С. Г. Тажбаева Редакция алқасы



Pdf көрінісі
бет141/587
Дата06.01.2022
өлшемі7,04 Mb.
#13134
1   ...   137   138   139   140   141   142   143   144   ...   587
Байланысты:
ped and psy 2 nomer 2016.compressed (1)

Тірек  сөздер:  құзіреттілік,  субқұзіреттілік,  қатысымдық  кешен,  тақырыптық-м`тіндік,  қатысымдық-функ-
ционалдық, жағдаяттық-тақырыптық, п`ндік-мазмұндық. 
 
Бүгінгі  білім  берудің  мақсаты  –  дүниетанымы  кең,  интеллектісі  дамыған,  білім  деңгейі  жоғары 
индивид  қана  емес,  сонымен  қатар,  көп  жағдайда  қоғамның  болашағы  зияткерлік,  саяси,  м`дени 
деңгейінің дамуымен байланысты рухани тұлғаны қалыптастыру. 
Шеттілдік білім беруді жаңарту ж`не дамыту келесідей м`селелерге бағытталуы мүмкін: 
– үлкен тұлғалық-дамытушы басымдылыққа ие м`дениетаралық парадигма аясында шетел тіліне 
үйретуге; 
–  шеттілдік  м`дениетаралық  қарым-қатынас  жағдайында  туған  елін  ж`не  оның  м`дениетін, 
сондай-ақ тілін үйреніп жатқан елдің м`дениетін таныстыра алу біліктерін дамытуға; 


