Профессиональные заболевания и травматизм много лет сопутствуют производствен-

4

16 мая 2014 года № 19

Шахтинский 

вестник

«Круглый стол»

Обсудить проблемы и перспективы реали-

зации государственной молодежной политики 

в регионе имели возможность собравшиеся за 

«круглым столом»  в Шахтинском горно-инду-

стриальном  колледже.  Расширенный  формат 

встречи и состав ее участников, среди которых 

были  школьники  и  студенты,  представители 

Ресурсного центра молодежи, Центра занято-

сти,  преподаватели  ШГИК  и  ШТК,  позволили 

всесторонне и полно рассмотреть заявленные 

в повестке дня вопросы.   А они касались не-

скольких  пунктов  развития:    молодежной  по-

литики  в  свете  Стратегии  «Казахстан-2050», 

общественных  объединений,  волонтерского 

движения, программы поддержки молодежи в 

сфере занятости. 

Чтобы диалог получился максимально пол-

ным, участникам «круглого стола» предложили, 

разбившись на команды, разработать проекты 

решения  молодежных  проблем,  представив 

их от лица заинтересованных субъектов – го-

сударственных  органов,  родителей,  учебных 

заведений,  работодателей  и  самих  молодых. 

После  презентаций  работ  состоялось  их  об-

суждение,  по  итогам  которого  была  принята 

резолюция, включившая в себя рекомендации 

и  предложения  по  развитию  молодежной  по-

литики в Шахтинском регионе. 

В  документе,  в  частности,  рекомендовано  

Ресурсному  центру  молодежи  активнее  ис-

пользовать  интернет-площадки,  форумы  для 

привлечения молодого поколения к участию в 

значимых мероприятиях,  совместно с Центром 

занятости обеспечить информационную работу, 

направленную на ознакомление  с молодежной 

биржей труда на портале zhasmaman.kz.  Аки-

мату города размещать на территории региона 

баннеры и другую наружную рекламу с изобра-

жением молодых представителей  Шахтинска, 

достигших  определенных результатов.  Обще-

ственным объединениям использовать волон-

теров  для  активизации  своей  деятельности, 

ежегодным городским  конкурсом культивиро-

вать идеи волонтерства и поощрять наиболее 

активную молодежь. Особое внимание уделить 

организации мероприятий:  профилактических 

– для молодых людей, оказавшихся в сложной 

жизненной  ситуации,  неформальных  –  флэш-

мобы,  фестивали  граффити,  рэп-фестивали 

и пр.

В  ходе  обсуждения  за  «круглым  столом» 

молодые люди пришли к важному выводу о том, 

что решение некоторых проблемных вопросов 

находится  в  их  руках.  Можно  ожидать,  что  с 

таким инициативным подходом и верой в свои 

силы  поколение  NEXT  действительно  внесет 

существенный вклад в развитие молодежного 

движения и родного региона. 

Соб.инф.

В руках 

молодежи

К  такому  результату  фирма, 

почти полтора десятка лет дей-

ствующая  на  рынке  начального 

профессионального  образо-

вания,  конечно  же,  пришла  не 

сразу.  Людмила  Акулич,  один 

из ее соучредителей, прекрасно 

понимает,  что  по-настоящему  

реализоваться помогло сотруд-

ничество  с  бюджетом.  В  по-

следние  5  лет  именно  группы, 

формируемые службами занято-

сти, составляют основную часть 

курсантов.

Когда проект только задумы-

вался, оформлялась лицензия  на 

этот вид деятельности, его авто-

ры  супруги  Акулич  изначально 

учли, что получить новую  расхо-

жую специальность пожелают не 

самые состоятельные люди. Это 

поставило  их  в  условия,  когда, 

отталкиваясь  от  государствен-

ных  стандартов  образования,  

пришлось разработать собствен-

ные  малозатратные  программы 

обучения. Делали это, опираясь 

на личный опыт работы в систе-

ме профтехобразования, а затем 

уже  и  с  учетом  знаний  коллег-

единомышленников.  Учреди-

телям  удалось  сформировать 

костяк  из  педагогов-практиков, 

которых привлекают к почасовой 

работе на курсах. Некоторые из 

них сотрудничают с «Альтаиром» 

в  течение  8-10  лет,  как,  к  при-

меру,  карагандинки  Диана  То-

машева, готовящая бухгалтеров, 

и Любовь Бош, занимающаяся с 

будущими  поварами.  Своей  за 

три года работы с Центром стала 

и шахтинка Светлана Копф. Она 

занимается с курсантами, осва-

ивающими делопроизводство и 

компьютерную  грамотность.  И, 

несмотря  на  молодость,  полу-

чила признание своих учеников.

