С. Б. Балшыкеев
Дүниетанымдық функиця. «Дүниетаным»
жүктеу/скачать 1,13 Mb. Pdf көрінісі
|
- Бұл бет үшін навигация:
- Ықпалдасу функциясы. «Ықпалдасу»
| Дүниетанымдық функиця. «Дүниетаным»
термині кӛзқарастардың әр тҥрлі реттелген жҥйесін, дҥниені толық елестету және талқылау, оның пайда болуы мен қозғалмалы кҥштері жӛнінде, адамның жер бетіндегі орны, оның ӛмір сҥру мәні мен мақсаттарын білдіреді. Дҥниетанымның кез- келген әлеуметтік жағдайлардың ерекшеліктері негізінде және ақпараттан тыс қалыптасатын тҥрі адамның ӛмірлік ҧстанымы мен адамгершілік-қҧнды бағытын қамтиды. Ғылыми және діни дҥниетанымдардың ҥйлеспеушілігі туралы кӛзқарас («немесе принципі бойынша») қисынсыз болып табылады, себебі, тарих пен қазіргі заман терең діни наным мен тереңнен ғылымға енуінің ҥйлесімділігін сан мыңдаған мысалдар кӛрсетеді. Діннің дҥниетанымдық қызметінің мақсаты - табиғи әлеуметтік қҧбылыстарды нақты қатаң ҧстанымдар арқылы бағалауға мҥмкіндік туғызатын нанымдардың қалыптасуы болып табылады. Сонымен қатар: дін дҥниетанымдық қызмет арқылы әр тҥрлі жағдайлардағы дінбасылардың іс- әрекетін реттейтін қҧндылықтар мен нормалар жҥйесін қалыптастырады. Осылайша, дін мақсаттарды, нҧсқауларды, себептерді, идеалдарды қҧра отырып, жеке тҧлғаны қалыптастыруға зор әсерін тигізеді. Ықпалдасу функциясы. «Ықпалдасу» термині адамдардың ортақ мақсаттары, мҥдделері және т.б. негізінде бірігуін білдіреді. Дін жасы, жынысы, ҧлты және әлеуметтік жағдайы жағынан әр тҥрлі діндес қауымдастықтағы адамдарды біріктіреді, бауырластық сезімді қалыптастырады. Әр тҥрлі тарихи кезеңдерде діннің ықпалдасу қызметі қарқынды дамыды, себебі, ӛзінің ҧлттық тәуелсіздігі мен бостандығы ҥшін кҥрескен ҧлттардың нығаюына ҥлес қосты, қоғамның тҧтастығын қамтамасыз етті. 28 Сонымен қатар, діннің ықпалдастық қызметі имманенттік тҥрде болады, яғни, дезинтеграциялық немесе сегрегациялық деп аталатын ӛзінің қарама-қарсылығын қамтиды. Оның мәні - әрбір нақты дін тек ӛз ілімінің туралығын жариялай отырып, басқа діндерді (немесе басқа діндердің қандай да бір бӛліктері) қҧтқару мәні жоқ, теріс деп санауында. Бҧл жағдай барлығының кӛңілінен шығатын қандай да бір ортақ дінді қалыптастыруға кедергі келтіреді, әр тҥрлі дінге сенетіндерді бір-біріне қарама-қайшы қояды. Халықаралық христиан, мҧсылман және басқа да діни ҧйымдар келіссӛздер арқылы ортақ ымыраға келіп, қайшылықтарды бір діннің шеңберінде жоюға тырысады. Бҧл іс әлі де болса жҥзеге аспады, әлем сол қалпынша діни сипаттары бойынша бӛлінеді: бейбітшілік діндер арасында да, дін ішінде де жоқ. жүктеу/скачать 1,13 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|