Абай атындағы Қазақ Ұлттық Педагогикалық Университет
Академик С.С. Қирабаев атындағы қазақ тілі мен әдебиеті кафедрасы
15 – ПРАКТИКАЛЫҚ САБАҚ
ҚАЗАҚ ТІЛІНДЕГІ СӨЗДЕРДІ ӘДЕБИ ТІЛДІҢ
ҚАТЫСЫНА ҚАРАЙ ТОПТАСТЫРУ МӘСЕЛЕСІ
ОРЫНДАҒАН :
- Абдуллаева Диана
- Балтабай Аружан
- Нәсіл Сымбат
- Төреханқызы Жаңыл
ҚАБЫЛДАҒАН :
Раева Гүлзат
ЖОСПАР :
Сөйлеу тілінің лексикасы деген не?
Тұрмыстық қарапайым лексика.
Варваризмдер.
Ауызша әдеби сөйлеу .
Кітаби лексика деген не ?
Кітаби лексиканың түрлері .
СӨЙЛЕУ ТІЛІНІҢ ЛЕКСИКАСЫ
Лексиканың белгілі бір тобы өзінің стильдік бояуына байланысты көбінесе сөйлеу стиліне тән болып келеді де, сонда жиірек
қолданылады. Ондай сөздер
сөйлеу тілі лексикасы
деп аталады.
Адамдардың күнделікті қарым-қатынасында, қызмет бабында (баяндамада, лекция да, неше алуан сұрақ-жауапта, жарыс сөзде, басқа да ретте) стиль дік бояуы әртүрлі сөздердің қай-қайсысы да жалпы айтылады.
Тілде де ғылыми стильде, ресми-кеңсе стилінде негізінен қолданылмайтын, тіпті көркем әдебиет пен публицистикалық стильдердің өзінде көп кездеспейтін, қайта бұларға қарағанда сөйлеу стилінде жиірек айтылатын белгілі бір сөздер тобы болады. Сөйлеу тілі лексикасы осындай сөздерді қамтиды.
Мұндай сөздердің сөйлеу тілі лексикасы деп аталуы осы қолданылу аясына байланысты.
ҚАРАПАЙЫМ СӨЗДЕР
ТАБУ
ЭФЕМИЗМ
ДИАЛЕКТИЗМ
АРГО СӨЗДЕР
СӨЙЛЕУ ТІЛІНІҢ ЛЕКСИКАСЫНЫҢ ЕРЕКШЕЛІКТЕРІ
АДАМНЫҢ КҮНДЕЛІКТІ ТІКЕЛЕЙ ҚАРЫМ – ҚАТЫНАС КЕЗІНДЕ ,
ЕМІН ЕРКІН
СҰХБАТ ӘҢГІМЕ ҮСТІНДЕ ҚОЛДАНЫЛАДЫ .
АЛДЫН – АЛА СҰРЫПТАЛМАҒАН , СӨЙЛЕУ ҮСТІНДЕ ӘҢГІМЕНІҢ ЖЕЛІСІНЕ ҚАРАЙ ТУЫП
ОТЫРАДЫ .
ТАҚЫРЫПТЫҚ АЯСЫ ӨТЕ КЕҢ , ТАҚЫРЫП ЖАҒЫНАН ШЕК ҚОЙЫЛМАЙДЫ , ҚОҒАМ ТАБИҒАТ , АДАМ ӨМІРІНІҢ БАРЛЫҚ ЖАҒЫН ҚАМТУЫ МҮМКІН .
Достарыңызбен бөлісу: |
