Александр КАЗАНЦЕВ,
қалалық мәслихат депутаты:
– ТМД елдерінің ішінде ең арзан
судың бағасы Қазақ
ст
ст
ан
ан
да
да
е
е
ке
ке
н.
н
Мүмкін, осыдан болар
ар с
с
у
у
ша
шару
ру
аш
аш
ы
ы-
лықтары шаш етектен шығынға батуда.
Инвестициялық
бағдар ламалар
жасауға қаржы жоқ. Сондықтан су
желілерін тезірек жаңартуға мемлекет
қолдау көрсету қажет. Құбырларды
тү
тү
ге
ге
л
л
жа
жа
ңа
ңа
рт
ртқа
қа
нд
нд
а
а
ға
ға
на
а
біз мақсатсыз
шы
шығы
ғы
н
н
да
дард
рды
ы аз
азай
айта
та
мы
мы
з, ысырапқа
жол бер
мейміз. Желілерді жаңарту
арқылы судың өзіндік құнын да тө-
мендетуге болады.
Судың құны демекші, Қазақстанның әр
өңірінде ол әртүрлі бағалана
а
ды
д
.
.
Еліміздің
ауылды жерлерінде ұзын
с
с
ан
ан
ы
ы
20
20
0-
0-де
де
й
й
су
су
ка
налы қызмет көрсетед
і
і екен.
О
Ол
ар
да
тариф әртүрлі, кейбірінде 1 текше метр
судың бағасы 1000 теңге болса, екіншісін-
де – 200 теңге. Сондықтан тариф белгілеу
саясатына да бірізділік қажет. Ал артық
төлемеудің бір жолы – есептегіш құралда-
ры
р
н
н
ор
р
нату
у
. Қы
Қ
зы
ы
лж
л
ар
р
тұр
ұр
ғындарының 81
па
па
йы
йызы
зынд
нда
а
мұ
мұнд
нд
ай
ай қ
қ
ұр
ұр
ал
ал
бар екен. Ал
есептегіш қоюға асықпай, адам басына
төлеп отырғандар – саунасы мен бассейні
бар екі-үш қабатты коттедждерде тұратын-
дар.
Ғалымдардың зерттеуінше, Қазақстан-
да
д
ғы су қоры жыл өткен
с
с
ай
ай
ын
ын
а
а
за
за
йы
йы
п
п
ке
леді. Бұған күннің жылын
ын
уы
уы
м
мен
ен
ж
ж
ау
ау
ын
ын
-
шашын мөлшерінің азаюы себеп. Алдағы
20 жылда су тапшылығы нақты байқалады
деген пікірлер де әр жерден айтылып
қалып жүр. Сондықтан қазақ елі үнемшілік-
ке қ
қ
азірден үйрене бергені жөн шығар.
Қызылжар
ы
ы
Мен жақында құрылыс фирмасына кадрлар бөлімінің маманы болып жұмысқа орналасқан
едім. Енді жұмысшылармен еңбек келісімшартын жасау керек. Аталмыш құрылыс мекемесі екі
нысанның тендерін жеңіп ал
ал
ға
а
н. Бірінші нысан – алты айда, ал екінші нысан бі
бі
р
р
жа
ж
рым жылд
д
а
ая
ая
қталуы керек. Осы орай
ай
да
да
м
м
ен
енің
ің б
б
іл
іл
г
гі
м
м ке
ке
лг
лг
ен
ен
і,
і,
ж
жұм
ұ
ысшылармен еңбек к
к
ел
ел
іс
іс
ім
мша
ша
рт
рты
ы бі
бір
р
жылға жасала ма, әлде жұмыстың аяқталу мерзі
і
міне орай жасала ма?
Майгүл БЕКТҰРОВА, Оңтүстік Қазақстан облысы
Қазақстан Республикасы Еңбек және халықты
әлеу меттік қорғау министрлігінің са рапшы маманы
бе
е
рг
рг
ен
н
мәліметке қ
қ
ар
а
а ғанда, Қазақстан Республи-
ка
касы
сы
Е
Е
ңб
ңб
ек
ек
к
к
о
о
д
де
кс
кс
ін
нің
ің
2
2
9-
9-
б.
б
1-
1
т. 3-т. сәйкес, еңбек
шар ты
б
белгілі бір жұ мыстың орындалу уақытына
жасалады.
Мұндай еңбек шартының түрі атқарылатын
жұмыс тұрақты емес болған жағ дайда және оны
орындау үшін мекеме нің штатына лауа зымдық
бірл
л
ік
ік
ті енгізу қаж
ж
ет
е
болмаған жағ дайда жа-
са
ала
лады
ды
.
