Сабақ Тітіркендіргіштердің әсерін талдау Қарастырылатын сұрақтар

 

Модуль 3. Физиологиялық үрдістердің реттелуі

 

12- Тәжірибелік сабақ  

Тітіркендіргіштердің әсерін талдау  

Қарастырылатын сұрақтар:  

1. Ет талшықтарының құрылысы мен физиологиялық қасиеттері.  

2. Бұлшық ет жиырылуының түрлері.  

3. Бұлшық еттің жиырылуын түсіндіретін теориялар  

4. Бұлшық еттің қуаттануы.  

5. Бұлшық еттің қажуы.  

 

Жануарлардың барлық ұлпалары тітіркендіргіштерге белгілі бір әрекетпен жауап береді. 

Тітіркендіруден кейін ұлпаларда ерекше белсенділік байқалып, олардың өздеріне ғана тән 

қызметтер атқарылады (мысалы, нерв талшықтарында импульстер пайда болады, бездер сөл 

бөледі, ет — жиырылады). Әр түрлі әсердің салдарынан тек ұлпаның өзіне ғана тән әрекетпен 

бейнеленетін күрделі физиологиялық процесті қозу деп атайды. Нерв және ет ұлпаларының 

қасиеттерін зерттеуге арналған тәжірибелердің көпшілігі бақаның артқы аяқтарынан 

дайындалған нервті—ет препаратымен жүргізіледі. Негізінен бұл препарат организмнен 

оқшауланған шонданай нерві мен балтыр етінің жалғасынан тұрады. Препараттың тіршілік 

касиеттерін сақтау үшін оны салқын қанды жануарларға арналған Рингер ерітіндісімен 

дымқылдап отыру керек.  

Бақылау сұрақтары  

1. Ет талшықтарының құрылысы мен физиологиялық қасиеттері.  

2. Бұлшық ет жиырылуының түрлері.  

3. Бұлшық еттің дара жиырылуының кезеңдері.  

4. Тетанус дегеніміз не және оның қандай түрлері болады?  

5. Бұлшық еттердің жиырылуын қамтамасыз ететін химиялық процестер.  

6. Бұлшық еттердің жиырылуы мен босаңсуының механизмі.  

7. Бұлшық еттің қажуы.  

Ұсынылатын әдебиеттер тізімі:  

Негізгі:  

1. Несіпбаев Т.Н. Жануарлар физиологиясы. Оқулық. Алматы, «Ғылым»,2005ж.  

2. Несіпбаев Т.Н. Адам және жануарлар физиологиясы. Оқулық, Алматы, «Ғылым», 2005ж.  

3. Несіпбаев Т., Несіпбаева А.Қ. Адам және үй жануарлары физиологиясы. Оқулық Алматы, 

«ҚР Жоғары оқу орындарының қауымдастығы», 2012 ж.  

4. Несіпбаев Т.Н., Бегайлов Е.Б., Алданазаров С.С. Жануарлар физиологиясының практикумы. 

Оқу құралы. Алматы, 2004ж.  

Қосымша:  

1. Несіпбаев Т.Н., Бегайлов Е.Б., Алданазаров С.С. Жануарлар физиологиясының практикумы. 

Оқу құралы. Алматы, 2004ж.  

2.Георгиевский В.И. Физиология с/х животных.Учебник. Москва, ВО «Агропромиздат», 1990.  

3. Голиков Н.А., Базанова Н.У. Физиология с/х животных.М