(МК,Ұ)
а3+в3=(а+в)(а2-ав+в2)
Д-уі: (а+в)(а2-ав+в2)=а3-а2в+ав2+а2в-ав2+в3=а3+в3
Бұл формула екі өрнектің кубтарының қосындысының формуласы деп аталады. а2-ав+в2 өрнегінің а және в айырмасының квадраты а2-2ав+в2 өрнегінен айырмашылығы ав –коэффициентінде ғана. Ал а2-2ав+в2 үшмүшесі айырманың толық квадраты деп аталады. Сондықтан а2-ав+в2 үшмүшесін айырманың толымсыз квадраты деп атайды.
Анық-ма: Екі өрнектің кубтарының қосындысы осы өрнектердің қосындысын олардың айырмасының толымсыз квадратына көбейткенге тең.
а3-в3=(а-в)(а2+ав+в2)
а3-в3=(а-в)(а2+ав+в2)
Д-уі: (а-в)(а2+ав+в2)=а3+а2в+ав2-а2в-ав2+в3=а3-в3
Бұл формула екі өрнектің кубтарының айырмасының формуласы деп аталады.
а2+ав+в2 үшмүшесін қосындының толымсыз квадраты деп атайды.
Анық-ма: Екі өрнектің кубтарының айырмасы осы өрнектердің айырмасын олардың қосындысының толымсыз квадратына көбейткенге тең.
1.мысал: 64а3+1= (4а) 3+13= (4а+1)((4а)2-4а1+12) = (4а+1)(16а2-4а+1)
2.мысал: 8p3-q3=(2p) 3-q3= (2p-q)((2p)2+2pq+q2) = (2p-q)(4p2+2pq+q2)
Тарихи мағлұмат.
Қысқаша көбейту формулалары шамамен бұдан 4 мың жыл бұрын белгілі болған.Вавилондықтар ж/е басқа да халықтар бұл формуланы ауызша ж/е геомтриялық түрде тұжырымдаған. Ежелгі грек матемтиктері барлық алгебралық тұжырымдамаларды геом/қ түрде берген.Мыс:сандарды қосудың орнына кесінді-і қосу,екі санның көбейтіндісін аудан,ал 3 санның көбейтіндісін тікбұрышты паралл-д көлемі ретінде қарастырған. «Санның квадраты» -санды өз-өзіне көбейту. «санның кубы»-геом-қ орта терминдері қолданысқа енгізілді
Практикалық кезең:
№1. Көбейткіштерге жіктеңдер:
х3+у3=(х+у)(х2-ху+у2)
х3-у3=(х-у)(х2+ху+у2)
m3-n3=(m-n)(m2+mn+n2)
m3+n3=(m+n)(m2-mn+n2)
p3+q3 = (p+q)( p2-pq+q2)
p3-q3 = (p-q)( p2+pq+q2)
а3+8=(a+2)(a2-2a+4)
а3-8=(a-2)(a2+2a+4)
m3+27=(m+3)(m2-3m+9)
n3-27=(n-3)(n2+3n+9)
1-x3=(1-x)(1+х+x2)
1+у3=(1+у)(1-у+у2)
№2. Өрнекті ықшамдаңдар:
1) (а+1)(а2-а+1)-а3 =а3+1-а3=1
2) (х+у)(х2-ху+у2)-х(х2+у2) = х3+у3-х3-ху= у3-ху=у(у2-х)
3) (m-2)(m2+2m+4)+8 =m3-8+8= m3
4) (с+3)(с2-3с+9)-27= с3+27-27= с3
№3 Көбейткіштерге жіктеңдер:
х3+64=(х+4)(х2-4х+16)
125-х3 = (5-х)( 25+5х+х2)
27а3-64в3 = (3а-4в)( 9а2+12ав+16в2)
|