Демек, аталған жұмыстар осы сипаттарға сай
болса, жұмыскерлермен осындай еңбек шартын
жасауға болады.
Мен балабақшада компьютерлік сауаттылыққа үйрету пәні мұғалімі болып қызмет
етемін. Апталық жүктеме – 24 сағат. Маған еңбекақы қалай төленуі тиіс?
Алмагүл ДАСТАНОВА, Алматы облысы
Еңбекті нормалау және еңбекке ақы төлеу
басқармасының сарапш
пш
ы
маманы ның
ң
м
м
әлі метін-
ше, азаматтық қы
зм
змет
ет
ші
ші
ле
ле
рг
рг
е
е ең
еңбе
бе
ка
кақы
қы
т
т
өл
өл
еу
еу
«Азаматтық қызметшілерге, мемлекеттік бюджет
қаражаты есебінен ұсталатын ұйым дардың
қызметкерлеріне, қазыналық кәсіп
орындардың
қызмет керлеріне еңбекақы төлеу жүйесі туралы»
ҚР Үкіметінің 2007 жылғы 29 желтоқ сандағы
№1
№1
40
40
0
0
қа
қаул
ул
ыс
ыс
ым
ым
ен
ен р
р
е
еттеледі.
Қ
Қаулының
3
3-тармағына сәйкес, ұйымдар
қызметкерлерінің лауазымдық жалақылары (ЛЖ)
атқаратын лауазым дарының лауазымдар санат-
тарына жатқызылуына және мамандығы бойынша
жұмыс өтіліне, тағайын
д
д
ал
а
ға
ға
н біліктілік р
р
азряд-
тарына (жұмысшылар
р
ү
ү
ші
ш
н)
н)
қ
қ
ар
арай
ай
л
ау
ау
аз
аз
ым
ым
ды
ды
қ
қ
жа
лақыларын есептеу үшін бекітілген тиісті
коэффи циенттерді Қазақстан Республи касының
Үкіметі белгілеген базалық лауазымдық жалақы-
ның (БЛЖ) мөлшеріне көбейту жолымен айқын-
да
а
лады.
Қа
Қаул
улым
ым
ен
ен
б
бек
ек
іт
іт
іл
ілге
ге
н
н Аз
А
аматтық қызмет шілер-
дің санаттар
б
б
й
ойынша лауазымдарының тізіліміне
сәйкес біліктілігі жоғары деңгейдегі мұғалімдерге
еңбекақы төлеу – G-9, біліктілігі орта деңгейдегі
Ауызсудың тапшылығы
жаһандық мәс
әс
ел
ел
ег
ег
е
айналғалы
қа
қаша
шан?
н?
Б
Б
ір
ір
ақ
ақ
қазақ судың да сұрауы
боларын ұқпағанға ұқсайды.
Кейбір елдердің таңдайы
кеуіп отырса, қазақ жұрты
ысырап шылдыққа жол
бе
бе
ру
ру
де
де.
. Құ
Құ
бы
бы
рл
р
ардың
ес
ес
кі
кі
лі
лігі
гіне
нен
н қа
қа
л
лаларға жібе-
рілетін тазартылған судың
орташа есеппен 30-35
пайызы далаға кетеді екен.
Көптеген шаһарда
техникалық су
у
атымен жоқ,
сондықтан кө
кө
лі
лі
к
к
жу
жу
уғ
уғ
а
а да
да
,
,
монша-саун
нал
алар
ар
ға
ға
д
да
а
ау
ау
ыз
ыз
су
су
аяусыз пайдаланылып келеді.
Абай ОМАРОВ (коллаж)
мұғалімдерге G-11 санаты бойынша жүргізіледі.
Бүгінде БЛЖ мөлшері 17 697 теңгені құрайды.
Лауазымдық жалақыны есептеуде қолда-
нылатын коэффициенттер қаулыға 2-қосым шада
бекітілген.
Білім саласы қызметк
тк
ер
ер
ле
ле
рі
рі
ні
ні
ң
ң ең
еңбе
бек
к
жа
жағ-
ғ-
дайлары үшін төленетін
і
қосымша ақы мен
үстемеақылар – қаулыға 4-қосымшада, ал
санаты үшін қосымша ақы 19-қосымшада
қарастырылған.
Бюджет қаражаты есебінен қаржыланды-
ры
ры
ла
ла
ты
тын
н
ме
мемл
млек
ек
ет
ет
ті
ті
к
к
бі
бі
лі
лі
м
м
беру ұйымдарының
қызметкерлер
і
іне жалақы есептеу ережесі ҚР
білім және ғылым министрінің 2008 жылғы 29
қаң тардағы №40 бұйрығымен бекітілген.
Курчатов
в
қ
қал
алас
ас
ын
ын
а
а
ат
ат
а-
а-
жұртын аңс
с
ап
ап
ж
ж
ет
етке
ке
н
н
ағ
ағ
ай
айын
ын-
-
дар тағдыр талайына жазыл-
ған тағы бір кедергіге тап
болып, пұшайман халге түсіп
отыр. Орындалу мерзімі
2009-2011 жылдарға арнал-
ға
ға
н
н
«Н
«Н
ұр
ұр
лы
лы
к
к
өш
өш
» бағдарла-
ма
ма
сы
сы
б
бой
ойын
ын
ша
ша көшіп келген
оралмандардың орналасқан
баспаналары енді басқанікі
болатын сыңайлы. Яғни
жер гілікті басшылықтың
берген үйін бірт
рт
ін
н
де
д
п өз
меншігіне ай
ай
на
налд
лд
ыр
ыру
у
қи
қи
ял
ялда
да
тұрғаны өз алдына, ондағы
коммуналдық төлемдерді дер
кезінде төлеп отыруға шамасы
келетін табысы тәуір жұмыс
табудың өзі оңай болмай тұр.
Бі
Б
р
р
сө
сө
зб
зб
ен
ен
а
а
йт
й
қа
қ
нда,
Ку
Курч
рч
ат
ат
ов
ов
та
та
ғы
ғы
қ
қандастары-
мыз дың хал-күйі тап қазір
«бәлен жерде алтын бар,
барсам бақыр да жоқтың»
кебінде.
МӘСЕЛЕ
ҚҰҚЫҚ ПЕН ҚҰРЫҚ
Жылу
лу б
б
ер
ер
у
ма
маус
ус
ым
ымы
ы ба
ба
с
ст
ал
ал
ға
ға
н
н тұ
тұ
ста,
жылу құнын шырқыратып көтермеген
монополист кемде-кем. Жұрттың көзі
ашық. Құлағы түрік. Естіп жатыр. Алматыда
– электр, Астанада – су, Семейде – жылу,
Ор
Ор
алда
д
ауы
у
зсудың құны көтерілді. Қ
ар
ар
а-
а
ға
ға
н
н
ды
дыны
ны
ң
ң
монополистері де қарап қ
қал
ал
ға
ға
н
н
жоқ. «ҚарағандыЖылуЖабдықтау» ЖШС
беретін жылуының құны да қазан туысымен
қалпағын теріс киіп, 10 пайызға көтерілді.
Бұған дейін 77 теңге 10 тиын болса, енді
84 теңге 81 тиынды құрап, шырт-шырт
түкіріп шы
шыға
ға к
кел
ел
ге
ген.
н.
Т
Т
ап
а к
к
еш
еш
е
е
ға
ға
ла
ла
мт
мт
ор
о
да
Жезқазға
ғанд
нд
а
а эл
элек
ек
тр
тр
э
э
не
не
рг
ргия
ия
сы
сын
н
ың
ың қ
қ
ұны
өскенін өксіп айтқан ақпарат та жүр. Онда
бірінші қазаннан бастап, кВт/сағатына
11,92 теңгені құрайды дейді. Қараған-
дылықтардың да мазасы кеткелі біраз.
Жы
Ж
лу
у
көтер
р
ілді. Енді жалғанның жарығ
ғ
ын
ын
а
ие
ие
«
«
Қа
Қа
ра
раға
ға
ндыЖарық» ЖШС-і қаша
н
н
жа
жа
рқ
рқ
еткізер екен көзімізді жаңа тарифпен деп.
Бейресми деректер 1991-2011 жылдар
аралығында Қарағандыда орташа жалақы
234 есе, коммуналдық қызметтердің
бағасы 1200 есе өскендігін айтады.
Осыдан-ақ өзіңіз есептей беріңіз. «Тек!»
дегенді бі
білм
лм
ей
ей
ті
ті
н,
н,
т
т
еж
еж
ег
г
іш
іш
і
і
іс
іс
те
те
н
н
шы
шы
ққ
қ
ан
тарифтер
ер
ді
дің
ң
ха
ха
л
л-
жа
жа
йы
йын.
Жарыққа ие монополистер тап бір
өздері жер астынан электр қуатын қазып
алғандай, делдалдық қызметтерінің құнын
көтерумен күн көріп отыр. Монополистер
же
ж
ліле
л
рд
рд
ің
ң
, құбырлардың тозығы жетке
е
ні
ні
н,
Ке
Кеңе
ңе
с
с
од
од
ағ
а
ынан қалғанын айтуда
ан
н
әр
әр
і
і
аспайды. Кеңес одағы құлағалы, келмеске
кеткелі жиырма жыл. «Елу жылда – ел
жаңа» болса, жиырма жылда желі неғып
жаңармайды?
Елбасымыз Нұрсұлтан Назарбаев
осыдан б
б
ір
ір-е
-екі
кі
ж
жыл
ыл
б
б
ұр
ұр
ын
ын «
«
Ос
Ос
ыд
ыд
ан
ан
1
1
0-
0
15
жыл бұ
бұ
ры
ры
н
н
же
жеке
ке
ме
ме
нш
нш
ік
ік
и
и
нв
нвес
ес
то
то
рл
р
ар
еліміздегі жылу, электр орталықтарын, бу
қазандарын және басқа нысандарды
меншікке алды. Жасалған келісімшарт-
тарда олар бұл нысандарға инвестиция
құ
құ
йы
йы
п,
п,
к
к
үр
үр
делі жөндеуден өткізуге,
д
д
а-
а
мы
мы
ту
ту
ға
ға
м
мін
ін
деттенген. Ал іс жүзінд
е
е
ол
ол
ар
ар
бұл нысандарға көк тиын да салған жоқ.
Жылу өндіруші, энергия өндіруші инвес-
торлар жасалған келісімшарттарды
орындамады. Сондықтан бұл салада нақты
тексерістер
р
жү
ү
ргізіп, жылу
у
және электр
өндіруші
ші
ле
ле
рд
рді
і
та
тари
ри
ф
ф
ес
е
еб
еб
ін
ін
ен
ен ғ
ғ
ан
ан
а
а
ем
е
ес,
несиелер алып, өнд
і
іріс
і
ті
д
ам
ытуғ
а
мін-
деттеу қажет» деп атап көрсеткені аян.
Содан кейін Ұлттық қордан қаржы бөлініп,
коммуналдық жүйелер, су, жылу құбыр-
лары, электр тарату желілері жаңартылды.
Ме
Ме
мл
мл
ек
ек
ет
ет
есебінен жеке инвесто
рл
рлар
ар
шы
шығы
ғыны
ны
ж
ж
а
абылды. Бірқатар проблем
м
ал
ал
ар
ар
шешілді. Десек те, тариф арқылы кеткен
шығынның құнын халықтан өндіріп алудан
әлі танған жоқ.
Баршаға белгілі, биылғы жылдың
сәуірінен баст
с
ап, электр
р
энергиясына
сарала
нғ
нған
ан
т
т
ар
ар
иф
иф
ті
т
ң
ң үш
үшін
н
ші
ші д
д
ең
еңгейі
енгізілд
і
і. Б
ұл
эле
кт
р
эн
ер
ги
яс
ын
а
зған
тай
тұтынатын халық үшін пайдалы деген еді
Табиғи монополия
я
ла
ла
рд
рд
ы
ы ре
ретт
ттеу
еу
а
аге
гент
нт
ті
ті
гі
гі
.
«Электр энергиясын шамалы тұтынатын
халықтың әлсіз тобынан ауыртпалықты
алып тастау үшін жасалды», – деген
болатын агенттік сол кезде. Мұнда айына
бір
р
ад
д
амға
а
150-170 кВт/сағ. белгіленеді.
Мұ
Мұнд
нд
ай
а
т
т
ар
ариф
иф
ті
тің
ң «н
«н
оу
оу
-хауы» тұтынушылар
электр энергиясын үнемдеп, энергияны
жоғары дәрежеде қолданатын дар (олар-
дың үлесі 10-15 пайыз көрінеді) белгі-
ленген көлемнен асыра пайдаланғаны
үшін аса жоғары тарифпен ақы төлемек. Аз
жұмсап, көп төлейт
йт
ін
ін х
х
ал
лық
ық ү
ү
ші
ш
н
н
па
па
йд
йдал
алы
ы
секілді, әрине. Бі
Біра
рақ
қ
он
он
ың
ың
п
п
ай
ай
да
дасы
сы
н
н
көреміз дегенше, халықты монополистер
де қанап болатын түрі бар. Өйткені олар
бәсекелессіз – жарым патшаның күйін
кешіп жүр.
Достарыңызбен бөлісу: |