Республикасының отбасы және тұрғын

Қазақстан
Республикасының
отбасы және тұрғын-
үй құқығының
негіздері
ОРЫНДАҒАН: ТАЙШИБАЕВА ЖАНГҮЛ
ТҮРІК ТОБЫ (202)

 1. Қазақстан Республикасындағы отбасы
құқығының жалпы жағдайы.
2. Ерлі-зайыптылардың құқықтық қатынастарыңын
ерекшеліктері.
3. Тұрғын үй құқығы: пәні, құқықтық реттеудің
әдістері, қағидаттары
4. Тұрғын үйге меншік құқығының пайда болуы
және тоқтату.
5. Тұрғын үй заңдылықтарын бұзғаны үшін
жауапкершілік.
ЖОСПАР:

 Отбасы құқығының мақсаты – отбасы
мүшелерінің арасында (бұрынғы
мүшелерінің) пайда болатын отбасы
қатынастарын реттеу. «Неке және отбасы
туралы» ҚР заңының 3 бабында Қазақстан
Республикасының неке және отбасы заңдары
еркек пен әйелдің некелік одағының
еріктілігі, отбасы ісіне кімнің болса да өз
бетінше араласуына жол бермеу, отбасы
ішіндегі мәселелерді өзара келісіммен шешу
және т.б. айтылған. 
ҚР ОТБАСЫ ҚҰҚЫҒЫНЫҢ ЖАЛПЫ ЖАҒДАЙЫ.
Отбасы құқының пәні болып қоғамдық
қатынастың екі тобы табылады: отбасы
құқығының субъектілерінің арасында пайда
болатын жеке мүліктік емес және олармен
байланысты мүліктік қатынастар. 
Қатынастардың негізгі бөлігін мүліктік емес
қатынастар құрайды, ал мүліктік қатынастардың
тек екі түрі бар; алименттік және неке кезінде
бірге жинаған мүліктеріне қатысты ерлі-
зайыптылардың арасындағы қатынастар. 
Отбасы құқығы – некеден, туыстықтан, бала
асырап алуданнемесе балаларды тәрбиеге алудың
өзге де нысандарынан туындайтын жеке мүліктік
емес және олармен байланысты мүліктік
құқықтық қатынастарды императивті-еріктілік
әдіс негізінде реттейтін отбасы-құқықтық
нормалаларының жиынтығы.

 Отбасы құқығының кез-келген субъектісі бір мезгілде бірнеше
отбасылық қатынасқа түсулері мүмкін және олардың
әрқайсысында белгілі бір орын алады. Мысалы, ер адам:
1) әйеліне қатысты, онымен некелік қатынасқа түсе
отырып, ері деп аталады,
2) балаларына қатысты - әке,
5) қамқоршысына – қорғаншы және т.б.
4) өзінің ата-анасына қатысты – ұлы,
3) немерелеріне – ата,

Отбасы құқықтарын қорғау соттық және
әкімшілік тәртіпте жүзеге асырылады. Сот
қарастырады:
1) сот бұйрығын беру туралы істер;
2) егер ерлі-зайптылардың арасында балалар
туралы дау болмаса некені бұзу туралы істер;
3) ортақ жинаған мүлікті ерлі-зайыптылар
арасында бөлу туралы істер;
4) отбасы құқықтық қатынастарынан туындайтын
басқа істерді.

Ерлі-зайыптылардың құқықтық қатынастарыңын ерекшеліктері.
.
Отбасылық құқықтық қатынастарда құқық пен моральдың арасында
тығыз байланыс болады. Бұны ерлі-зайыптылардың жеке қатынастарын
реттеудегі отбасы заңының нормаларын қолдану процессінде ескеру
маңызды. 
Жеке құқытық қатынастар – бұл ерлі-зайыптылардың тегін таңдау
кезінде, некеге некеге тұру мен оны бұзу кезінде, отбасы өмірінің барлық
сұрақтарын бірге шешу кезінде, тұрғылықты жерді, кәсібін еркін таңдау
кезінде, бала асырауға келісім беру кезінде пайда болатын құқықтық
қатынастар. Мүліктік қатынастарға ерлі-зайыптылардың ортақ мүлкі,
сондай-ақ олардың бір-бірін асырауға байланысты туындайтын
құқықтық қатынастары.
Некеге отыру шарты:
1) Тұлғалардың өзара келісімі
2) Неке жасы. Неке жасы 18 жас. 

 Тұрғын үй құқығы: пәні, құқықтық реттеудің
әдістері, қағидаттары.
- тұрғын үйдің құрылысымен
және меншікке сатып алумен
байланысты туындаған
қатынастар;
Тұрғын үй қатынастары - үй жайларды пайдалану бойынша, тұрғын жайларға мұқтаждарға,
оларды беру бойынша, тұрғын үй қорын басқару және пайдалану бойынша тұрғын үй
саласындағы әр түрлі қатнастар құрайды. 
Тұрғын үй қатынастар келесі топтарға бөлінеді:
- азаматтарды тұрғын
үйлермен қамтамасыз ету
саласындағы тұрғын үй
қатынастары.
- қызметтік үй жайларды,
жатақханаларды,
мамандандырылған тұрғын
үйлерді пайдалану бойынша
тұрғын үй қатынастары;
- тұрғын үйді жалға
алуды басқару, пайдалану,
оны сақтау мен жөндеу
жүргізуді қамтамасыз ету
саласында пайда болған
тұрғын үй қатынастары ;
- «коммуналдық қатынастар»,
азаматтарға тұрғын үй
коммуналдық қызмет
көрсетумен байланысты
қатынастар;
- жалға алу шарты
негізінде тұрғын үйді
жалға алу бойынша
қатынастар;

 Тұрғын үй қағидаттары ретінде негіз салушы бастама,
қоғамдық қатынастарды құқықтық реттеудің маңызды
ережелері түсіндіріледі:
1) ең бастысы тұрғын үйге
қолсұқпайшылықтың конституциялық
қағидаты. Оған сәйкес тұрғын үйге басып
кіруге, оны тексеруге және тінтуге заңмен
белгіленген реттер мен тәртіп бойынша
ғана жол беріледі;
4) тұрғын үй қорын
мақсатты пайдалану
қағидатына сәйкес тұрғын үй
тек азаматтардың тұруы
үшін арналған. Оның үстіне
тұрғын үйлерде өнеркәсіптік
өндірістерді қоюға жол
берілмейді.
5) тұрғын жердің еркін
тандау қағидатына
сәйкес Қазақстан
Республикасының
аумағында заңды түрде
болған кез келген
адамның еркін жүріп
тұруға,тұрғылықты
жерді тандауға құқығы
бар. Ешкімде белгілі бір
аумақта немесе елді
мекенде тұруға
мәжбүрленуге
жатпайды.
3) тұрғын үйлерді жалға алу
жағдайы азаматтар үшін қол
жетерлік қағидаты. Оған сәйкес
азаматтарды тұрғын үйге өз
құқықтарын әр түрлі тәсілдер
арқылы іске асуы мүмкін;
2) тұрғын үйден айыруға жол
берілмеу қағидаты. Оған
сәйкес соттың шешімінсіз
тұрғын үйден айыруға жол
берілмейді;

 Тұрғын
үйге
меншік
құқығын
ың пайда
болуы
және
тоқтату.
➢
үй құрылысы (үйдің бір бөлігінің құрылыс);
➢
сатып алу сату, айырбастау, сыйға тарту, өмір
бойы ұстау шартымен алу және заңнамаға
қайшы келмейтін басқа да азаматтық-
құқықтық мәмілелерді жасау;
➢
мұра бойынша тұрғын үйді алу;
➢
жекешелендіру.
Азаматтар өздерінің тұрғын үй жағдайларын тұрғын үйлерді
меншікке алу жолымен жақсартуы мүмкін. Бір азаматтың немесе
заңды тұлғаның меншігіндегі тұрығын үйді саны мен көлемі
шектелмейді. Заңнамаға сәйкес тұрғын үйге немесе оның бір
бөлігіне меншік құқығы келесі негіздер бойынша пайда болады:

Тұрғын үй заңдылықтарын бұзғаны үшін жауапкершілік.
Әрбір
мемлекетік мекеме және қоғамдық бірлестіктер Заңмен өздеріне
белгілі сұрақтарды ғана қарауға және шешуге құқылы. 
Тұрғын үй даулары — бұл тұрғын жайларды пайдалану, билік ету
және иелену бойынша субъективтік құқықтарды қорғау
қажеттігі, азаматтар мен ұйымдардың тұрғын жай құқықтары
мен мүдделерін қорғаудан туындайтын даулардың ерекше түрі.
Тұрғын үй дауларымен байланысты істер сот тәжірибесінде
азаматтық істер түсінігін қамтиды. Тұрғын үй даулары сотпен
сондай-ақ жергілікті атқарушы органдармен құрылған арнайы
орган ретінде әрекет ететін тұрғын үй комиссиясымен шешіледі.

 Азаматтар мен заңды тұлғалардың мүліктік
және мүліктік емес игіліктері мен құқықтарына
заңсыз іс-әрекеттермен (әрекетсіздіктермен)
келтірілген зиянды, оны келтірген тұлға толық
көлемде өтеуге тиіс. Жауапкершілік мынадай
төрт негіз болғанда туындайды:
3) келтірілген әрекет пен
зиянның арасындағы себепті
байланыс, 
2) зиянның болуы, 
1) зиян келтірушінің
құқыққа қайшылық
әрекет,
4) кінәлілік.

 Тұрғын үй саласында
мынадай әкімшілік
құқықбұзушылықтар
қарастырылған: бөтен
біреудің мүлкіне зиян
келтіру, бүлдіру, өзбетімен
құрылыс салу, өз бетімен
тұрғын үйлерде қайта
жабдықтау және қайта
жобалау, тыныштықты бұзу
және т.б.
Тұрғын үй жағдайларын
жақсартуды қажет ететін
адамдарды есепке алу тәртібін
бұзудан, тұрғын үйлерді беру
және есептен шығарудан, тұрғын
үйлерге жіберудің мерзімдерін
бұзудан туындайтын лауазымдық
қылмыстарды атауға болады.
Қылмыстық жауаптылық
қызметік өкілеттілігін теріс
пайдаланудан, билікті немесе
қызметтік өкілеттікті асыра
пайдалану, пара алу, пара беру,
салақтық және т.б.

НАЗАРЛАРЫҢЫЗҒА
РАХМЕТ!!!