Абай атындағы ҚазҰПУ-нің Хабаршысы, «Педагогика ғылымдары» сериясы, №2 (50), 2016 ж. 
83 
– оқушыларды шетел тілін меңгеру саласында өзін-өзі бақылау ж`не өзін-өзі бағалау негіздерімен 
таныстыруға; 
–  тілді  үйрету  ж`не  ұлттық  м`дениетпен  ж`не  тілін  үйреніп  отырған  елдің  м`дениетін  үйрету 
процесінде  өзіндік  білім  алу  потенциалын,  интеллектуалдық  ж`не  шығармашылық  қабілеттерін 
дамытуға. 
Көп  тіл  білу  біздің  мемлекетіміздің  халықаралық  байланыстарын  дамытуға  мүмкіндік  беретін 
тұлғааралық ж`не м`дениаралық қарым-қатынастардың аса маңызды құралы болып табылады. 
Қазақстан Республикасының шетелдермен халық-аралық байланыстары күннен-күнге арта түсуде. 
Сол байланыстарды дамыту үшін шет тілін білетін мамандар қажет-ақ. 
Президентіміз Н.d. Назарбаев Қазақстан халқына Жолдауындағы білім беру жүйесінде үш тілдің - 
мемлекеттік  тіл  ретінде  қазақ  тілін,  ұлтаралық  қатынас  тілі  ретінде  орыс  тілін  ж`не  `лемдік  эконо-
микаға үйлесімді кірігу тілі ретінде ағылшын тілін меңгерген, б`секеге қабілетті маман даярлау мін-
детін  атап  көрсеткенін  білеміз.  Бұл  дегеніміз  оқу  орындарына  жаңа  міндеттер,  жаңа  талап,  жаңа 
мақсаттар қойып отыр дегенді түсіндіреді. Негізгі мақсаты – өмірден өз орнын таңдай алатын өзара 
қарым-қатынаста  өзін  еркін  ұстап,  кез-келген  ортаға  тез  бейімделетін,  белгілі  бір  ғылым  саласында 
білімі  мен  білігін  көрсете  алатын,  көптілді  ж`не  көпм`дениетті  құзіреттіліктерді  игерген  полим`-
дениетті жеке тұлға қалыптастыру. 
Шеттілдік  оқыту  мен  оқып  үйренудің  маңыздылығы  ж`не  т`рбиелілік  мүмкіндіктерін  анықтауда 
Елбасы Н.d. Назарбаевтың [1] Қазақстан халқына жолдауындағы «Тілдердің үштұғырлығы» м`дени 
жобасы  басшылыққа  алынды.  Шет  тілін  оқытудың  жетекші  мақсаты  коммуникативтік,  білім  беру, 
т`рбиелік ж`не дамыту қызметтерінжүзеге асыру. 
Шетел  тілін  оқыту  мазмұны  оқушыларды  сөз  қатынасының  жаңа  т`сілін  ғана  емес,  сол  тілде 
сөйлейтін халықтың м`дениетін, оқылатын тіл елінде сөйлеу дағдысының ұлттық-м`дени ерекшелігін 
білуге бағыттап отыруы керек. Ол оқушының бойында басқа қоғамның қазіргі өмірінің, тарихы мен 
м`дениетінің  түрлі  салалары  туралы  түсінік  қалыптастыруға  тиіс.  Мұндайда  оқушыларға  тілді  сол 
қолданыстағы елді мекендеген халықтардың м`дениеті арқылы п`нді оқытудың алғашқы қадамынан 
бастап үнемі жүзеге асыруға тиіс. 
Шеттілдік  білім  беру  бойынша  дайындалған  нормативтік  құжаттарда  шеттілдік  білім  берудің 
п`ндік  мазмұнының  түрлі  аспектілерін  деңгейлеп  құрастыру  үлгісінің  мысалдары  беріледі:  1)  қаты-
сымның  екі  түрі  (ауызша  ж`не  жазбаша)  бойынша  п`ндік  мазмұнды  деңгейлеп  құрастыру;  2)  ког-
нитивтік-лингвом`дени кешеннің компоненттік құрамының өзара байланысын үлгілеу; 3) тілдік ж`не 
шеттілдік білім берудегі оқу деңгейінің халықаралық бейімделген салыстырмалы үлгісі. 
Шеттілдік  білім  берудің  п`ндік  мазмұнын  қатысымның  екі  түрі  бойынша  деңгейлеп  құрастыру 
үлгісі ұсынылған [2]. 
Қатысымның  екі  түрі  (ауызша  ж`не  жазбаша)  қарым-қатынас  формасын  меңгерудің  деңгейлік 
іріктеу үлгісі болып табылады.  
Қатысымдағы  халықаралық  бейімделген  алты  деңгейі  (A1,  A2,  B1,  B2,  C1,  C2)  бойынша  сөйлеу 
`рекеті    түрлерінің  маңыздылығы  бар  қарым-қатынастың  ауызша  ж`не  жазбаша  түрін  меңгерудің 
бірізділік  үлгісі  оларды  мақсатты  түрде  қалыптастырып  оқу  мен  меңгерудің  стандартты  деңгейіне 
дейін жеткізуді қамтамасыз етеді. 
Жаңа  когнитивтік-лингвом`дени  кешендерді  меңгеруге  бағыталған  мазмұнның  п`ндік  аспектісі 
негізі мазмұнның жинақталған бірлігі болып табылады, ол біздің отандық ғалымдардың еңбектерінде 
көрініс тапқан:  
–  «тақырыптық – м`тіндік бірлік» – Д.Н. Кулибаева [3] 
–  «қатысымдық – функционалдық блок» – А.Б. Тыныштықбаева 
–  «тақырыптық – кешен» – Н.К. Стамғалиева  
–  «жағдаяттық – тақырыптық блок» – Г.Д. Закирова ж`не т.б. болып табылады. 
Бұл  мазмұнның  бірлігі  м`дениетаралық  қатысым  субъектісінің  концептуалды,  прагматикалық, 
`леуметтік  ж`не  лингвом`дени  ж`не  т.б.  м`дениетаралық  қатысымдық  компотенциясының  аспекті-
лерін қалыптастыру үшін п`ндік мазмұнды қамтамасыз ете алатын оқыту бірлігі де бола алады. 
Егер,  осындай  мазмұн  бірлігі  ретінде,  ядросы  инофондық  м`тіндер  болып  табылатын  оқыту 
материалдарының  мазмұндық-функционалдық-тақырыптық  бірлестігі  болып  табылатын  «тақырып-
тық-м`тіндік  бірлікті»  алар  болсақ,  онда  мазмұнды  үлгілеуге  мазмұнның  процессуалдық  жағы  маз-
мұнның  п`ндік  аспектісінің  жүйелі  танымдық  функциясының  жалғасы  ретінде  енеді  де,  м`дениет-
аралық  қатысымдық  компетенцияның  субкомпетенцияларын  қалыптастыратын  негіздің  қызметін 
атқарады [2].  




Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   137   138   139   140   141   142   143   144   ...   587




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет