Гендердің рекомбинациясы, ТРАНСЛЯЦИЯ 80. ДНҚ молекуласының келесі нуклеотидтік қатары берілген: 5'-GGACTA-3 ' 3'-CCTGAT-5 ' Түзілген а-РНҚ-ның нуклеотидтік қатары: 5'-GGACUA-3 ' Транскрипцияның жүруін сипаттайтын нұсқаны көрсетініз: Униполярлы, антипар, комплементарлы, консерв 81. Аминқышқылының бірнеше кодонмен кодталуын анықтайтын генетикалық код: АРТЫҚТЫЛЫҒЫ 82. Мағынасыз кодондар саны: үшеу, УАА, УАГ, УГА 83. Генетикалық кодтың бір сипаттамасы – артықшылығы. Бұл нені білдіреді? Аминқышқылының 1-6 дейінгі кодонмен кодталуын 84. Генетикалық кодтың артықтылығы- бірнеше триплеттің бір аминқышқылын кодтауы. Қай аминқышқылы бір триплетпен кодталады? МЕТИОНИН, ТРИПТОФАН 85. Тірі ағзаларда генетикалық кодтың бірдейлігін көрсететін қасиеті: Универсалдығы 86. Триплетпен не кодталады? аминқышқылы 87. Генетикалық кодтың бірлігі: кодон, триплет 88. Бір аминқышқылын 1-6 дейінгі кодондармен кодталуын сипаттайтын генетикалық кодтың қасиеті: Артықтылығы 89. Төмендегі жауаптардың ішінен егер ДНҚ-дағы нуклеотидтер қатары ақуыздағы амин қышқылы қатарына сәйкес келесе, бұл генетикалық кодтың қандай қасиетін сипаттайды? КОЛЛИНЕАРЛЫҒЫ 90. Генетикалық кодтың қасиеттері- триплеттігі және артықтылығы екені белгілі. Кодталған триплетте қай нуклеотидтің ауысуы оның мағынасын өзгертпейді? 3-нуклеотид 91. 64 кодон бар екені белгілі. Олардың қаншауында аминқышқылдар жайлы ақпарат бар және стоп-кодон болып табылады? 61мағыналы 3 мағынасыз, стоп кодон 92. Орақ тәрізді жасушалық анемияда гемоглобиннің альфа және бета- тізбектерінде аминқышқылдарының ауысуы жүреді. Қайсысы HbS -ке сәйкес келеді ( орақтәрізді анемия кезінде )? Глутамин-валин 93. Рибосомада синтезделген полипептид, 54 аминқышқылынан тұрады. Ақпараттық РНҚ-да синтез кезінде матрица ( қалып ) болған қанша кодон бар? 54 кодон 94. Пептид синтезі жөнінде ақпарат тасымалдаушы,110 амиқышқылдарының қалдықтарынан тұратын ДНҚ ұзындығы қандай ? 330 нуклеотид 95. Полипептидтік тізбектегі аминқышқылдар құрамындағы нуклеотид жұбының өзгеруі- нүктелік мутациядан екені анықталды. Бұл генетикалық кодтың қандай қасиетіне негізделген? Қайта жабылмайтындылығы 96. Аминқышқылдардың тізбегіндегі ақуыз молекуласы туралы ақпарат ДНҚ молекуласындағы төрт түрлі нуклеотидтер тізбегі түрінде жазылған, әр түрлі аминқышқылдары 1-ден 6-ға дейінгі триплеттермен кодталады. Бұл генетикалық кодтың қай ерекшелігі болып табылады? Артықтылығы 97. Ғалымдар аминқышқылдық тізбекті рибонуклеаза ферментінің молекуласынан анықтаған. Бұл тізбек жасушада қалай кодталған ? ДНҚ-да 98. Триплетте төрт азоттық негіздердің үш түрлі үйлесімдері 4³=64 кодонды құрайды, сондықтан аминқышқылдары әр түрлі триплетпен кодталған. Ақуыз синтезі үшін пайдаланылатын аминқышқылдардың т-РНҚ санының көп болуы немен түсіндіріледі? Артықтылығы 99. «Генетикалық код» тақырыбы бойынша студенттерден сұрау барысында оқытушы: «Генетикалық код неліктен универсалды?» деген сұрақ қойды. Бұл сұрақтың дүрыс жауабы: «Себебі ол ...» Тірі ағзалардың бәріне генетикалық код біркелкі 100. Студенттер генетикалық кодтың ерекшеліктерін оқып үйренгенде алты кодон кодтайтын аминқышқылдарын, 5 аминқышқылдарына – 4 кодон жауап беретінін анықтады. Басқа аминқышқылдары 3 және 2 кодонмен кодталады және 2 аминқышқылы 1 кодонмен кодталады. Студенттер генетикалық кодтың қандай қасиетін ашты? Артықтылығы 101. т-РНҚ-сайтына не байланысады? Аминқышқылы 102. Трансляцияға қатысатын фермент: ПТФ, аминоацил, пептидилтрансфераза, РНК синтезі 103.Ересек адамның гемоглобині (HbA) екі α- және екі β-пептидтік тізбектерден тұратын тетррамериялық ақуыз. Бұл ақуыздың құрылымы қандай? 4 реттік, глобулярлы 104.Ақуыз синтезінің сатыларының бірі кодон мен антикодонды тану болып табылады. Екінші триплет а-РНҚ-УАУ. Қай триплет т- РНҚ –ның антикодоны? АУА 105. Трансляцияға қатысатын фермент: ПТФ, аминоацил, пептидилтрансфераза, РНК синтезі 106. Ақуыз синтезі а-РНҚ молекуласына байланысқан рибосомалар бойынша жүзеге асырылады. Қандай РНҚ аминқышқылдарды рибосомаларға тасымалдайды: т-РНҚ 107. Информосоманың сипаттаңыз? Қор ретінде жинақталған активсіз РНК 108. Рибосома құрамын анықтаңыз? Үлкен, кіші суббірлік, П,А,М, ПТФ орталықтары бар 109. ДНК молекуласындағы ақуыздың синтезделу үдерісін сипаттаңыз? ТРАНСЛЯЦИЯ
110. Төмендегі жауаптардың ішінен әрбір аминқышқылының ЕҢ ДҰРЫСЫ шифрі қайсы? КОДОН 111. Төмендегі жауаптардың ішінен ақуыздар биосинтезіне қатысатын ең негізгі бірліктері қайсы? Рибосома, тРНК, аРНК 112. Прокариоттардағы трансляцияның басталуы рибосоманың пептид орталығына аминқышқылдың қосылуымен байланысты. Келесі аминқышқылдардың қайсысы синтезделген ақуыз молекуласында бірінші болып табылады? Фармилметионин 113. Жасушадағы ақуыздың биосинтезін зерттеу үшін тышқан жасушаларына таңбаланған аминқышқылдары аланин және триптофан енгізілді. Органеллалардың қайсысында таңбаланған аминқышқылдардың жиналуы байқалады? Рибосома 114. Жасушаға рибосоманың құрылымына әсерететін препараттар енгізілді. Қай процесстер бірінші бұзылады? Трансляция 115. Ақуыз синтезінің сатыларының бірі кодон мен антикодонды тану болып табылады. Екінші триплет а-РНҚ-УАУ. Қай триплет т- РНҚ –ның антикодоны? АУА
116. Науқасқа көптеген белоктар қажет. Қандай препарат қолдану керек? Трансляция жылдамдығын жоғарылататын. Белоктың биосинтезін жоғарылататын 117.Молекулалық биологияның орталық догмасы бойынша ақпарат тұқымқалаушылық бағытымен беріледі деген ұғым болды «ДНҚ-РНҚ-ақуыз» .Ал ретровирустарда бұл қалай беріледі?РНК-ДНК-аРНК-ақуыз 118. Науқастың қанының құрамында гранулярлы эндоплазмалық торға рибосомаларды бекіндіретін магний иондарының төмендегені анықталды. Бұл ақуыз биосинтезінің бұзылуына әкелетіні белгілі. Ақуыз биосинтезінің қандай сатысы бұзылады? Трансляция, инициация 119.Бір адамның әртүрлі жасушалары бірмезгілде түрлі белоктарды синтездеуге қабілетті. Бұл мүмкін, себебі: Гендер активтілігіне байланысты 120. Тұмау вирусы клеткаға енді. Жасуша белоктарының биосинтезі механизмі вирустық ақуыздың синтезі пайда болғандай етіп қайта ұйымдастырылды: РНҚ – ДНҚ – аРНҚ – Ақуыз, РИБОСОМА 121. Жасушада репрессор – ақуызы белгілі. Осы ақуыздың аминқышқылдық ретін қандай ген кодтайды? Реттеуші 122.Лактозалық оперонды активтендіретін не? ИНДУКТОР 123.Лактозалық опероның элементі? Құрылымдық гендер, промотр, оператор, терминатор 124. Лактозалық оперонның активтенуі үшін қажет: ИНДУКТОР 125. РНҚ-полимераза байланысатын геннің бөлігі: Промотор 126. Оператор: Репрессор белокпен байланысатын геннің бөлігі 127. Опероның негативті бақылануындағы лактозаның ролі: Индуктор 128. Лактозалық оперонда оператормен байланысатын ақуыз: Репрессор 129. Оперон моделін ұсынған ғалым:Жакоб және Моно 130. Оперон компоненті – Құрылымдық гендер, оператор, промотр, терминатор 131. Репрессор-ақуызы байланысатын геннің бөлігі- Оператор 132. Адам жасушасында транскрипция жүрді. ДНҚ молекуласы бойымен ДНҚ-ға тәуелді РНҚ полимеразы ферменті нуклеотидтердің белгілі бір нақтылығына жетті, содан кейін транскрипция тоқтатылды. ДНҚ-ныңбұлбөлігіқалай аталады? Терминатор 133. Лактоза оперонының гипотезасына сәйкес (Jacob, Mono, 1961) Escherichiacoli индукторы - бұл жасушаға қоршаған ортадан түсетін лактоза. Лактозаны ыдыратын ферменттер синтезін қалай арттырады және оперонды қалай іске қосады?Репрессор белогынын көмегімен 134. Ғалымдар Франсуа Жакоб және Жак Моно 1961 жылы прокариоттардың (оперондық модель) генетикалық құрылысының жалпы схемасын ұсынды. Бұл модельдегі репрессорлық ақуыздың рөлі қандай? Оператормен байланысу арқылы 135. Бактерия оперонының жұмысы зерттелуде. Репрессорлық ақуыздан операторды босатты. Осыдан кейін жасушада қандай процесс жүреді: ТРАНСКРИПЦИЯ 136. E. coli геномының репликациясын эксперименттік зерттеу кезінде жаңа синтезделген ДНҚ-ның фрагменттері анықталды. Олардың көмегімен ферменттер полинуклеотидті байланыс қалыптастырады? Лигаза 137. Полипептид молекуласындағы амин қышқылының қалдықтарының тізбегі белгіленеді. Бұл жүйе ДНҚ-ның мұндай бөлігінде нуклеотидтердің белгілі бір орналасуына сәйкес келеді: Құрылымдық гендер 138. Триптофан оперонын тоқтататын-бұл триптофан деп аталады. Триптофан қалай оперонды блоктайды? Репрессор белогы байланысады. Триптофан 139.Экспериментте лактозадан кейінгі бета-галактозидазаның белсенділігінің жоғарылауы E. coli көрсеткен мәдениет ортасына енгізілді. Лактоза оперонының қандай бөлігі осы жағдайларда репрессордан босатылады? ОПЕРАТОР 140. Гендер белсенділігінің реттелу типін анықтаңыз: Позитивті реттелу. 141. Эукариоттарда «молшылық» гендермен реттелетін гендер активтілігінің реттелу деңгейі: Геномдық 142. Эукариоттар гендері экспрессиясының посттрансляциялық деңгейдегі реттелуін бақылайтын факторлар: Фолдаза, шаперон 143. Эукариот генінің активтілігінің реттелу деңгейлері: 5 деңгей
