Сабақтарды орындаудың НҰСҚаулығы бекітілген зертханалық және студиялық сабақтарды орындаудың нұсқаулығы негізінде
V. Лабораториялық жұмыс: Диенді көмірсутектер. Алкиндер
жүктеу/скачать 43,7 Kb.
|
Зертханалық жұмыстар мен практикалық сабақтар қысқаша сипаттама
- Бұл бет үшін навигация:
- 26. Ацетиленнің металл туындыларының түзілуі
- VII. Лабораториялық жұмыс: Галоген туынды қосылыстар № 27. Бромды этил алу.
- 31. Сілтинің әсерімен галогенді бөлу
- 35.Хлороформ және төрт хлорлы көміртегінің сілтілермен әрекеттесуі.
- 37. Иодоформ алу
| V. Лабораториялық жұмыс: Диенді көмірсутектер. Алкиндер.
№ 25. Ацетиленнің түзілуі және қасиеті. Керекті құрал жабдықтар: кальций карбиді (түйір), бром суы (сұйыт.), калий перманганаты (сұйыт.). Ацетиленмен тартпа шкафта орындау қажет! Жұмыс барысы: аз мөлшерде ацетиленді түбі тесік пробиркада алған ыңғайлы. Пробирканы вертикаль бағытта бекітеміз. Құрғақ пробирканың түбіне кішкене шынылы мақта саламыз. Пробирканы қысқышы бар газ өткізгіш түтікті тығынмен бекітеміз. Қысқышты бекітіп, пробирканы суы бар стаканға саламыз. Су пробиркадағы карбид қабатынан жоғары болуы тиіс. Қысқышты ашқанда су пробирка тесігі арқылы жоғары көтеріледі, ал түзілген ацетилен газ өткізгіш түтік арқылы бөлінеді. Қысқышты жабсақ, пробиркадағы реакция токтайды. Газ тәріздес ацетиленмен жұмысты №23,24-ші тәжірибедегідей жүргіземіз, яғни бромдану, тотығу, жану құбылыстарын байқаймыз. Этиленге қарағанда ацетиленде қанықпаған көмірсутектерге тән қасиет анықтау көрінеді. № 26. Ацетиленнің металл туындыларының түзілуі Керекті құрал жабдықтар: ацетилин (алдынғы тәжірибе), күміс оксиді (аммиак ерітіндісі), мыс оксиді (І), этил спирті. Жұмыс барысы: пробиркаға 1-2 мл күміс және мыс тұздарының аммиак ерітінділерін құйып, осы ерітінділер арқылы газ тәріздес ацетиленді өткіземіз. Күміс ацетиленидтің ақ тұнбасы және мыс ацетиленидтің қызыл тұнбасы бөлінеді. Мыс ацетиленидті фильтрлеп, (6-сурет) тұнбаны бірнеше тамшы спиртпен жуамыз. Ылғылды фильтрдегі тұнбаны басқа құрғақ фильтрге салып, ыдыста сақпен сулы немесе құмды баняда кептіреміз. Егер қысқышпен мыс ацетилениді бар фильтрді жалынға апарсақ, қатты, бірақ қауіпсіз жарылыс болады. Күміс ацетилениді қауіпті. Сондықтан оны фильтрлеу қажет емес. Тәжірибеден соң ацетиленидтердің қалдықтарын құрту қажет. Фильтр қағаз және қалдықтарды суы бар стаканға салып, концен. HCl және HNO3 құямыз. VII. Лабораториялық жұмыс: Галоген туынды қосылыстар № 27. Бромды этил алу. Керекті құрал жабдықтар: этил спирті, калий бромиді /ұнтақ/. Тәжірбиені өткізгіш түтікті тығынмен жабдықталған пробиркада жүгізеді. Пробиркаға 3 мл спирт және шайқай отырып 3 мл H2SO4 құямыз. Қоспаны суыта отырып 2 мл су құйып, ақырын шайқай тұра, 3 г калий бромидін саламыз. Өткізгіш түтікті жалғастырып, пробирканы штативке қиғаш бекітеміз. Түтікті қар және суы бар қоспаға саламыз. Қоспаны ақырын қыздырып қайнау температурасына жеткіземіз. Алдымен сұйықтықтың жоғарғы қабатын қыздырамыз. Қоспа ақырын және бір тегіс қайнайды. Айдауда 10-20 минут калий бромидінің кристалдары жоғалғанша және пробиркаға бром этилінің тамшылары түспегенінше жүргіземіз. Қабылдағыштан жоғарғы су қабатын төгеміз. Қалғанына