Сабаққа дайындалуға аралған негізгі сұрақтар



Pdf көрінісі
бет2/3
Дата07.02.2023
өлшемі207,81 Kb.
#65868
түріСабақ
1   2   3
Центросома (жасуша орталығы) бұл микротүтікшелердің қалыптасу орталығы.
Ол цитоплазманың түпкі бөлігінде, жасушаның геометриялық орталығында 
орналасқан, сирек ядроға жақын немесе Гольджи кешенінің беткейінде қалыптасады. 
Бұл өте ұсақ денешіктер. Центросома– жасушаның реттелу үрдісіндегі құрылымдық 
кілт,оның қызметінің бұзылуы жасуша циклінің бұзылыстарына, ұлпалардың даму 
бұзылыстарына, одан әртүрлі аурулардың дамуына әкеледі. Әдетте интерфазалық 
жасушада органоид бір біріне тік бұрыш бағытта орналасқан,екі центриольден тұрады. 
Олар цитоплазманың мөлдір зонасымен қоршалған,радиальды тараған жұқа 
фибриллдер (жіпшелер). Әрбір центриольдер тоғыз триплеттімикротүтікшелерден 
тұратын, қысқаша цилиндр тәріздес болады. Көршілес триплеттер өзара және центриол
орталығымен байланысқан. Центриольдер жасушаның бөліну кезеңінде өздігінен екі 
еселенетін, өзін реттейтін құрылыс. Екі еселену кезінде әрбір центриольге жақынырақ


цитоплазмада жаңа центриоль бастау алады, біртіндеп өсіп, толыққанды құрылымға 
ие болады.Бөлінбейтін жасушаларда центросомацитоқаңқаның микротүтікшелерін 
қалыптастыруға, ал бөлінетін жасушаларда бөліну ұршығының түзілуіне қатысады. 
Микротүтікшелер барлық эукариоттық жасушаларда кездеседі. Олар барлық 
цитоплазма бойымен өтетін жіпше тәріздес және көптеген органелла құрылымдарының 
қалыптасуын ұстап тұратын торлы құрылым. Микротүтікшелер жасушаның 
бөлінуінде, жасуша ішілік тасымалдануда, қозғалмалылығында, Гольджи кешенінен 
эндоплазмалық ретикулумға заттардың рециркуляциясында маңызды рөл 
атқарады.Микротүтікшелер екі глобурлярлық полипептидтер,
α
және 
β
тубулиндерден 
тұрады және онымен динеин, динактинкинезиндер ақуыздарымен байланысқан. 
Жартылай цилиндр тәрізді.Өзін қайта жинақтай алады. Микротүтікшелер: 
клиникамен байланысы.Онкологиялық науқастарды емдеу кезінде: колхицин, 
винбластин, винкристинтубулин полимеризациясын бұзады, микротүтікшелерден 
тұратын митотикалық бөліну жіпшесін түзілуін баяулатады, хромосомалардың 
полюстерге ажырауына кедергі келтіреді. Сүт безінің обырын емдеу үшін таксол 
препаратын қолданады. Ол да микротүтікшелерге әсерін тигізеді, бірақ колхицинге 
қарсы әсер көрсетеді. Егер колхицин бөліну ұршығын бұзатын болса, ал таксол оны 
тұрақтандырады. Бірақ, екі дәрінің фармакологиялық әсері бірдей, тез бөлінетін
жасушалардың жылдамдығын тоқтатады немесе баяулатады.


Достарыңызбен бөлісу:
1   2   3




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет