Сабақ 13. Тақырыбы: Сапалық әдістер

Әлеуматтану ойының классиктері Конттан бастап

Дюркгеймге дейін,әлеуметтанудың ұғымдық

аппаратына математика,физика,биология,басқа да

жаратылыстану ғылымдарының терминдерін

енгізуге барынша тырысты.

Әлеуметтік эксперимент-белгілі бір шарттар қойылып,олардың зерттелетін құбылысқа әсері зерттеледі.

• Әлеуметтік эксперимент-белгілі бір шарттар қойылып,олардың зерттелетін құбылысқа әсері зерттеледі.
• Психологиялық әдістерде қолданылады:социометриялық сауалнама (ұжымдағы қарым-қатынастарды зерттеу)және тест әдістері (респонденттердің психологиялық ерекшеліктерін анықтау).

Зерттеулерді мазмұны мен құрылымы,зерттеу қызметі тұрғысынан алғанда екі түрге бөлуге болады:

• Сандық-әлеуметтанудағы дәстүрлі көзқарас,теориялық тұрғыдан позитивті әлеуматтануға негізделген,Конт,Дюркгеймнен шыққан,бұқаралық құбылыстарды зерттеуге бағытталған.(Үлкен топтар зерттелуде).Зерттелетін әлеуметтік топтар үшін заңдылықтарды,жалпылама сипаттамаларды анықтаудың статистикалық әдістері қолданылады.Әлеуметтік ақпаратты жинаудың формальды әдістері қолданылады.
• Сапалық-қоғамдық құбылыстар мен процестерді көзқарас тұрғысынан зерттеуге бағытталған.Жеке тұлға кез келген әлеуметтік шындықтың бастауы ретінде теориялық тұрғыдан Вебер,Шуц,Зиммель және басқалардың теорияларына негізделген.Әрбір адам белгілі бір әлеуметтік топтың мәнінің тасымалдаушысы.

Сапалық зерттеулер

• Сапалық зерттеулер,өзіне алғашқы деректерден жиналған мәліметтерді жинау мен талдауды қамтиды.Сапалық зерттеудің кең тараған әдістеріне фокус-тобы мен тереңдік сұхбат әдістері жатады.Олар адамдар мінез-құлқының сандық емес,сапалық сипаттамасын анықтауға бағытталған.Егер сандық зерттеу түрі «қаншa?» деген сұраққа жауап берсе,сапалық зерттеуді қолданған кезде,біз «неге?» деген сұраққа жауап алу мүмкіндігіміз болады.Сапалық зерттеу бірінші кезекте зерттеліп жатқан проблемадағы бар,әртүрлілік пікірлерді жинауға мүмкіндік береді.Соншалықты сирек болып көрінбесе де,зерттеушілерге бар пікірлердің бүкіл спекторын жинақтап алса ғана сапалық зерттеу берік және толық болып саналады.

Назарларыңызға рақмет!