздікі 

7-8 шаршы метр көбірек. Сондықтан мұның шаршы 

метрі қысқа деуге болмайды»,– дейді компания 

қызметкерлері.

№195 (1106) 

бе

бейс

енбі

РЕСПУБЛИКАЛЫҚ ҚОҒАМДЫҚ-САЯСИ АҚПАРАТТЫҚ ГАЗЕТ

Д

Д

АТ!

– Әлеуметтік бастамалар орталығы

2011 жылды

д ң 4 қазанында Оңтүстік Қа-

зақсста

та

н

об

лы

сы ә

кімі

нің 

қо

қолд

ау

ауым

рыл ды

Сода

н бе

рі ж

үй

үйел

і

тү

рде 

жасап келеміз. Қазақстан әлемдегі жер

аума ғы  жағынан  9-ыншы орынды иемде-

нетін алып ел екенін жақсы білесіз. Менің-

ше, осындай алпауыт мемлекетте өмір сүріп

жатқан кез келген азаматымыз өзін өте

бақытты адам деп есептеуі керек. Бір

р

ақ

 сол

ба

қы

т а жеткізбейтін, іштен ал

ал

ау

ауыз

дық 

ту

туғы

за

затын жағдайлар да жетерлік.

Мыс

л

ы

біздің кең-байтақ, шұрайлы жерімізге сырт

көздің  бәрі достық көзқараспен қарайды

деп айта аласыз ба?   Жоқ. Тіпті кейбір саяси

сыртқы күштер елімізде тұратын 140-қа

жуық д

иа

и

п

ора өкілдерінің өзара достығын,

-тәт

мәм

іл

іл

еде 

өмір

с

с

үріп

жат

көре

а

а

лмау

ы 

ы

мүмк

ін. Бұ

л кө

реал

ма

уш

ылық

болады. Мәселен, олар жанашыр адам

ретінде іші-бауырымызға еніп, саяси мақ-

сат ты көздеген арандатушылыққа барма-

сына кім кепіл? Ұлттар арасына ірітк

к

і 

салы

ай

айра

н

ай  ұйып отырған елдігімі

зг

зге

қа

қауі

п

тө

нд

ндір

ал

у

да

қиынға түспек. Бүгінгі таңда әлемдегі болып

Жалпы,  бүлік атаулының  басым көпшілігі

жоғарыдағы айтып кеткен себептерден

туында

п

п

ы . Әрдайым 

м Ел

Е басымыздың өзі

псіз

дігі

мі

мізд

жоға

ры д

ең

ге

йд

йде

масыз ету үш

і

ін Ү

і

кіметке, жер і

ліктіі атқару-

шы органдарға, уәкілетті органдарға нақты

тапсырмалар  беріп отырады. Осыдан-ақ

біздің келешегіміз тыныштық пен татулықта

екенін түсінесіз. Тыныштық болған жерде

білім де, ғылым да, өркениет те да

ами

ты

ны

анық

. 

Оңтүстік Қазақстан обл

ыс ә

кімі

А

А.

Мырзахметов осындай жайттарды ескере

келе, «Әлеуметтік бастамалар орталығын»

құруды жөн деп тапты. Менің ойымша,

мұндай орталықтар тек ОҚО-да ғана шек-

теліп қалмауы керек. 

– Әрине, мұндай пікірлер айтылып жүр.

Біізз қа

қашан жат ағымдарға шектеу

у қ

қой

ма-

йынш

бере

ді. 

Со

Сол

себепті де ортамызға іріткі салатын діни

ұйымдармен күресті бір сәтке болсын сая-

быр сытпау қажет. Біздің орталық облысы-

мыздағы діни тұрақтылықты қамтамасыз

ету жолында өз әлетінше нақты жұмыстар

атқары

рып

ке

е

леді

. 

Бі

ра

рақ 

та

та с

із

із

бұл

о

ртталықты

ға

на

о

бл

ыс д

еңге

йінд

е  жұ

мысс жасап

жатыр деп тар ауқыммен ойламаңыз.

Оңтүстік Қазақстан облысында Қазақстан

халқының 15-20 пайыздан астамы шоғыр-

ланған. Бұл өңірде 3 млн-ға жуық халық,

шамамен 578 мыңдай отбасы өмір  сүріп

жа

жаты

р.

р  Оның 90 пайыздан астамы ө

зімі

здің

мұ

мұсы

л

андар.  Яғни осы статтис

тика

лық

ақпараттан-ақ біздің Қазақстан халқының

20 пайызына ағартушылық қызмет көрсе-

туге қауқарымыз бар екенін аңғаруыңызға

болады. Меніңше, әрқайсымыз қарап

жатпай, халық арасында ағартушылық

жұмы

ы

ст

ар ж

үргі

зуім

із к

ерек

.. Қо

ғамдағы

и ах

уалд

ы

зе

ртте

п,

ө

зг

е

ид

ео

логгиялар-

дан мемлекеттік идеологияны үстем етудің

жолын қарастырғанымыз жөн. Біз қазір өз

облысымыздың аумағында қоғамдық-

саяси ахуал мәселелеріне талдау жүргізіп,

осы саладағы тұрақтылықты қамтамасыз

ету үшін барымызды салып қызмет етудеміз.

Бұ

Бұ

л 

әселеде діни ахуалдың күрде

де

лі

лілі

гі

м

ен

ер

ек

ш

ө

н.

Ұлт

тық

әдепке шетін экстремизм мен терроризмнің

белгілерінің алдын алып, кереғар ағымдар

мен секталардың зиянды іс-әрекеттері

туралы түсіндірме жұмыстарын күнделікті

жүргізіп отырмасақ, ел болашағына қауіп

есел

л

ен

е 

е бе

реді

.

–

– Менің ойымша, бұл екі мәселені бір-

бірінен бөліп қарастыруға болмайды. Заң

ая

аясы

нда

ме

мемл

екет

 пен қоғамдық ұйымдар 

р

б

бірл

ес

есе 

жұмы

с

іс

к

ұйымдарға қарсы әрекетті жүйелей аламыз. 

лар мен студенттер арасында дәстүрлі 

таным, рухани тәрбие, діни негіздегі әдет-

ғұрып, салт-сана секілді ұлттық құндылық-

тарды мемлек

к

ет

тік

идея

лар 

ше

ңб

ерін

е 

сыйғызу керек. Б

ұл к

ейбі

р

р ке

здей

со

соқ 

тері

с

с 

дұрыс шешім  қабылдауға көмектеседі. 

Танымал азаматтардың тұлғалық қалыпта-

суында дәстүрлі ұлттық тәрбиенің, отан-

шыл дық  рухтың, азаматтық ұстанымдардың

қалай әсер еткенін үлгі ету арқылы да жат

ағ

ағым

ға к

етуш

ілер

дің  бетін  бері қайтара

ал

алам

ыз. Бұ

л ба

ғы

ғытта жастардың заманауи 

үдерісіндегі олардың алар  орнына мән 

бергеніміз жөн. Біз солардың түсінігіне сай

ұлттық  һәм мемлекеттік құндылықтарды 

жүйелей алсақ, әлеум

ум

ет

демеу жасауға мү

мүмк

мкін

ді

ді

к ал

ам

ыз

. 

– Еліміз

– Қа

қо

қолд

ан

ыл

ып

ып ж

үр. Латын тілінен аударғанда

«с

«сек

та

та

» сө

зі

зі «

за

заттың  бір  бөлшегі» деген

секталар белгілі бір бағыттың немесе діннің

атын жамылып қоғамға лаң салуда. Біздің

орталық жанындағы талдау және монито-

ринг бөлімі түрлі дәстүрлі емес діни бағыт-

тарда жүрген азаматтарға талдау жасап, 

ол

олар

дың 

де

дені жастар екенін анықтаған 

бола

ты

н.

Мұн

ы

ың себебін,  біріншіден, 

бұғанасы қатып үлгермеген жас буын 

өкілдерімен белсенді түрде жұмыс жасай-

ты нынан  іздеген жөн. Екіншіден, сектант-

тарға мектептегі оқушылар, университеттегі 

студенттер, оқу ор

орны

нын

енді

ғған

а

а

а

ма

мдағ

ан 

р

ды

т

тор

ға ттүс

іру 

анағ

ұр

лы

м 

м 

күш-қуат бар, санасы уланбаған, кез келген 

ақпаратты тез қабылдап және тез шешім

шығара алады. Үшіншіден, сол жастары-

мыздың өмірлік тәжірибесі аз болып келеді. 

Со

С нд

ықта

н  да

кей

қа

қаны

ғы

ғы

на

ж

етпе

алдырып, солардың шырмауына түсіп қа-

ла ды.