таза суық су құйып, пробирканы мықтап бекітіп шайқаймыз. Біраз тұрған соң 1-1,5 мл ауыр бром қабаты пайда болады. Бромды этилді пипеткамен алып, келесі тәжірибелерге пайдаланамыз немесе өткізгіш түтікті тығынмен бекітілген құрғақ пробиркаға салынады, оны кальций хлоридінің бөлшегімен кептіреміз және қабылдағышты салқындата отырып айдаймыз. Өнімі 12 г. Теория жүзінен 50-60 процент. Бром этилінің тамшысын таяқшамен жалынға апарсық, шеті жасыл түс болады. Бұл түс алкилгалогенидтерге тән. № 31. Сілтинің әсерімен галогенді бөлу Керекті құрал жабдықтар: галогентуындылар, сілті /сұйытылған/. Жұмыс барысы: тәжірибе бірнеше галогентуындыларымен қатар жүргізіледі. Анықтайтын қосылысымыздың әрқайсысынан 0,5 мл алып, 2-3 мл дистилденген сумен араластырамыз. Біраз тұрған соң судың қабатын басқа пробиркаға құямыз. Оған бірнеше тамшы AgNO3 ерітіндісін қосамыз. Суда галогенид йоны пайда болады ма? Егер AgNO3 –тен тұнба түзелсе, галогентуындыны қайта 1-2 рет дист. Сумен жуамыз. Қайта галогенид ионының пайда болғанын бақылаймыз. Галогентуындысы бар пробиркаға 1-2 мл сілті қосып, шайқап қоспаны қайнағанға дейін қыздырамыз. Галогентуынды тез буланып кетпеуі үшін ақыран және алдымен сұйықтықтың жоғарғы қабатын қыздырамыз. Қоспаны суытып, сілтілі су қабаттың кішкене бөлігін құйып алып, сұйыт. Азот қышқылымен қышқылдандырамыз және бәрнеше тамшы AgNO3 қосамыз. Анықтаған қосылысымыздағы галоген атомның қозғалысы күміс галогенидтерінің тұнбасының көлеміне қарағанда анық көрінеді. №35.Хлороформ және төрт хлорлы көміртегінің сілтілермен әрекеттесуі. Керекті құрал жабдықтар: хлороформ, төрт хлорлы көміртегі. Жұмыс барысы: пробиркаға бірнеше тамшы хлороформ және 2-3 мл сұйыт. Сілті сұйықтығын құйамыз. Қоспаны 1-2 мин. шайқап отырып, хлороформ қайнағанша қыздырамыз. Пробирканы суда суытамыз. Пайда болған сілті сұйықтығын хлорформ сұйықтығынан бөліп аламыз. Бар болса үшке бөлеміз. А. Бірінші бөлігіне сұйытылған азот қышқылын және бірнеше тамшы күміс нитратының ерітіндісін құямыз. Б. 1 мл күміс нитратының ерітіндісіне алғашқы түзелген күміс оксидінің тұнбасы ерігенше тамшылатып, концентрлі аммиак суын қосамыз. Пайда болған ерітіндіні бастапқыда алған ерітіндіміздің (гидролизат) екінші бөлігіне құямыз. В. Үшінші бөлігіне бірнеше тамшы калий перманганатының ерітіндісін қосамыз. Барлақ жағдайда өзгерісті бақылаймыз. Тәжірибенің хлороформның орнына төрт хлорлы көміртегін алып қайталаймыз. № 37. Иодоформ алу Керекті құрал жабдықтар: этилен спирті иод (кристалды). Жұмыс барысы: кішкене стаканға немесе колбаға 1 г иод салып, 1 мл спирт құйып, қоспаны шайқап, 10 мл су қосамыз. Иод спиртте еріп тұнбаға түседі. Тамшылата сілті сұйықтығын қосып, қоспаны шайқай қыздырамыз (60-70 С). Сілтіні иодтың кристалдары жоғалғанша қосамыз. Сонымен қатар сұйықтықтан ашық-сары иодоформ тұнбасы бөліне бастайды. Жылы қоспаны 5-10 мин. қойып қоямыз. Тұнбаны сүзіп алып, алынған иодоформды фильтр қағазында кептіреміз. Өнім теория жүзіндей. Иодоформды тазалау үшін ацетоннан немсе спирттен кристализациялаймыз. Иодоформның өзіне тән иісі бар. Қыздыру барысында бос иодқа дейін ыдырайды. жүктеу/скачать 43,7 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|