С тұр сын ға лиева

101
тү рі бо лып са на ла ды. Мұн дай ай тыс ақын нан суы рып сал ма лық-
тан бас қа тап қыр лық ты, біл гір лік ті, бі лім ді лік ті, шап шаң дық ты 
талап ете ді.
Жұм бақ өмір шын ды ғы нан алы на ды. За ман, қо ғам да мы-
ған сай ын ай ты лар жұм бақ тың мә ні де жа ңа рып оты руы заң ды. 
Жұм бақ маз мұ ны на қа рай оның қай кез де пай да бол ға ны ту ра лы 
бі лу ге бо ла ды. Жұм бақ ай тыс адам ның ақыл-ой ын ке ңей тіп қа на 
қой май ды, со ны мен қа тар тап қыр лық қа, те ңеп са лыс ты ру ға үй-
ре те ді.
Қа зақ әде бие тін де жұм бақ ай тыс тың алу ан түр ле рі бар. Бір-бір 
ау ыз жұм бақ жау ап сөз, бір лі-жарым шу мақ қыс қа өлең нен бас-
тап, ұзақ өлең мен ке ле тін жұм ба ғы да, жа уа бы күр де лі нұс қа ла-
ры да мол. Бұл ай тыс тың бел гі лі үл гі ле рі – Әсет пен Рыс жан ның, 
Қо жах мет пен Әубә кір, Нұр жан мен Са пар ға ли дың ай тыс та ры.
Әсет пен Рыс жан ел ара сы на атақ та ры жай ыл ған ақын дар 
бол ған. Бір жы лы ел дің көп жи нал ған же рін де еке уі айтысып, 
екі ақын да же ңіс ке же те ал май, үл кен тар тыс қа тү се ді. Әсет ті 
сы на мақ бо лып, Рыс жан бір не ше жұм бақ ай та ды. Та бан ас тын да 
бе ріл ген жұм бақ тар ды Әсет ой лан бас тан ше шіп бе ре ді. Мы са лы, 
Рыс жан ның:
Арық тап бір түйе өл ді же тіп ажал,
Ал ты бат пан бұ лы бар, без бен ге сал.
Сүйе гі жер ден, көк тен та был май ды,
Біл дің бе, мұ ның өзі қай да өл ген мал? –
де ген жұм ба ғын Әсет:
Дом бы ра са ған ер ген бұл бұл екен,
Рыс жан қа ра сөз ге қыр ғын екен.
Арық тап от тай ал май өл ген түйең,
Ақыл мен абай ла сам бір жыл екен, – 
деп ше ше ді.
Жұм бақ ай тыс та ры ның мә ні зор бол ған. Ол ақын дар ды із де-
ну ге, біл ме ген ді бі лу ге тал пын дыр ған.

жүктеу/скачать 9,59 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: