Сабақтас басыңқы сөйлемдегі іс-әрекеттің мезгілін, болу уақықытын көрсетеді: Ет желініп бола бергенде, Сәмет кіріп келді
жүктеу/скачать 20,52 Kb.
|
1 2
| Орыс тіліндегі жалғаулықсыз сөйлемдер.
Жоғарыда айтылып өткендей, көптеген жалғаулықсыз құрмалас сөйлемдердің мағынасы нақтыланбай, семантикасы жалғаулықтардың болмауынан анық болмайды. Дегенмен, бұлар өзіндік құрылысы мен грамматикалық мағыналары арқасында бірнеше құрылымдық-семантикалық түрлерге жіктеледі. Санамалау мағынасындағы жалғаулықсыз сөйлемдер. Мұндай сөйлемдер екі топқа бөлінеді: 1. бір мезгілде: Катятся ядра, свищут пули, нависли хладные штыки. 2. әр мезгілде: Лошади тронулись, колокольчик зазвенел, кибитка полетела. Таралушы-жалғастырушы мағынасындағы жалғаулықсыз сөйлемдер. Мұндай типтегі екінші бөлік кеңейтеді: 1. алғашқысының бір мүшесі; 2. толық алғашқы сөйлемді. Мысалы: Мы остановились у ворот, там был пост. Салғастыру мағынасындағы жалғаулықсыз сөйлемдер. Мұнда алғашқы сөйлемдегі хабар мен екінші сөйлемдегі хабар салғастырылады: Справа был болотистый лес, слева – красноватые столбы утесов. Түсіндіру мағынасындағы жалғаулықсыз сөйлемдер. Мұндай типтегі сөйлемдерде алғашқысының жай – күйін екінші сөйлем түсіндіреді. Мысалы: Предметы теряли свою форму: все сливалось сначала в серую, потом в темную массу. Шартты және мезгіл мағынасындағы жалғаулықсыз сөйлемдер. Бұл сөйлемдер бірінші және екінші сөйлемдердің баяндауыштарының модальді формаларының қатынасымен сипатталады: Досидела бы до конца- он бы тебя до дому проводил. Объектілі мағынасындағы жалғаулықсыз сөйлемдер. Сөйлемнің алғашқысында сөз, ой, сезімнің қабылдануымен байланысты сөздер айтылып, екіншісінде оның мазмұны ашылып, объектісі айтылады. Я тебе определенно скажу: у тебя есть талант. жүктеу/скачать 20,52 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|
1 2