Помимо преподавательского 

состава любой  учебный центр 

нуждается  и  в  определенной 

материально-технической базе. 

Помещений, принадлежащих на 

праве  собственности,  у  «Аль-

таира»  до  сих  пор  нет.  За  не-

большим исключением площадь 

под  аудитории  и  мастерские 

арендуется  на  время  прове-

дения  курсов.  Для  учебы  па-

рикмахеров  и  поваров  даже 

в  арендованных  помещениях 

пришлось  оборудовать  по-

стоянные  лаборатории.    При 

подготовке  этих  специалистов 

значительную  часть  времени 

занимает   практическая работа. 

В первое время, чтобы органи-

зовать  практику,    пробовали   

сотрудничать    с    парикмахер-

скими и кафе. Но очень быстро 

убедились,  что  этот  вариант 

не  гарантирует  приобретение 

курсантами  устойчивых  про-

фессиональных  навыков.  При-

шлось  пойти  на  дополнитель-

ные  затраты,  но  организовать 

собственные  мастерские.  Зато 

сейчас     учредители смело ут-

верждают, что  «Альтаир» может 

гарантировать  качество    под-

готовки    тех  же  парикмахеров 

и    поваров.  По  пути    тесного 

сочетания  теории  с  практикой  

идут  в  Центре,  обучая    даже 

бухгалтеров. Немало виртуаль-

ных предприятий было создано  

Д.Томашевой.  И все для того, 

чтобы курсанты  осваивали пре-

мудрости бухгалтерского учета 

на  конкретных  примерах  и  в 

конкретных  ситуациях.  Есть  и 

результат.  Работодатели,  при-

нявшие в свое время на работу 

бухгалтеров  с  сертификатом 

«Альтаира», могут подтвердить,  

что для новичков курсанты изна-

чально  легко  ориентировались 

в  этой  сфере,  имели  хорошую 

базу  для  совершенствования  

профессиональных навыков.

Мало    заработать  доброе 

имя,  его  надо    поддерживать. 

На  рынке  образовательной  де-

ятельности,  считают  владельцы 

частного учреждения «Альтаир», 

за счет повышения качества под-

готовки специалистов. На взгляд  

супругов Акулич, делать это нуж-

но  совместно  с государством, 

вернее,  его  уполномоченными 

органами в сфере занятости. И 

пояснили на конкретном приме-

ре. Уже который год они сталки-

ваются с тем, что одни и те же 

средства закладываются на об-

учение разным специальностям. 

Но  даже  непосвященному  во 

все тонкости ясно, что в разные 

суммы  обходится  подготовка 

оператора  ЭВМ  и  повара.  Для 

обучения последнего нужно обе-

спечить не только хорошо обо-

рудованное рабочее место, но и 

немало  расходных  материалов.  

Ограниченность в финансах за-

ставляет обучающую сторону ис-

кать пути, которые не всегда на 

пользу  будущему  специалисту. 

Государство немало вкладывает 

в  подготовку  востребованных 

на рынке труда кадров, но рас-

поряжаться    этими  средствами 

нужно не просто по-хозяйски, а 

с учетом всех нюансов, выявля-

ющихся в обучающем процессе.

Государственное регулирова-

ние проблем занятости и безрабо-

тицы помогает многим шахтинцам 

определиться со своим местом в 

жизни, в частности, освоить но-

вую профессию.  Хорошие шансы 

на трудоустройство и у нынешних 

выпускников    «Альтаира»:  бух-

галтеров,    делопроизводителей, 

операторов  ЭВМ,    официантов, 

продавцов,  поваров,  швей.  А 

Центр  уже  начинает  подготовку 

кадров по техническим специаль-

ностям. Так что у сотрудничества 

шахтинской службы занятости и 

частного  учреждения  -  большие 

перспективы.

