Республикалық қоғамдық-саяси ақпараттық газет
жүктеу/скачать 3,66 Mb. Pdf көрінісі
|
Қанат ҚАЗЫ Биыл наурыз айында Жапонияның сол- түстік-шығысында болған 9 балдық күшті жер сілкінісі мен алапат цунамиден 19 мың адам құрбан болды немесе хабар- сыз кет кен болатын. Жапонияның орталы- ғынан жы рақ
та жатқан Сикоку аралы ежел ден буд далық киелі мекендер орна- лас қан жер лердің бірі ретінде белгілі. Дәс- түр бо йын ша әрбір зиярат қылушының өз ұраны бо луы керек. Экс-премьер Наото Кан «Бір ге барамын» деген ұстанымды алға қойған. Қа сиетті жерлерге зиярат ету жолы 1200-1400 шақырымға созылады екен. 40 күн бо йы будда мектептерінің дәстүріне сай ді ни рәсім жасайды. Соңғы кездері ав то бус, көліктердің көмегімен 10 күнде зиярат етіп шығатындар бар. Деген- мен жаяу зиярат қыл ған абзал деп сана ла- ды. Жапонияның бұ рынғы үкімет басшысы бұдан да жоғары лауа зымды қызметтерді ат қара жүріп, осын дай киелі жерлерге зия- рат қылып, парызын өтеп қайтқан екен. Елбасы қабылдаулар өткізді «Ядролық қарусыз әлем үшін» атты халықаралық форум өтеді Жапонияның экс-премьері апат құрбандарының рухына зиярат қылды Кеше Мемлекет басшысы Нұрсұлтан Назарбаев Астана қала- сы ның әкімі Иманғали Тасмағамбетовті қабылдады. Елорда әкімі И.Тасмағамбетов Президентті елорданың әлеуметтік-эконо ми- калық дамуы және Қазақстан Республикасы Тәуелсіздігінің 20 жыл дығын мерекелеуге дайындық барысы туралы хабардар етті. 12-13 қазанда ел Тәуелсіздігінің 20 жылдығы мен ҚР Президен- ті Н.Назарбаевтың Жарлығымен Семей сынақ полигоны жабылуының 20 жылдығына орай елімізде қарусыздану саласындағы ауқымды халықаралық шара – «Ядролық қарусыз әлем үшін» атты халықаралық форум өткізу жоспарланып отыр. Бұл туралы кеше дүйсенбілік брифингіде СІМ ресми өкілі Асқар Әбдірахманов осылай мәлім етті. Жапонияның бұрынғы пре- мьер-министрі Наото Кан жой- қын зілзаладан құрбан бол- ған дардың рухына тәу етіп, ел дің апатты жағдайдан қайта қал пына келуі үшін басына үш- бұ рыш ты баскиім, үстіне ки- моно-күр тешесін киіп, Сикоку ара лын да ғы 88 қасиетті жерге зия рат қы луға жаяу- жалпылап атта нып кет ті. АҚОРДА
БРИФИНГ ШАРТАРАП
Әлеуметтік зерттеулерге сүйенсек, Астанадағы жұрттың 65 пайызы ислам дінін ұстанады. 28 пайызы православ дінін дегілер болса, қалған 5 пайызға жуы- ғы өздерін басқа діни сенімдерге жат қыза- ды. Бұл 5 пайыздың жетегінде өзіміздің қаракөздер де кеткеніне сенбеу әсте мүмкін емес. Бұл – мәселенің бірінші қыры. Екін- ші ден, әлеуметтік сауалдарға сәйкес, елор- далықтардың 57 пайызы бас қаладағы діни ахуалды тұрақты, тыныш деп бағалай- ды екен. Ал 36 пайыз жамағат діни ахуалды жағымды деп таныса, жұртшылықтың 0,6 пайызы діни мәселені өте қауіпті сипатқа жатқызып, одан қатер көреді. 