«БАРҚЫТ РЕВОЛЮЦИЯ» СЕБЕПТЕРІ Тоталитарлық немесе авторитарлық-бюрократиялық режимдер елдердің, ғылыми-техникалық және экономикалық прогрестің дамуына кедергі болды, тіпті СЭВ аясындағы интеграциялық процесті бәсеңдеді. Оңтүстік-Шығыс және Орталық Еуропа елдерінің тәжірибесі дамыған капиталистік елдерден артта екенін көрсетті. Өмір сүру, денсаулық сақтау сапасы, әлеуметтік қамсыздандыру, мәдениет және білім беру стандарттары капиталистк елдер арасында алшақтық байқалды. Орталықтандырылған жоспарлау басқару жүйесі қатаң және суппер монополизм командалық-әкімшілік жүйесінің тиімсіздігі Батыс Европа елдерінен артта қалудың басты себебі болды.
ЧЕХОСЛОВАКИЯДАҒЫ ОҚИҒА 1989 жылдың қараша айында, Чехословакия түбегейлі өзгерістер болды. Прагада студенттердің қарсылық білдіру шерулері басталды. Шеру полицияның тарқатуымен аяқталды, нәтижесінде 17 қарашада 500-ден астам адам жарақат алды. Ертесіне «Азаматтық форум» деп аталатын оппозициялық ұйым құрылды. Оппозиция қысымымен Компартия Конституциясындағы ЧКП жетекшілік рөлі туралы бапты алып тастауға келісті. Вацлав Гавел 1989 жылы 29 желтоқсанда Чехославакия президенті болып сайланды. 1990 жылы өткізілгіен парламенттік және жергілікті сайлауда Компартия жеңіліске ұшырады. 1991 жылы шілдеде кеңес әскері елден шығарылды. Мемлекетке жаңа атау берілді. Чех және Славакия Федеративті Республикадеп атала бастады
Польшадағы ОҚИҒА Қиын дағдарысты басынан өткерген Польшаның біріккен жұмысшы партиясы биліктегі монополиядан бас тартып, экономикалық және саяси реформаларды жүргізу жолы арқылы жағдайды реттеуге тырысты. ПБЖП басшылығымен Войцех Ярузельский саяси ахуал тұрақтанғаннан кейін оппозициямен арадағы диалогті жақсарту үшін жаңа жолдар іздей бастады. Катаолик шіркеуімен байланыс жақсарды. 1985 ж В. Ярузельский президент болып сайланды.
1989 ж маусым айында көппартиялы негіз бойынша сеймде таңдау жасалды. «Ынтымақтастық» коммунистік емес партиялармен одақтасты және 40 жылда алғаш рет Компартия аз дауысқа ие болды. Тадеуш Мазовецкийдің жетекшілік етуімен коммунистік емес үкімет құрылды. Мемлекет атауы өзгерді – әлемнің саяси картасында Польша Халық Республикасы орнына Польша Республикасы деп өзгертілді
