Сабақтас басыңқы сөйлемдегі іс-әрекеттің мезгілін, болу уақықытын көрсетеді: Ет желініп бола бергенде, Сәмет кіріп келді



бет2/2
Дата15.11.2023
өлшемі20,52 Kb.
#122767
түріСабақ
1   2
Байланысты:
Салғастырып отырған тілдерде баламасы жоқ сабақтас құрмалас сөйлем

Орыс тіліндегі жалғаулықсыз сөйлемдер. 
Жоғарыда айтылып өткендей, көптеген жалғаулықсыз құрмалас сөйлемдердің мағынасы нақтыланбай, семантикасы жалғаулықтардың болмауынан анық болмайды. Дегенмен, бұлар өзіндік құрылысы мен грамматикалық мағыналары арқасында бірнеше құрылымдық-семантикалық түрлерге жіктеледі.
Санамалау мағынасындағы жалғаулықсыз сөйлемдер. Мұндай сөйлемдер екі топқа бөлінеді: 1. бір мезгілде: Катятся ядра, свищут пули, нависли хладные штыки. 2. әр мезгілде: Лошади тронулись, колокольчик зазвенел, кибитка полетела. 
Таралушы-жалғастырушы мағынасындағы жалғаулықсыз сөйлемдер. Мұндай типтегі екінші бөлік кеңейтеді: 1. алғашқысының бір мүшесі; 2. толық алғашқы сөйлемді. Мысалы: Мы остановились у ворот, там был пост.
Салғастыру мағынасындағы жалғаулықсыз сөйлемдер. Мұнда алғашқы сөйлемдегі хабар мен екінші сөйлемдегі хабар салғастырылады: Справа был болотистый лес, слева – красноватые столбы утесов.
Түсіндіру мағынасындағы жалғаулықсыз сөйлемдер. Мұндай типтегі сөйлемдерде алғашқысының жай – күйін екінші сөйлем түсіндіреді. Мысалы: Предметы теряли свою форму: все сливалось сначала в серую, потом в темную массу.
Шартты және мезгіл мағынасындағы жалғаулықсыз сөйлемдер. Бұл сөйлемдер бірінші және екінші сөйлемдердің баяндауыштарының модальді формаларының қатынасымен сипатталады: Досидела бы до конца- он бы тебя до дому проводил.
Объектілі мағынасындағы жалғаулықсыз сөйлемдер. Сөйлемнің алғашқысында сөз, ой, сезімнің қабылдануымен байланысты сөздер айтылып, екіншісінде оның мазмұны ашылып, объектісі айтылады. Я тебе определенно скажу: у тебя есть талант.

Достарыңызбен бөлісу:
1   2




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет