Республикасы білім және ғылым министрлігі ұлттық білім беру статистикасы және бағалау орталығЫ
жүктеу/скачать 6,08 Mb. Pdf көрінісі
|
TIMSS- 2011 Ұлттық есебі 68 16 Сербия 9 36 70 90 17 Ирландия 9 41 77 94 18 Португалия 8 40 80 97 19 Қазақстан 7 29 62 88 20 Румыния 7 28 57 79 21 Словакия Республикасы 5 30 69 90 22 Германия 5 37 81 97 23 Әзірбайжан 5 21 46 72 24 Италия 5 28 69 93 25 Нидерланды 5 44 88 99 26 Чехия Республикасы 4 30 72 93 27 Түркия 4 21 51 77 28 Словения 4 31 72 94 29 Жаңа Зеландия 4 23 58 85 30 Мальта 4 25 63 88 31 Швеция 3 25 69 93 32 Австрия 2 26 70 95 33 Норвегия 2 21 63 91 34 БАӘ 2 12 35 64 35 Армения 2 14 41 72 36 Катар 2 10 29 55 37 Г рузия 2 12 41 72 38 Чили 2 14 44 77 39 СаудАрабиясы 2 7 24 55 40 Польша 2 17 56 87 41 Хорватия 2 19 60 90 42 Бахрейн 1 10 34 67 43 Испания 1 17 56 87 44 Таиланд 1 12 43 77 45 Иран 1 9 33 64 46 Оман 1 5 20 46 47 Марокко 0 2 10 26 48 Кувейт 0 1 9 30 49 Йемен 0 0 2 9 50 Тунис 0 2 11 35 Орта халықаралық көрсеткіш 4 28 69 90 Дерекнама: Білім жетістіктерін бағалау жөніндегі қауымдастықтың TIMSS-2011 Халықаралық есебі Өткен кезеңмен салыстырғанда төртінші сынып оқушыларының күрделігі ілгері және жоғары, орта деңгей тапсырмаларды орындау нәтижелігі төмендегені байқалады (2.2.2- сурет). TIMSS- 2011 Ұлттық есебі 69 TIMSS PIRLS International Study Center Ілгері Жоғары Орта Төмен 8- сынып оқушыларының нәтижелері халықаралық сарапшылармен математикадан дайындықтың төрт деңгейі бойынша бағаланды( 2.2.5-кесте). 2.2.5 кесте. Математикадан дайындық деңгейі/ 8 сынып Ілгері деңгей (625 және одан жоғары) Оқушылар білімдерін Пайдалануға қабілетті және төменде берілгендерді жасай алады: • Алынған ақпарат негізінде тұжырымдар; • Стандартты емес тапсырмаларды шешу және жаплылау; • Түрлі сипаттағы қатынастарды, пропорцияларды, пайыздарды Пайдалануға байланысты тапсырмаларды шешу; • Сандар, алгебралық түсініктер және тәуелділіктер туралы білімдерді Пайдалану; • Ұсынылған жағдайларда алгебралық үлгілерді Пайдалану; • Күрделі тапсырмаларды шешу үшін геометриядан алған білімдерін Пайдалану; • Бірнеше кезеңдік мәтіндік тапсырманы шешу үшін сәйкес қажетті ақпаратты таңдай білу қабілеті; Жоғары деңгей (550 - 624 балл) Оқушылар біледі және қабілетті: • Түрлі күрделі жағдайларда алған білімдерін Пайдалану; • Қарапайым және ондық бөлшектермен және пайыздармен есептеудің байланысын бекіту және есептеулерді жүргізу; • Бүтін теріс сандармен әрекет жасау және пропорциялық тәуелділік өлшемдерін Пайдалану арқылы тапсырмаларды шешу; • Алгебралық формулалар мен сызықтық теңдеулермен жұмыс; • Ауданын, көлемін, бұрыштар өлшемін анықтауға арналған тапсырмаларды шешуде геометриялық фигуралардың қасиеттер бойынша білімдерін Пайдалану; • Графиктер, кестелерде ұсынылған мәліметтерді талдау, оқиғалардың болу мүмкіндігімен байланысты қарапайым тапсырмаларды шешу; Орта деңгей (475 - 549 балл) Оқушылар жасай алады: • Нақты тура қойылған сұрақпен анықталған жағдайларда негізгі м атематикалық білімдерді Пайдалану; • Бір кезеңдік мәтіндік тапсырмаларды шешу үшін бүтін және ондық бөлшектерді қосу және TIMSS- 2011 Ұлттық есебі 70 көбейту; • Таныс қарапайым бқлшектермен жұмыс; • Қарапайым таныс алгебралық бөлшектермен жұмыс жасау; • Негізгі геометриялық түсініктерге ие, үшбұрыштың қасиеттерін түсіндіруді • Кестелер мен графиктерді оқи алады және талдай алады; • Болжау туралы негізгі көріністері бар. Төмен деңгей (400 - 474 балл) Оқушылар көрсете алады: • Натуралды сандарды, ондық бөлшектерді білуде, стандартты графиктер мен диаграммалар туралы білімдерін көрсетеді. Қосу және айыруды түсінуді көрсетеді. Дерекнама: Білім жетістіктерін бағалау жөніндегі қауымдастықтың TIMSS-2011 Халықаралық есебі TIMSS- 2011 қатысушы елдердің негізгі мектеп оқушылары математикадан дайындық деңгейі рейтингінде басқа деңгейлермен салыстырғанда күрделігі орта деңгейдегі қиындау тест тапсырмаларын орындауда жоғары көрсеткіш көрсетті. Ілгері деңгейдің максималды көрсеткішіне ие болған ел Корея Республикасы болды. Сингапурлық және кореялық сегізінші сынып оқушылардың тек 1% ғана күрделігі төмен деңгей тапсырмаларын игере алмады. Қазақстандық сегізінші сынып оқушыларының көпшілігі күрделігі төмен тапсырмаларды жақсы орындады және ілгері деңгей бойынша 3% көрсеткішке ие болды, бұл халықаралық орта көрсеткішке сәйкес келеді ( 2.2.6-кесте). орын Ел Деңгей Ілгері Жоғары Орта Төмен 1 Қытай Тайбэ 49 73 88 96 2 Сингапур 48 78 92 99 3 Корея Республикасы 47 77 93 99 4 Гонконг 34 71 89 97 5 Жапония 27 61 87 97 6 Ресей Федерациясы 14 47 78 95 7 Израиль 12 40 68 87 8 Австралия 9 29 63 89 9 Ұлыбритания 8 32 65 88 10 Венгрия 8 32 65 88 11 Түркия 7 20 40 67 12 АҚШ 7 30 68 92 13 Румыния 5 19 44 71 14 Литва 5 29 64 90 15 Жаңа Зеландия 5 24 57 84 16 Украина 5 22 53 81 17 Словения 4 27 67 93 18 Финляндия 4 30 73 96 19 Италия 3 24 64 90 TIMSS- 2011 Ұлттық есебі 71 TIMSS PIRLS International Study Center 20 Армения 3 18 49 76 21 Қазақстан 3 23 57 85 22 Македония 3 12 35 61 23 Грузия 3 13 36 62 24 БАӘ 2 14 42 73 25 Катар 2 10 29 54 26 Иран 2 8 26 55 27 Малайзия 2 12 36 65 28 Таиланд 2 8 28 62 29 Бахрейн 1 8 26 53 30 Швеция 1 16 57 89 31 Палестина Автономиясы 1 7 25 52 32 Ливан 1 9 38 73 33 Норвегия 1 12 51 87 34 Сауд Арабиясы 1 5 20 47 35 Чили 1 5 23 57 36 Иордания 0 6 26 55 37 Оман 0 4 16 39 38 Тунис 0 5 25 61 39 Сирия 0 3 17 43 40 Индонезия 0 2 15 43 41 Марокко 0 2 12 36 42 Гана 0 1 5 21 Орта халықаралық көрсеткіш 3 17 46 75 Дерекнама: Білім жетістіктерін бағалау жөніндегі қауымдастықтың TIMSS-2011 Халықаралық есебі Мектептегі білім беруді бағалау зерттеуінде ұсынылған математикалық циклдің тест тапсырмалары TIMSS- 2011 Бағалау құрылымына (Assessment Frameworks) сәйкес жасалған. Нәтижелерді бағалаудың осы құрылымына сәйкес төртінші сыныптың тест тапсырмаларында Сандар мазмұнды бөлімінің пайыздық көрсеткіші жоғары. Сегізінші сынып оқушыларының тест буклеттерінде Алгебра, Сандар, Геометрия және мәліметтерді ұсыну бойынша сұрақтар мен есептер тең бөлінген ( 2.2.7-кесте). 