Рлар патологиясының негіздері оқу құралы Қостанай, 2016 4
жүктеу/скачать 1,75 Mb. Pdf көрінісі
|
|
Ісіктің өсу маңызын жақсы түсіну үшін барлық этиологиялық факторлармен және ісіктің пайда болу мөлшері тарихы жоспардағы теориялық пайда болуымен танысу қажет. 1.Бұдан ертерек , ісіктің өсуінің даму туралы Р.Вирховтың тітіркену теориясы болып табылады. Ісіктің пайда болу орнынан әсер ету ұзақтығы, оның бақылау негізі болып табылады(жарақат, күйік және басқа). Сондай-ақ, іш терісінің рагы Кашимир(Үндістан) тұрғындарында жиі кездеседі, тау беткейлерінде тұратындар, жылу үшін іштерінде қатты қыздырылған көмір құмыраларын алып жүреді. Тұрақты түрдегі күйдіру ісіктегі тері торшасының трансформациясын тудырады. Гоеграфиялық патологияның ерекшелігі шырышты ауыз қуысы рагының жоғары жиілігі Үндістанда, шайнау үрдісінде бетельдің жапырағы, сөндірілген әктастың қосылуы болып табылады. 2.Кейінірек ісіутің шығуына тағы бір гипотеза ұсынылды: Конгеймнің "эмбриональды ұрық теориясы", ісіктің шығу көзіне сәйкес торшаның және ұлпаның эмбриональды кезеңінің өзгеруіне аномальды қызмет жасайды. 3.1911 жылы ісіктің шығу тегіне вирустық теория ұсынылды, осы ауру бойынша құс ұлпасынан алынған тауықтарда торшасыз фильтраттар енгізгеннен кейін саркома пайда болды. Бұл тәжірибелер, бластомогенді вирустар жануарлардағы қатерлі ісіктің пайда болуын анықтайтынын дәлелдеді. Ұзақ уақыт ағымында бұл теория ғалымдардыңназарын өзіне аудара алмады және Роус(теорияның негізін салушы) Нобель сыйлығын өзінің ашылуынан кейін 55 жыл өтіп қана, 1965жылы алды. Тек 1951 жылы тышқандағы вирус лейкозын тапты, және кейінгі жылдары басқа жануарлардан(мысық, иттер, ірі қара мал). Роустың вирус саркомасы тәжірибеде тышқандардың, атжалмандардың, теңіз шошқаларының және маймылдың ісігін шақырады. Бластомогенді - онкорнавирустар, онкогенді деген сөзінен шыққан, РНҚ-ны құрайтын вирустарды деп атайды. 4.Иониздаушы радиация, қатерлі ісіктің өсуінің себебі ретінде 19 ғасырдың 54 басында-ақ мәлім болған. 1910 жылы индукцияланған ісіктерді тәжірибеде Рентген сәулелерімен байқаған. 5.Экзогенді бластомогенді заттар, ісіктердің пайда болуына себепші. 1918 жылы жапон ғалымдары Ямагава мен Ишикава тәжірибеде қоянның құлағын тасты көмірлі қара маймен жуғанда рак алған. Кейінірек, азықтарда тасты көмірдің қалдықтарын және көмірсудың полициклді мұнайы(антрацен, бензпирен, метилхолантрен) қатысуымен, канцерогедермен,қазіргі уақытта 500ге жуық бөлінген. 6.Эндогенді бластомогенді заттар, қатерлі ісіктің кеңінен тараған түрі. Бұл заттардың көпшілігі ағзада зат алмасу барысында жиналады, бір бөлігі стериндерге, ал басқалары - аминқышқылды заттардың ыдырауы. Метионин алмасуының бұзылуы бауыр рагының пайда болуына әкеліп соғады. Нуклеин қышқылдары торшада негізгі реттеуші функциясын атқарады, ақуыз синтезінің ағымын анықтап, аномальды нуклеин қышқылдарының даму үрдісін бұзуы мүмкін, ақуыздың биосентезін, осымен, торшаның құрамында қайтымсыз өзгеріс және канцерогенезге бастама беруі мүмкін. Ісіктің дамуына гормональды бұзылулар, әсіресе, жыныста, аналық жыныс безінде, сүт бездерінде және эндокриндік ағзаларда ісіктің пайда болуы мүмкін. 7.Ісіктің пайда болуының генетикалық теориясы тұқым қуалаушылық қабілетіне негізделген, ауруға бейімделушілік, қатерлі ісіктермен байланысты. Тәжірибе жүзінде, тышқанның тұқымдарына шағылыстыру жолымен алып тастау, басым көпшілігі өздігінен сүт бездері рагымен ауырды, сондай-ақ тышқандардың ісінген басқа тұқымдарында пайда болмады(тышқандардағы жоғары және төменгі рактік сызық). Қазір қатаң орнатылған, тұқым қуалаушылықпен тек бейімделушілік тұрақсыз ақуыз алмасуына және торшалардың үлкен сезімдік әсеріне - экзогендік және эндогендік канцерогендік факторларға, ал хромосомалық өзгерушілік ісінген торшаларда екіншілік және ісінген торшалардың белгілерінің берілуін анықтамайды. жүктеу/скачать 1,75 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|