ҚОРЫТЫНДЫ
Желілік операциялық жҥйелер (Network Operating System – NOS) – желіде
ақпаратты ӛңдеуді, сақтауды және жіберу мен қабылдауды ҧйымдастыратын
бағдарламалар тобы. Желіні ҧйымдастыру ҥшін аппараттық қҧралдар ғана емес
және де желілік операциялық жҥйе де керек. Операциялық жҥйелер желіні ӛз
бетінше қолдай алмайды. Қандай-да бір операциялық жҥйені желілік
қҧралдармен толықтыру ҥшін желіні орнату процедурасы қажет. Желілік
операциялық жҥйе жҧмыс стансаларымен файлдық сервер арасындағы қатынас
ағындарын басқару ҥшін қажет. Ол желіде жҥзеге асырылып, әр тҥрлі желілік
қызметтерді ҧсынатын және қолданбалы ҥдерістерді қолдайтын қолданбалы
платформа болып табылады. NOSбір рангтік немесе клиент-сервер
архитектурасын пайдаланады.
Алғашқы кезеңдерде компьютер желіде жҧмыс істеу ҥшін қосымша
желілік операциялық жҥйені жҥктейтін. Компьютер автономды да, желілік те
операциалық жҥйелермен бір мезгілде басқарыла беретін. Бір компьютерде екі
ОЖ орнатылатын.
Желілік ОЖ және қызметті қолдау ӛте кҥрделі жҧмыс. Сондықтанда
желілік ортаны ҧйымдастыру алдында кӛпмақсаттылығын (multіtaskіng)
ескерткен орынды. Кӛпмақсаттылы ОЖ компьютерде бір мезгілде бірнеше
маселелерді шешуге мҥмкіндік береді. Кӛпмақсатты ОЖ-нің бағынысындағы
компьютер бір мезгілде бірнеше ӛңдеулер жасап жатқандай болып кӛрінеді.
Желілік ОЖ желідегі барлық компьютерлерді, сыртқы қондырғыларды
байланыстырады; солардын қызметтерін бақылайды; рҧқсатсыз енуден
қорғауды ҧйымдастырады. Wіndows NT Server доменінің бақылаушысы желіні
біртҧтас орта етіп ҧйымдастырады.
Сервердің бағдарламалық қҧралдары желідегі барлық компьютерлерге
сервердегі деректерді, сондай-ақ қосылған сыртқы қондырғыларды да
қолдануға мҥмкіндік береді. Wіndows NT ортасында жҧмыс жасайтын клиент-
компьютерлер клиенттік және сервердің бағдарламалық қҧралдарымен
жабдықталған.