0,6 пайыз- дың бұлай топшылауына да негіз жоқ емес. Өйткені, өкінішке қарай, Астанада дін атын жамылған түрлі секталардың азаматтарды Жат пиғылды діни ағымдардан жапа шеккендерге жәрдем беретін орталық ашылды алдап-арбау арқылы рухани күйзеліске соқтыртқан жайттары да бұған дейін орын алғаны белгілі. Мәселен, соқыр сенімге арбап, адамдардың басын айналдыратын «Ата жолы» мен «Алла-Аят» атты бірлестік- тер бас қалада жүріп, біршама азаматтарды әуреге салғаны жария болды. Сауаты тө- мен халық арасында өздерін ауыр нау қас- қа шалдыққандарды емдей алатын мұндай жал ған «емшілер» аңқау елдің қалтасын қағу ды кәсіп етіп қана қоймай, кейбіреулер ауыр психикалық соққы алды. Соның негізінде 2009 жылы Астана қаласы сотының шешімі арқылы қызметіне тыйым салынған мұндай ұйымдар өз әрекеттерін әлі де жасырын жүргізіп келгені туралы фактілер де болғанға ұқсайды. Сонымен қатар, ресми мәліметтерге сүйенсек, Астананың өзінде заң шеңберінде тіркеліп, жұмыс істеп жатқан 55-ке тарта діни бірлестік бар. Бұлардың тоғызы ислам бағытында жұмыс жүргізсе, төртеуі орыс православ шіркеуіне тиесілі, төрт ұйым мақ сат жүктейді. Оның біріншісі – Астана- да ғы діни ахуалға зерттеу жасап, мони то- ринг жүргізу. Діни мәселелерге қа тысты өзек ті мәселелерді зерттеп, қалып тас қан үде рістерге болжамдар жасау. Екін шіден, жұрт шылыққа, білім ордаларына, меке ме- лер ге дін мәселелері жөнінде ақпараттық көмектер көрсету. Бұдан бөлек, жоғарыда аталғандай, деструктивті діни ағымдардан жапа шеккендерге көмек беріледі. «Орта- лық тың құрылуының ма ңыз дылығы еш күмән тудырмаса керек-ті. Өйткені соңғы уа қытта еліміздегі діни ахуал тү бегейлі өз- ге ріске ұшырап отыр. Бір жағы нан, елде діни сенім бостандығы қам тыл ды, жергілікті жер лерде де, жаһандық дең гейде де кон- фессияаралық диалогке ашықт ықты таныта рим-католик шіркеуіне бағынса, қалған 33-і протестанттық бағытта болып табыла- ды. Осы көпшілік ұйымды құрап отырған про тестанттық бірлестіктердің өзі Қазақ- стан да қалыптасып отырған дәстүрлі діни ба ғыттан ада. Ендеше, олардың қызметіне күмәнмен қарауға да негіз баршылық. Осы ретте елордалық ішкі саясат бас- қармасының қаржылық қолдауымен құ- рыл ған орталықтың негізгі мақсаты – жат пи ғыл ды діни ағымдардың ықпалына тү сіп, құрбанына айналғандарға көмек қо лын
созу. Мұндай көмек психологиялық сауық- тыру, құқықтық сауаттандыру, дұрыс жолға кеңес беру шаралары арқылы білікті ма- ман дармен жүзеге асатын болады. Сонымен қатар орталық өз алдына бірнеше басты
Б А С ТАМА
Астанада жаңадан жұмысқа кіріскелі отырған Діни мәселелерді зерттеу және психологиялық сауықтыру орталығын заман талабы тудырды десе де болады. Мәселен, осыдан 20 жыл бұрын бүкіл республика бойынша діни бірлестіктер саны 670 қана болса, қазір бұлардың саны 4,5 мыңнан асып жығылады. Әлгіндей бірлестіктердің қайсысы заң шеңберінде әрекеттеніп, қайсысының қызметі жұрт қа залалын тигізіп жатыр? Қызметі теріс, пиғылы жат мұндай бірлестік- тер ден жапа шегіп жатқандар саны қаншама? Кейбір мәліметтерге сүйен сек, көптеген өркениетті елдер қызметіне тыйым салған секталар Қа зақ станда аяғын алшаң басып, тайраңдап жүр. Ал жақында Пар- ла мент қабылдап, қоғамдық пікірді жікке бөлген заң да осындай өзекті мәселелерді реттеуге қозғау салатын болса, құрылып жатқан орталықтар секталық ұйымдардан жапа шеккендерге жәрдем беріп қана қоймай, жұртшылыққа ақыл-кеңес жасап, адасушылықтың алдын алумен де айналыспақ. Қанат ҚАЗЫ алдық. Алайда, екінші жа ғынан, кейбір азаматтар діни бостан дық ты «бәріне рұқсат етілген» деп түсінетін тәрізді. Осындай олқылық салдарынан жат пиғылды діни бірлестіктер қоғам арасына сыналай еніп, экстремистік топтар діннің атымен қоғамды іріту әрекетін жүзеге асы руда», – дейді жаңа ашылған орталық бас шы сы Есбосын Смағұлов. Оның айтуынша, дін кейпіндегі түрлі секталардың азамат тар денсаулығы- на, рухани дамуына, психоло гиясына тигі- зер кері әсері өлшеусіз. Сон дық тан да
жұмысқа жаңа кірісетін орталық елімізде қызмет ететін барлық дәстүрлі діни кон фес- сиялармен бірлесе жұмыс істеу ге ашық. Айт пақшы, елорда лықтар үшін орталықтың тіке лей желісі ашылған. Қан дай да бір жағ- дайлар бойын ша діни ағым дардан жапа шеккендер 8(7172) 50-24-98 телефоны арқылы қо ңырау ша лып, хабарласа алады. Сөз ара сында орта лық басшысынан жақын- да қабылданған дін төңірегіндегі заң жө- нін де де пікір білген едік.
– Жақында қабылданған «Діни қызмет және діни бірлестіктер туралы» Заң діни бірлестіктер қызметін реттейтін болады. Дәл мұндағы норма Еуроодақта, оның ішін де Словакия, Бельгия, Франция секілді жұртта бар. Тіпті кейбір Еуропа елдеріндегі нор малар біздікіне қарағанда қатты. Мә- селен, Германияға келетін болсақ, бұл елде «діни салық» деген ұғым бар. Бұл ретте бес шіркеу, яғни бес діни бірлестік билік тарапынан жерге қатысты басымдықтарға ие болып табылады. Ондай бірлестіктер жергілікті үкіметтермен келісімшарттарға отырып, өздерінің діни-ғұрыптық ғимарат- тарын салуға да құқылары болады. Яғни Пар ламент қабылдаған заң дамыған ел дер- ге қарағанда құқықты еш шектемейді, қай та, керісінше, діни бірлестіктердің, мис сио- нерлердің қызметін реттейді. Ал Қазақстан мұ сылмандары діни басқарма сы ның қарсы- лы ғына келетін болсақ, ондай мәселелерді заң шеңберінен тыс та реттеуге болады. Яғни, менің ойымша, билік пен Діни басқар- ма басқа да қосымша тетіктерді қоса отырып, әлі де ортақ ымыраға келуіне болады. А б ай ОМАРОВ (к о лла ж) РЕСПУБЛИКАЛЫҚ ҚОҒАМДЫҚ-САЯСИ АҚПАРАТТЫҚ ГАЗЕТ №174 (626) 4.10.2011 жыл, сейсенбі www.alashainasy.kz 3
ҚОҒАМ Құбыр алмастырамыз деп жөнделген жолды қайта бұзу әкімдіктің «оң қолы» мен «сол қолының» не істеп жатқанын білмегендігінен емес пе? Серікболсын ӘБДІЛДИН, қоғам қайраткері, экономика ғылымының докторы, профессор: Ұзақбай АЙТЖАНОВ, Қазақстанның құрметті құрылысшысы: Құрманғали УӘЛИ, Мәжіліс депутаты: ? А Л А Ш Т Ы А Л А Ѓ Д А Т Ћ А Н С А У А Л А Л А Ш Т Ы А Л А Ѓ Д А Т Ћ А Н С А У А Л – Жаздай жөнделген жолды күз келгенде құбыр алмастыру үшін қайта бұзуды жергілікті биліктің қателігі деп санау керек. Себебі жолды жөндеу, жамау жұмыстарын жүргізбес бұрын «оның астындағы құбыр қандай күйде, алмастыруды қажет етпей ме?» деп бір рет тексеріп алу қажет еді. Егер ол құбыр аяқастынан өздігінен жарылып жатса, сөз басқа. Ал жолға толығымен жөндеу жұмыстары жүргізілгеннен кейін артынша қайта төңкеріп, бүкіл құбырларын алмастыру желге ақша шашқанмен бірдей. Мен мұны жергілікті жердегі басқару жұмыстарының дұрыс жолға қойылмағандығынан деп санаймын. Әйтеуір, жұмыстар істелініп жатыр деп, жоғарыға есеп беру үшін осындай көзбояушылықтарға барады. Шыны керек, мұны тиісті орындардың бақылап, қадағалап отыруының да қажеті жоқ. Әрбір қала әкімі мен осыған жауапты мамандардың өздігінен біліп, мән беріп, рет-ретімен істеп отыруы – тиіс жайттар. Осы орайда, бұл жайтқа жұмыс істеудің тетігін біл- мей тін жергілікті билік өкілдерін кінәлаған дұрыс деп ойлай мын. – Мұның барлығы жоспарлы түрде, басқару жұмыс- тарының дұрыс жолға қойылмағандығынан деп білемін. Сондай-ақ бүгінде құбыр мен жол жөндеу жұмыс тарына бөлінген қаржы дер кезінде межелеген жеріне жетпейді. Бізде күз түсіп, күн суытқанда құбырға, 1 қыркүйек күні сабақ басталғанда мектептің жөндеу жұмыстарына қаржы бөлінгеніне етіміз үйреніп барады. Сосын әкімдер қолда бар ақшаға жаздай жол жөндеп алады да, құбыр алмастыруға кейін бөлінген қаржыны игеру үшін амалсыз күз түскенде жолды қайта төңкеруге мәжбүр болады. Ал мұндай жүргізілген жұмыстардың сапасы да болмайды. Сондықтан бөлінген қаржының тиісті жерге дер кезінде жетуіне күш салсақ, дұрыс болар еді. – Жол жөндеу, құбыр алмастыру жұмыстарының барлығының сұрауы бар. Ол жұмыстарға бөлінген қаржыны бақылап отыратын қадағалаушы орындар да бекітілген. Бүгінде бір жерді қазу үшін де тиісті орындардан ордер алу қажет. Сондықтан жол жөндегеннен кейін құбыр алмастыру жұмыстарының жүргізілуі алдын ала жос- парламағандықтан, жергілікті билік өкілдерінің жауапсыз дығынан болып отыр деп ойламаймын. Олар белгілі бір себептермен солай істеуге мәжбүр болады. Осы орайда жол жөндеу мен құбыр алмастыру жұмыстарын бір-біріне тәуелді қылмаудың жолдарын қарастырсақ дұрыс болар еді. Мәселен, кейбір елдерде жол үсті қала болса, жолдың асты да құбыр мен коммуналдық желілер жүргізілген тұтас бір қаладай жоспарланған. Құбырға жөндеушілер арнайы қалдырылған есіктер арқылы түсіп, жөндеу жұмыстарын да сол есіктер арқылы жүргізе береді. Құбырлардың жөнделген жолдарға кесірі тимейді. Келешекте бізде де осындай әдістер қолданылса, жоғарыдағыдай мәселе туындамас еді. Әзірлеген Қуаныш ӘБІЛДӘҚЫЗЫ Нұрғис
а ЕЛЕУБЕК ОВ (фо
то) Басы 1-бетте ОЙ-КӨКПАР Таир НАЗХАНОВ, Адвокаттар форумы мен «Бэст» адвокаттық кеңсесінің төрағасы Жол полицейлерінің кез келген жол ережесін бұзғандығы үшін жүргізуші куәлігін алып қоюы дұрыс па? Шалатай МЫРЗАХМЕТОВ, Парламент депутаты Ішімдік ішіп алып рульге оты ра- тындарға қатысты да жазаны қанша күшейт, мейлі, ешкімге сабақ болып жатқан жоқ. Жол-көлік оқиғалары бұрнағы жыл- дармен салыстырғанда біршама азайса да, әлі арқаны кеңге салатын кез емес. Жол-көлік апаттарынан зардап шеккендер мен қаза болғандар саны да ойлантпай қоймайды. «Айыппұл төлеймін де, жүре беремін» деген немкеттілік те көлік жүргізушілерінің жауапкершілігіне кері әсер етпей қоймай- ды. Сондықтан да барынша қатаң шара қолданбаса болмайтын халге жеттік. Қайта ҚР ІІМ Жол полициясы комитеті дұрыс істеп отыр, жүргізуші куәлігін алып қоюда талапты күшейткендері орынды. Өз басым оларды қолдаймын. Оның өзінде де олар жүргізуші куәлігін ережені екінші қайтара немесе жиі-жиі бұзған жағдайда алмақ. Жол полициясы комитеті осының бар- лығын өздері үшін емес, сайып келгенде, халық қамы үшін жасап отыр емес пе. Со- лардың өмірі мен денсаулығының қауіп- сіздігі үшін. Егер жүргізушілер куәлігінен айырылып қалғанын қаламаса, онда жол ережесін бұзбасын. Сонда «құда да тыныш, құдағи да тыныш». Білуімше, осы жылдың жеті айы ішінде еліміз бойынша 30-дан астам ірі жол-көлік оқиғасы тіркеліп, 151 адам зардап шексе, 70-ке жуық адам қаза тауыпты. Ал дәл осы мерзім аралығында өткен жылы 70-тей ірі жол-көлік оқиғасы орын алып, 350 адамның денсаулығына қауіп төнсе, 150 адам көз жұмды. Міне, көрдіңіздер ме, өткен жылғымен салыстырғанда жағдай Бұрынғы – бұрынғы ма, енді тіптен жағдай қиындап кетпесе не қыл дейсіз? Ұзын сонар кезек. Кейбір жол полицейлері қызметкерлерінің бюрократтығы. Ал егер электр жарығы өшіп қалса немесе компьютерлер істен шықса ше? Бұл – туындағалы отырған екінші проблема. Осының бәрі сайып келгенде жүргізуші құқығын өрескел бұзатын болады. Жүргізуші куәлігін алып қою арқылы біздің ІІМ жүргізушінің құқығын бір ғана ережемен екі мәрте бұзады. Біріншісі – айтып отырғанымдай, жеке затты соттың араласуынсыз алып қою. Екіншісі – көлік жүргізуге уақытша рұқсат беретін талонға қатысты. Мысалы, мұндай талонмен шетелге бара қалсаң, жалға көлік ала алмайсың, яғни шетелге барып көлік игеру аса қажет болса, саған рұқсат жоқ. Жүргізуші куәлігі – маңызды құжат. Былайша айтқанда, ол – жүргізушінің жекеменшігіндегі заты. Ал жекеменшіктегі затты алып қою – тек сот орындарының құ зы рындағы шаруа. Жол полицейлерінің осындай әрекетке баруға тіпті құқы да жоқ. Демек, жол полицейлері заңға қайшы лық- қа жол беріп отыр. Тағы бір айта кетерлігі, жүргізуші Жол полициясының таққалы отырған айыбымен келіспеген жағдайда да құжат алынып қоймақ. Бұл да дұрыс емес. Кейін «іс бітті, қу кетті» сынды жағдайда дәлелдеп көр өзіңнің кінәлі емес екеніңді... Әлбетте, әлді жеңеді.
Жол полициясы комитетінің мұндай қаулы шығаруға негіз болып отырған бір себебі – жүргізушілердің айыппұлды уақ- ты
лы, тіпті кей жағдайда мүлде төле- меулері. Енді қараңыз, мұндай айыппұл- дарды көлік иелерінің төлегендігі не төле- мегендігі автоқұралдарын техникалық тексеруден өткізер кезде анықталады. Егер айыппұлды төлемесе, талап ереже бойын- ша техникалық тексеруден өткізбей тастайды. Жүргізуші, амал жоқ, айыппұлды төлейді. Міне, былай қарасаңыз, бұл мәселе өздігімен реттелуі керек сияқты. Бірақ сол техникалық тексерудегі былық- шылыққа жол беріп отырғандар кімдер? Яғни техникалық тексеруден таныс арқылы өту болмаса ірі көлемдегі айыппұлды компьютерден өшіртіп тастау үшін пара беру сияқты етке сіңген дағдылар. Міне, сол техникалық тексеруде отырған «өзі би, өзі қожаларды» қатаң бақылауға алу керек. Ең тиімді жолы – сол. Жалпы айтарым, жүргізуші куәлігін берерде құзырлы орындар өз жұмысына үлкен жауапкершілікпен қараулары тиіс. Көлікке кез келгенді отырғыза беруге болмайды. Ал жүргізушілерге айтарым, жол полицейлерін жол ережесін бұзбай тыныштандырайықшы. Әйтпесе байқай- мын, Жол полициясы комитетінің тосын шешімдерінің шегі көрінбейтін сияқты. Тағы не ойлап табар екен? біршама жақсарған. Бұл жерде еліміздің құзырлы салаларының да нәтижелі ең- бектерінің қолтаңбасы жоқ емес. Сондықтан да халық қамы үшін жаса- лынып жатқан қандай да бір іске тек сәттілік тілеген дұрыс шығар. Кейбір жандар жол полицейлері ара- сында сыбайлас жемқорлық асқынады деп санайды. Менің оған алып-қосарым жоқ. Тек айтпағым, бұл жерде сыбайлас жемқорлықтың жайынан бұрын қара- пайым халықтың, балаларымыздың өмірі мен денсаулығын ойлайық. Ал сыбайлас жемқорлықтың алдын алу мен оған қарсы күрестің жолдары көп. МӘСЕЛЕ
Жасыратыны жоқ, Каспийдегі теңіз фло тының жай-күйі де мақтанарлықтай деңгейде емес. Өйткені өткен жылдары шетел ге тасымалданған 7,3 млн тонна тауар дың тек 17 пайызы ғана отандық мұнай кемелерімен жеткізілген көрінеді. Осылайша Ресей, Әзірбайжан, Иран елде- рінің танкерлерін жалға алып, қаншама қаржы өзгелердің қалтасына кетіп жатыр. Гүлсім ЖҰБАТЫРҚЫЗЫ, «Қазақ Теңіз- ТасымалыФлоты» ұлттық компаниясы бас директорының кеңесшісі: — Теңіз мамандарынан тапшылық көр геннен кейін біздің компания қазақстандық жастарды Ресейдің Новороссийск қаласын дағы адмирал АУА РАЙЫ
ТҮЙІН Ой-пікірлерімен бөліскен екі азаматтың да айтқандарының жаны бар. Ал біздің алып- қосарымыз мынау: «баланы бастан...» дейді қазақ. «Былай тартсаң – арба сынып, бы лай тартсаң – өгіз өледінің» кебін кигізіп отырған мәселені шешудің ең тиімді жолы, біздің ойымызша, жүргізуші дайындауға үлкен жауапкер шілікпен қарау. Сондай-ақ жүргізушілердің өздерінің осы мәселеге байып пен қарағандары жөн. Сонда ешқандай да заңдық құжаттарға қандай да бір өзгеріс енгізудің қажеті болмай қалады. жүктеу/скачать 3,66 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|