2.2.7- кестеТест тапсырмаларының бөлінісі/ 4-8 сыныптар Мазмұнды бөлімі Төртінші сынып Сегізінші сынып 50% Сандар 30% Сандар 35% Геометриялық фигуралар мен 30% Алгебра 15% Мәліметтерді ұсыну 20% Геометрия 20% Мәліметтер мен болжамдар Дерекнама: Білім жетістіктерін бағалау жөніндегі қауымдастықтың TIMSS-2011 Халықаралық есебі Әр бөлім қатысушы елдердің көпшілігінің математика оқу бағдарламасына енгізілген TIMSS- 2011 Ұлттық есебі 72 тақырыптардан құралған. Үлгі, Сандар мазмұнды бөлімінде цифрлардың, қарапайым және ондық бөлшектер мәнін түсінуге бағытталған мәтіндік есептер, көп мәнді сандарды жазу, оларды ұсыну тәсілдері, олардың арасындағы тәуелділікті анықтау, сондай-ақ натурал сандар мен операцияларды (қосу, айыру, көбейту және бөлу) Пайдаланудың негізгі машықтары қамтылады. Оқушылар өлшем біріліктері арасындағы байланысты түсінулері қажет, бір өлшем бірлікті екіншісіне (минутты секундқа немесе күндерді сағатқа)ауыстыра алулары қажет. Натурал сандар бастауыш сынып оқушыларының күнделікті математикалық операцияларды орындаудың негізі болып табылады. Геометриялық фигуралар мазмұнды бөлімінің тест тапсырмалары төртінші сынып оқушыларының сызықтардың, бұрыштардың, сондай-ақ түрлі геометриялық фигуралардың қасиеттері мен сипаттамаларын анықтауға, талдауға бағытталған. Мәліметтерді ұсыну мазмұнды бөлімінің тапсырмаларын орындау арқылы оқушылар кесте, диаграммалар, графиктердегі мәліметтерді оқу және түсіндіру, осындай мәліметтерді талдауға негізделген тұжырымдарды қабілеттерін көрсете алулары қажет. TIMSS-2011-ге қатысушы 4- сынып оқушыларының көпшілігі осы бөлімнің тапсырмаларын нәтижелі орындады ( 2.2.1-кесте қосымшасы). Математикадан жоғары көрсеткіштер байқатқан елдер математикалық циклдің барлық мазмұнды бөлімдері бойынша жоғары нәтижеге ие болады. Корея Республикасының оқушылары барлық тақырыптық бөлімдер бойынша тапсырмаларды орындаудың тең пайызын көрсетті. Сонымен бірге, кейбір елдер белгілі бір блок бойынша ғана жоғары нәтижеге қол жеткізді, Сингапур және Гонконг оқушылары Сандар бөлімінің тапсырмаларын орындау кезінде жоғары нәтижеге жетсе, Қытай Тайбэі мен Гонконгтың төртінші сынып оқушылары Геометриялық фигуралар және өлшемдер бөлімінің тапсырмаларын жақсы орындады. Қазақстанның 4-сынып оқушылары Сандар мазмұнды бөлімінің тапсырмаларын жақсы орындады, орта балы -515. Қазақстандық мектеп оқушылары арифметикалық амалдарды жақсы біледі, натурал сандар мен қарапайым бөлшектермен математикалық амалдарды жақсы орындай алатындығын дәлелдейді. Оқушыларда қарпайым геометриялық фигураларды білу, кесіндінің ұзындығын өлшеу, дұрыс бұрышты салу немесе дұрыс бұрыштан үлкен немесе кем бұрышты табу, симметрия сызықтарын жүргізу, кубты қажетті бөлімдерімен толықтыру, фигуралардың көлемін анықтауды көрсету қажет болатын Геометриялық фигуралар мен өлшемдер мазмұнды бөлімі қиындық туғызды. Сондай-ақ оқушыларға Мәліметтерді ұсыну бөлімінің кестелер, бағандық және шеңберлік диагаммалар мен графиктер түріндегі ақпаратты оқу аздаған қиындықтар туғызды (2.2.4- сурет) TIMSS- 2011 Ұлттық есебі 73 TIMSS PIRLS International Study Center 2.2.4- сурет оқушылардың мазмұнды бөлімдері бойынша нәтижелері/ 4-сынып Дерекнама: Білім жетістіктерін бағалау жөніндегі қауымдастықтың TIMSS-2011 Халықаралық есебі Бұл өз кезегінде TIMSS-2007 салыстырғанда оқушылардың нәтижелерінің айтарлықтай төмендеуіне әсер етті (2.2.8-кесте). 2.2.8- кесте. Оқушылар нәтижелерінің үрдісі/ мазмұнды бөлімдер/4-сынып/орта балл Елдер Сандар Геометриялық фигуралар мен өлшемдер Мәліметтерді ұсыну 2007 2011 Айырма 2007 2011 Айырма 2007 2011 Айырма Қазақстан 556 515 41 542 491 43 522 476 46 Дерекнама: Білім жетістіктерін бағалау жөніндегі қауымдастықтың TIMSS-2011 Халықаралық есебі TIMSS- 2011 Бағалау құрылымына сәйкес 8-сынып оқушылары үшін Сандар мазмұнды бөліміне бүтін және натуралды сандар, қарапайым(жай)және ондық бөлшектер, қатынастар мен пайыздарды түсіну ғана емес, сонымен бірге түрлі тапсырмаларды шешуде оларды Пайдалану қабілетін көрсете білу де кіреді. Алгебра мазмұнды бөлімінің тест тапсырмалары сандық заңдылықтарды анықтауға, математикалық жағдайлық тапсырмаларды шешу кезінде алгебралық символдарды Пайдалануға бағытталған сұрақтардан құралған. Геометрия мазмұнды бөлімінен халықаралық тест тапсырмаларын орындағанда оқушылар екі және үш өлшемді геометриялық фигуралардың, қабырғалар ұзындықтарының, бұрыштар өлшемдерінің қасиеттері мен сипаттамаларын талдай білулері негізделген жауап берулері қажет. Мәліметтер мен болжамдар мазмұнды бөлімі деректрді, графиктерді, кестелерді ұсынуға және түсіндіруге бағытталған. 8- сынып оқушыларының мазмұнды бөлімдер бойынша нәтижелері елдер арасында біршама айырмашылығы бар. Корея Республикасының оқушылары Сандар, Алгебра, ҚР бойынша орта (501 бал) TIMSS- 2011 Ұлттық есебі 74 Мәліметтер және Болжамдар бөлімінде жоғары нәтиже көрсетті, сингапурлық оқушылар Мәліметтер мен болжамдар бөлімінде білімдерін аса сәтті көрсете алмады (2.2.2-кестесіне Қосымша). Қазақстандық сегізінші сынып оқушылары алгебра бөлімінің тапсырмаларын сәтті орындады. Графиктер мен кестелер түріндегі мәтіндік есептерді түсіндіру, талдау елдің негізгі мектеп оқушылары үшін аса қиын болды ( 2.2.5-сурет). 2.2.5- сурет оқушылардың мазмұнды бөлімдері бойынша нәтижелері/ 8сынып Дерекнама: Білім жетістіктерін бағалау жөніндегі қауымдастықтың TIMSS-2011 Халықаралық есебі Жоғарыта аталып өткендей, мазмұнды салалармен қатар, TIMSS-де Оқу-танымдық іс-әрекет түрлері – Білу, Пайдалану және Ойлау бойынша тестілеудегі қатысушылардың нәтижелілік көрсеткіштері бағаланады. Оқушылармен орындалған ойлау әрекетінің барлық түрлері түрлі пайыздық көрсеткішке ие ( 2.2.9- кесте). Оқу-танымдық іс-әрекеттің түрлері 4- сынып 8- сынып 40% Білу 35% Білу 40% Пайдалану 40% Пайдалану 20% Ойлау 25% Ойлау Дерекнама: Білім жетістіктерін бағалау жөніндегі қауымдастықтың TIMSS-2011 Халықаралық есебі Пайдалануға максималды пайызы тапсырмалар берілген, себебі математиканы оқытудың басты мақсатағы алдымен, оқушылар бойында алған білімдерін күнделікті өмірдегі түрлі тапсырмаларды шешу үшін қолданылады. Оқу-танымдық іс-әрекеттің осы түрі математикалық құралдарды таныс немесе біршама өзгертілген жағдайлары бар кең өрісті тапсырмаларды орындау ҚР бойынша орта балл TIMSS- 2011 Ұлттық есебі 75 TIMSS PIRLS International Study Center үшін қолданылады. Жағдайларды ұсыну математикалық ойлау негіздерін қалыптастырады, ұқсас жағдайларды жасау қабілеттілгі пәнді меңгерудің нәтижелігінің көрсеткіші болып табылады. Осы санатта әрекеттің бес түрі анықталған: таңдау, ұсыну, үлгілеу, нұсқауларды орындау,стандартты есептерді шешу (2.2.10-кесте). 