281
Оқытудың ұйымдастыру нысандары туралы
түсінік
Сұрақтар анық, баланың жауабына болжамды; құрылуы нақ
және қысқа болуы қажет.
Оқыту процесін оқытушы мен оқұшының біріккен қызметі
белгілі тәртіппен және бекітілген режимде өтеді, басқадай
айтқанда – анықталған қалып киген. Оқытудың ұйымдастыру
туралы сұрақ адамзат алдында Еуропада әлеуметтік-
экономикалық
және
әлеуметтік-мәдени
түрлендірулердің
әсерінен бұқаралық мектепке қажеттілік туындаған кезде
шықты. Осыған байланысты оқыту процесін қолайлы және
біруақытта конструктивті ұйымдастыру қажеттілігі пайда
болды. Я.А. Коменский оқытудың ұйымдастыру нысаны ретінде
сыныптық-сабақ жүйені ұсынды. Сол уақыт үшін бұл оқыту
процесін
тәртіпке
келтірген,
оқытудың
прогрессивті
ұйымдастыру нысаны болды. Оқыту процесінің сыныптық-
сабаттық жүйесі әртүрлі типтегі және түрдегі білім беру
мекемелерінің талабына сай болғандығы таңқаларлық емес.
XX ғ. Ортасынан көптеген елдерде, соның ішінде біздің елде
де, білім берудің заманауи мақсаттарына адекватты оқытудың
ұйымдастыру нысандарына ізденіс басталды. Мектепте дәстүрлі
сабақтан бас тарту талпыныстары жасалды, балабақшадағы
оқытудың ұйымдастыру нысаны ретінде сабақтар сынға
ұшырады. Іс мынада болды, мектепке дейінгі мекемелердің
жаппай бүкіл практикасында мектепке дейінгі балаларды оқыту
мектептегі оқытудан айырмашылығы өте аз деген түсінік болды.
Соңғы жылдары пәндік сабақ беруді енгізу жолымен мектеп
оқытуын көшіру тенденциясы пайда болды. Бұны , сабақты өз
саласында маман жүргізген жағдайда оқыту тиімділігі жоғары
болады деп түсіндірді, ондай мамандар ол не бұл білім
саласындағы, білім беру әдістемесінде жақсы дайындалған
болды. Сонымен, кейбір балабақшаларда оқыту «төбеге»
қойылды: бір тәрбиеші топтан топқа барып математикадан,
282
келесісі – сөйлеуді дамытудан, үшіншісі білім беру жұмысының
табиғаттану мазмұнында маманданады.
Бұндай білім мен машықтардың өзара байланысын
қамтамасыз ете алмайтын мектеп типтес пәндік сабақтар
шеңберімен білім беру жұмыстарын шектеу мектепке дейінгі
білім берудің негізгі жалпы білім беру бағдарламасының
құрылымына қойылған Федералды мемлекеттік талаптарында
сынға ұшырады. (2013).
Балабақшадағы балаларды оқыту мектепте жиі болатындай,
тек сабақтармен шектелмейді. Мектепке дейінгі дидактиканың
теоретигі А.П.Усова өз уақытынында айтқандай, білім мен
машықтардың негізгі бөлігін арнайы оқытусыз, күнделікті
үлкендермен, құрдастармен қарым-қатынаста, ойын, бақылау
кезінде меңгереді. Осылай өз тәжірибесі жиналады, оның
призмасы арқылы сабақта оқыту кезінде ұсынылғанды
қабылдайды. Сондықтан педагогтың міндеті - балаға толық
қанды білім алуға көмектесу, сабақтан тыс қызмет тәжірибесін
байыту.
А.П. Усованың бұл ойы мектепке дейінгі тәрбие
Концепциясында (1989) дәлел тапты. Ал 2013 жылы мектепке
дейінгі білім берудің негізгі жалпы білім беру бағдарламасының
құрылымына қойылған Федералды мемлекеттік талаптарында
Достарыңызбен бөлісу: |