Ру, тайпа, жүз, арыс, алаш, үрім-бұтақ, ел, сүйек, тұқым, жеті ата, аталас

Ежелгі алаш, жүз, ру тайпа т.б. этноәлеуметтік құрылым атаулары қоғамдық-иерархиялық қатынастар көрсеткіші ретінде қазақ халқының ғалам бейнесінде рухани-моральдық құндылықтар жүйесінде тұрақталған. Өз кезегінде аталған этнолексемалар мен өзге де ата, тек, тұқым, ел, жұрт т.б. сынды атаулар қазақ тілінің фразеологиялық, паремиологиялық қорында, сөз оралымдарында, ақын-жыраулар шығармалары мен эпостық фольклор мәтіндерінде кең көрініс тапқан.

Зерттеуші ғалымдардың, әсіресе, В.В. Бартольдтың пікірінше, “би” сөзі шамамен 14 — 15 ғасырларда ежелгі түркі тіліндегі “бек” атауының бір нұсқасы ретінде пайда болып, басқарушы, ел билеуші мағынасын білдірген. Кейіннен бастапқы семантикалық-тілдік реңкінен ажырап, көбінесе, дау-жанжалды шешіп, кесімді төрелік айтушы, әділ үкім шығарушы адамды бейнелеу үшін қолданылған. 17 ғасырда өмір сүрген Махмұд ибн Уәлидің “Бахр әл-асрар фи манақиб әл-ахйар” атты еңбегінде “жоғарғы мәртебелі әмірлер мен елге сыйлы, пендәуи тірліктен азат адамдардың” барлығы би аталғанын жазады. Ал қазақ халқының дәстүрлі түсінігінде бұл атау төрт түрлі мағынада:

1. 
   ел билеушісі, иелік етуші;
   
2. 
   сот, төреші;
   
3. 
   батагөй, шешен;
   
4. 
   бітістіруші дипломат, елші ретінде ұғынылған.