2.2.10- кесте. Тест тапсырмаларының сипаттамасы/ «Пайдалану» Әрекет түрлері Әрекет мазмұны Таңдау Өнімділік әдісін немесе алгоритм немесе шешу әдісі, формула немесе өлшем бірлігі белгілі болғанда тапсырманы (есепті) шешу стратегиясын таңдау Ұсыну Диаграммалар, кестелер, сызбалар немесе графиктер сияқты түрліше үлгілерді қолдана отырып, математикалық ақпарат пен тапсырма мәліметтерін ұсыну, математикалық нысан немесе қатынасты ұсынудың баламасын жасау. Үлгілеу Стандартты тапсырмаларды шешу үшін сәйкес үлгіні (теңдеу, диаграммалар, графиктер) жасау. Орындау Қажетті фигураларды құру үшін математикалық нұсқаулықтар мен нұсқаулардың логикалық бірізділігін орындау. Стандартты тапсырмаларды шешу Геометриялық фигуралардың қасиеттерін қолдана отырып, стандартты тапсырмаларды шешу. Кестелер, диаграммалар, сызбалар мен графиктер түрінде ұсынылған мәліметтерді Пайдалану. Дерекнама: Білім жетістіктерін бағалау жөніндегі қауымдастықтың TIMSS-2011 Халықаралық есебі Білу әрекет түрі математикалық фактілерге, түсініктерге, процедураларға бағытталған. Аталған категория ойлау негізін құраушы математикалық тілді түсінуді қарастырады. Сондықтан, оқушы сәйкес білімдерін көрсете алса, түсініктер дүниетанымы кең болса, математика саласынан білімдерді Пайдалануды талап ететін түрлі мәселелерді шеше алады (2.2.11-кесте). TIMSS- 2011 Ұлттық есебі 76 2.2.11- кесте. Тест тапсырмаларының сипаттамасы/ Білу Әрекет түрлері Әрекет мазмұны Жаңғырту Ережелерді, терминдерді, сандардың қасиеттерін, геометриялық қасиеттерді және математикалық арақатынасты жаңғырту. Тану (идентификациялау) Математикалық объектілердің формалары, сандар мен формуларды тану (тең таныс қарапайым және ондық бөлшектер мен пайыздар; тең алгебралық формулардың теңдігі; түрлі бағдары бар қарпайым геометриялық фигуралар). Есептеу Натурал сандармен, қарапайым және ондық бөлшектер мен бүтін сандармен қарапайым арифметикалық әрекеттер және олардың комбинацияларының алгоритмін орындау. Есептеу және қлшеу нәтижелерін бағалау үшін сандарды дөңгелету. Стандартты арифметикалық және алгебралық процедураларды орындау (берілген қатынаста сандарды бөлу, берілген пайызға санды арттыру немесе азайту, теңдеуді шешу, формула мәнін табу, формулалар бойынша есептемелер жасау, жеңілдету, бөлу, жақшаларды ашу, алгебралық және сандық форулаларды жалғастыру). Ақпарат алу Графиктерден, кестелерден және басқа да көздерден ақпаратты алу; қарапайым өлшем шкаларын оқу. Құралдарды Пайдалану Өлшеу құралдарын Пайдалану(түзулерді жүргізу, белгілі бір қасиеттерге бұрыштар немесе фигураларды салу,кесінді ортасына перпендикуляр, бұрыш бисектрисасын жүргізу, үшбұрыш, төртбұрыштарды белгілікті элементтері бойынша құру үшін сызғышты және циркульді Пайдалану); өлшем бірліктерін дұрыс пайдалану; өлшем нәтижелеріне бағалау жүргізу. |