В.Антонова

1  мая  1981-го  респираторщик  Александр 

Гайворонский вышел на свою первую трудовую 

смену. И сразу же получил боевое крещение. От-

деление горноспасателей, поднятое по тревоге,  

приняло участие в ликвидации аварии на одной 

из шахт региона. И хотя боец имел неплохое 

представление о работе, потому что перед этим 

6 лет трудился водителем в отряде, этот пер-

вый выезд все равно запомнился надолго. 

Сколько их было за 33 года в службе - Алек-

сандр Иванович не считал. Как и тех, кого удалось 

выручить из беды.  Все это время  командир от-

деления  горноспасателей Второго  военизирован-

ного аварийно-спасательного отряда Гайворонский 

работал, учился сам и учил других, как  выходить 

победителем в противоборстве со стихией. Таким 

образом  отдавал  долг,  который,  как  известно, 

платежом красен. Ведь хорошие наставники - ко-

мандир отделения Анатолий Шевяков, командир 

взвода Владимир Кремер - были и у  него самого.

Мастерство  ценится  в  любой  профессии. 

Но далеко не везде  оно актуально до такой  

степени,  как  у  спасателей.  Чтобы  повысить 

уровень боевой выучки отделений, трудовые буд-

ни  в отряде наполнены часами теоретических 

и практических занятий, нередкими учебными 

тревогами. Но самую жесткую проверку – и в 

этом  Александр  Иванович    убедился  на    соб-

ственном  опыте  -  спасателям  устраивает  

стихия. Проходить ее пришлось не раз. 

 В работе горноспасателя нельзя нести от-

ветственность  только за себя. Даже будучи 

респираторщиком,  Александр  Гайворонский  по-

нимал, что он - в тесной связке с товарищами, 

когда    от  действий  одного  человека  зависит  

безопасность всех. Еще больший груз  ответ-

ственности пришлось взять на себя, став ко-

мандиром отделения.  Ротация кадров в отряде 

была  всегда,  так  что  за  это  время  обучать   

пришлось многих. Сегодня Гайворонский с уверен-

ностью может положиться  на Павла Аверкина, 

с которым   уже долго работают вместе. В ходе 

устранения последствий взрыва на «Абайской

»  

были  проверены    слаженность 

действий,  взаимопонимание  с 

Болатом Мырзахметовым и Жа-

суланом Канназаровым. В огонь и 

воду, что в их профессии весьма 

актуально, не боится командир 

идти  с  Петром  Романовым, 

Александром Светличным, Олегом 

Певневым. 

Немногие  сегодня  в  отряде 

имеют такой трудовой стаж в 

системе  аварийно-спасательной 

службы, как Александр Гайворон-

ский. Причем, безупречной рабо-

ты. Она высоко оценена  государ-

ством и ведомством. Обладатель 

оранжевого берета  -  отличия  

особо опытных горноспасателей 

- полный кавалер  знака «Шах-

терская слава

», почетной медали 

Министерства чрезвычайных си-

туаций  он отмечен и высокой 

государственной  наградой - ме-

далью  «Ерлігі үшін

»,  которую  

вручал  сам  Глава  государства. 

Скромный  по  жизни  человек, 

Гайворонский стал действитель-

но  профессионалом  своего  дела. 

Именно на таких людей призвал 

равняться Нурсултан Назарбаев. 

Перед государством и обществом 

Президент поставил задачу по-

высить    авторитет  человека-

труженика. Именно эта фигура 

должна выйти на первый план в 

Обществе Всеобщего Труда, пре-

вратиться в которое должен устремленный в 

будущее Казахстан.

В.Рустамова

По планам  городского отдела занятости и социальных программ, к концу 

нынешнего года  еще более 120 шахтинцев   освоят востребованные  на рынке 

труда  специальности. Позволят это не только заложенные в бюджет средства 

на подготовку и переподготовку  специалистов, но и  работа  Учебного центра 

«Альтаир».  Уже третий год подряд эта карагандинская компания выигрывает 

конкурс госзакупок  на обучение шахтинцев новым профессиям. Налаженное 

сотрудничество  положительно оценивают все три стороны: уполномоченный 

государственный  орган, курсанты  и  руководители   Центра.

Сотрудничество с перспективами

Человек труда

5

16 мая 2014 года №19

Шахтинский 

вестник

Еңбек адамы

Бетті дайындаған

А.Тұржанов

Қарапайым отбасынан шығып, 

таудай талабымен, еселі еңбегімен 

үлкен  абыройға  ие  болған  жан-

дар  аз  емес.  Өзінің  мейірімділігі 

мен  іскерлігін  қатар  танытып, 

халықтың денсаулығын нығайтуға 

атсалысып  келетін  құрметті 

медбике  Жайлыбаева  Перизат 

Қ у а н ы ш қ ы з ы н   с о н д а й   ж а н ы 

жайсаң жандардың бірі деп айта 

аламыз. 

Кәсіп атаулының арасында меди-

цина қызметі аса жауаптылықты, 

ыждақаттылықты,  төзімділікті 

т а л а п   е т е д і   д е с е к   а р т ы қ 

айтпаған  болармыз.  Осы  са-

лада  тынымсыз,  аянбай  еңбек 

еткеніне 20 жыл болған Перизат 

Қуанышқызы  көрші  Өзбекстан 

Республикасының Тамды ауданына 

қарасты Өтемұрат елді мекенінде 

дүниеге  келіпті.  1995  жылы  За-

рафшан  қаласындағы  медбикелер 

даярлайтын училищені ойдағыдай 

тәмамдап,  сол  қаладағы  ау-

рухана  бөлімшелерінің  бірінде 

біраз жыл абыройлы еңбек етеді. 

Білікті мейіркештерден тәжірибе 

арттырып,    өзінен  кейінгі  жас 

мамандарға бар білгенін үйретеді. 

Перизат Жайлыбаеваның іскер, 

әрбір  ісіне  жауапкершілікпен 

қарауына  бұрын  балалар  дәрігері 

болып  көп  жыл  бойы  еңбек 

етіп,  сәбилердің  денсаулығын 

жақсартуға,  салауатты  өмір 

сүруіне аянбай тер төккен әкесі 

Қуаныш  ағаның  мол  септігі 

тигені анық. Әрине, әрбір перзент 

өзі ұшқан ұядан ата – ананың да 

тәрбиесін  алады.  Сондықтан  да 

қарапайым әрі мейірбан мейіркеш 

Перизаттың халыққа адал еңбек 

етуіне өз әкесінің ықпалы ерекше 

екендігін айтып өтпеске болмас.

К е й і п к е р і м і з   2 0 0 2   ж ы л ы 

А т а ж ұ р т қ а   қ о н ы с   а у д а р ы п , 

сол  жылдан  бері  Шахтинск 

қаласының  поликлиникасында 

қала тұрғындарына хирург дәрігері 

Очереднюк Владимир Николаевич-

пен  сапалы және белсенді қызмет 

көрсетіп келеді. Түрлі жағдаймен 

келген науқастардың хал – ақуалын 

мұқият тексерістен өткізіп, оның 

денсаулығын  түзетуге  ерекше 

мән  беретін  ақ  халатты  абзал 

мейіркеш  өзінің  қиыншылығы 

мол  еңбегінің  арқасында  бірінші 

санатқа қол жеткізеді.

- Медициналық кәсіп - өзіндік 

қиыншылығы  мен  қызығы  мол 

кәсіп қой. Мен өз мамандығымды 

ұнатамын,  талай  жылдан  бері 

к ө п т е г е н   ж а қ с ы   к і с і л і р м е н 

қызметтес,  жұмастас  болдым. 

Мамандығымның,  қызметімнің 

мен  үшін  әрбір  минөті,  әрбір 

сағаты,  әрбір  күндері  қызықты 

және  шаттыққа  толы  өтуде. 

Осы  уақытқа  дейін  Очереднюк 

Владимир Николаевичтың, сондай 

– ақ білікті дәрігер, мамандарға 

к ө м е к   к ө р с е т у   б ө л і м ш е с і н і ң 

меңгерушісі  Гурова  Светлана 

Федоровнаның  науқастарға  са-

палы  қызмет  көрсету,  олармен 

сыпайы тілдесу сияқты адамилық 

жақсы  қасиеттерін  өз  басым 

үлгі  тұттым,  -  дейді  Перизат 

мейіркеш.

Біз  кейіпкерімізбен  тілдесуге 

барғанда  қолы  жарақаттанған 

науқасқа  жедел  медициналық 

қызмет  көрсетіп  жатқанының 

үстінен түсіп қалдық. Перизаттың 

сыпайылығы  мен  мейірімділігі 

соншалық,  дәрігерлік  жәрдемге 

мұқтаж  болып,  жаны  қиналып 

келген науқастың көңілін көтеріп 

жіберді.  Өзінің  айтуынша,  әрбір 

медицина  қызметкері  кез  келген 

уақытта үлкен бе, кіші ме оған 

міндетті  түрде  қайырымдылық 

қызметін көрсетуі тиіс екен.

Осы  сәтте  ойыма  Англияның 

а т а қ т ы   а з а м а т ш а с ы , 

қайырымдылық қызметті алғаш 

болып  ашқан  мейіркеш,  соғыс 

кезінде талай жауынгердің өміріне 

араша болған Флоренс Найтингейл 

оралды. Сол кезде кейіпкеріміздің 

науқасқа  көрсеткен  қызметі 

к ө з   а л д ы м а   ә л г і   а т ы ш у л ы 

медбикені  келтірді.  Жыл  сайын 

мамырдың  12  –  сі  күні  тойла-

натын Халықаралық медбикелер 

күні  де  Флоренстің  құрметіне 

арнап  атап  өтіліп  келетінін 

көпші лі гім із  бі ле   бе рм еймі з. 

С о н д ы қ т а н   д а   х а л ы қ т ы ң 

ырзашылығына,  басшылықтың 

алғысына бөленіп жүрген Перизат 

Қуанышқызын ақ халатты абзал 

жан медбикелер мейрамымен шын 

жүректен  құттықтап,  қызығы 

мен қиындығы мол жұмыстарына 

мол табыс тілеп қаламыз.

Былтырғы жылдың желтоқсан айында Алматы – Се-

мей  –  Алматы  машруттық  бағытының  жоспарланған  - 

теміржол қарауылының бастығынан «Самал - 4» дабылы 

келіп түседі. Бірінші алынған ақпарат бойынша Семейдің 

станциялық  аялдамасына  жетпей  жоспарланған  – 

теміржол  қарауылы  бастығының  көмекшісін  қулыққа 

басып,  алдап  соққан  сотталушы  әжетқанаға  бара 

жатқан  бетте  есінен  танған  болып,  жанында  бәйек 

болып жүрген сақшының тапаншасын суырып үлгеріп, 

оған  бірнеше  оқ  атады.  Сол  уақыта  берілген  дабыл 

бойынша  қылмыскердің  жанына  жеткен  резервтік 

топтың  сарбаздары,  аға  сержант  Н.Еркінов,  кіші  сер-

жант Ж.Баянбаев және қатардағы сарбаз Н.Мүбәраков 

сотталған қылмыскерді тұтқындайды. Тұтқындау бары-

сында бұл сарбаздар ауыр жарақат алады. Сондықтан да 

Елбасы Н.Назарбаев биылғы Отан қорғаушылар мерекесі 

қарсаңында аталған осы сарбаздарға жасаған ерлігі үшін 

төс белгісін өз қолымен табыс еткен болатын.

Әскери бөлімде өткен кездесуде сарбаздарға жасаған 

ерліктерін баян еткен батыр сарбаз Н.Мүбәраков барша 

сарбаздарды  рухани  серпілтіп,  патриоттық  сезімдерін 

тасытты. 2 атқыштар батальонының сарбаздары кезде-

суде батыр сарбаздың келу құрметіне арнап концерттік 

бағдарлама  ұйымдастырды.  «Сарбаздар»  квартеті 

патриоттық әндер шырқады. Батальон командирі Науке-

ев Манат Қасымбекұлы батыр сарбазға әскери бөлімдегі 

барша сарбаздар атынан сыйлық табыс етті.

Кездесу

Батыр сарбазбен жүздесті

Өткен  аптада  Долинка  кентіндегі  6505  әскери 

бөлімінің  сарбаздары  «Жауынгерлік  ерлігі  үшін» 

медалімен марапатталған батыр жауынгер Мүбәраков 

Нұрасыл  Әшімұлымен  кездесіп,  оның  жасаған 

ерліктерін өз ауызынан естіді. Оқырмандарымызға 

түсінікті болу үшін әңгіме түйінін тарқатайық. 

Бұл  күнде  дінге  бет  бұрған  жастар  саны 

күн  санап  артып  келе  жатқаны  баршаға  аян. 

Бірақ, ата-бабаларымыз айтқан нақыл сөздер 

мен  өсиеттерді  тігінен  қабылдап,  соның  сал-

дарынан қателесіп бара жатқандар кездеседі. 

Соның бір мысалы, дұға бағыштайтын қонаққа 

барсаңыз «құдайы нанға» құран оқып берсеңіз 

дегенде, жат ағымның жетегінде жүрген кейбір 

бауырларымыз, сөздің төркінін түсінбей, Құран 

тірі  адамзатқа  түскен  құдайы  нанға  құран 

оқылмайды  деп  қарсылық  танытып  жатады. 

Құранның сауабын шелпеке бағыштадым деп 

ешкім айтпайды. Сауабы ата - бабаларымыздың 

рухына және халқымызға амандық тілейді. Со-

нымен қатар, Құранның қасиетті рамазан айын-

да ақ пен қараны айыратын жолбасшы ретінде 

түсірілгендігіне  күмән  жоқ.  Яғни,  Құранның 

адамзатқа түскендігі ақиқат. Бірақ, оның әрбір 

әріпіне  еселеп  сауап  жазылатындығын  да 

ұмытпағанымыз жөн. Алла елшісі (с.ғ.с) «жарты 

құрма болса да садақа беріп тұрыңдар» деп, 

бар мүмкіндігінше қайырымды болуға үндеген. 

Тағы  бір  хадисте:    «садақа  бәле  -  жаланың 

алдын  алады»  деген  болатын.  Демек,  қазақ 

халқының  жеті  немесе  тоғыз  шелпек  пісіріп, 

оны кез-келген кісіге таратып дәм татқызуында 

өзіне тән мағына жатыр. Жарты шелпек болса 

да  садақа  ниетімен  таратып  сауабын  алады. 

Әр ұлттың өзіндік салты болатын болса, біздің 

халықта  «ас  атасы-нан»  деп  оны  барынша 

қадірлеген. Тіпті нанның ұсағын жас балаларға 

қолымен  тергізіп  оны  аяқ  асты  етпеуге 

тәрбиелеген.  Мектеп  табалдырығында  «Нан 

ұсағын шашпаңдар, жерде жатса баспаңдар. 

Теріп алып қолменен, торғайларға тастаңдар» 

деп сауапты іске баулып, тақпақ жаттатқан. Ен-

деше, асымыздың арқауы болатын нанды, оның 

ішінде сондай ықыласпен пісірілетін «шелпекті 

шетке ысырып» тастағысы келетіндер алдымен 

нанның қадірін білуі тиіс. 

Кешегі қиын-қыстау кездерде бала кезімізде 

еміс-еміс  есте  қалған  көріністер  бар.  Кісі 

шақырғанда  дастархан  бетінде  бауырсақ 

пен сары май, бірді-екілі мұз кәмпиттер ғана 

болатын.  Бүгінгідей  көл-көсір  тағамның  түрі 

(конфет,  жеміс-жидек)  болған  емес.  Құдайы 

нанға  құран  оқудағы  мақсат-  астың  алдында 

Алланың  қасиетті  кәләмімен,  бисмилләмен 

бастауды  және  ең  жақсы  сөз  Құранды  оқу 

кезінде дастархан үстіндегі тағамға Құранның 

қасиеті  мен  шипасы  дарысын  деген  ниеттен 

туындаған. Осындай ниетпен «шелпекке дұға 

оқып» бастауды әдетке айналдырғанбыз. 

Олай болса, әрбір істің атқарылатын орны 

мен  әр  заманның  өз  бағыты  болатындығын 

да  есте  ұстап,  ізгілікті  істен  «ілік»  іздемей, 

танымы кең түсінікпен қарайық. Дінбасымыз 

Ержан  қажы  Малғажыұлының  халықтың  жа-

нына  жақын  дін  мен  дәстүр  сабақтастығын 

дәріптеуінде  үлкен  мән  бар.  Сондықтан 

д ә с т ү р і м і з д е н   ж е р і н б е й ,   ж а т   ж е р д і ң 

жылтырақтарына  еліктемей,  өз  жеріміздің 

жетелі  ғұрыптарын  жандандырып  жүрейік 

құрметті қауым!

Қ.Құмарұлы, 

Шахтинск қаласының бас имамы

жүктеу/скачать 8,13 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: