«Бір ауыз айтайын» әдісі арқылы сабақты қорытындылау
Туған соң адам боп,
Білімсізден жаман жоқ.
Ел дәстүрін білмесең,
Жұрт айтады надан деп.
Ашық болсын күніміз,
Ашылады нұрымыз.
Бай тұлғалы өңірде,
Айтылады жырымыз! – деп бүгінгі сынып сағатымызды аяқтаймыз.
Әр оқушы бір сөйлеммен сабақта алған әсерлерін,тақырып жайлы ойларын айтып шығады.
Күні: 05.02.2018
Сынып сағаты
Тақырыбы
Аталар сөзі – ақылдың көзі
Мақсаты
Ұлттық салт-дәстүрді дәріптеу, қарттардың кеңесіне құлақ түре отырып, оқушыларды адамгершілікке тәрбиелеу, оқушылар өнерін шыңдау.
Міндеттері
Халқымыздың ата заманнан келе жатқан ұлттық мұрасының бірі ұлттық салт-дәстүр негізінде адамгершілікке, имандылыққа, инабаттылыққа тәрбиелеу. Ұлттық дүние таным негіздерін қалыптастыру. Бабалардан қалған ұлағатты, ғибрат аларлық сөздерді балаларға ұғындыру, сол сөздерден өнеге алуға баулу.
Күтілетін нәтиже
Әдет-ғұрып – қоғамдық жосық ережелерін дәстүрлі түрде белгілейтін көпшілік мақұлдаған тәртіп.
Дәстүр – бір ұрпақтан екінші ұрпаққа өтетін, өткен ұрпақтардан қалған мұра.
Салт-дәстүр – тұрмыста дәстүрлер көрініс тауып, әдет- ғұрыппен белгіленген әрекеттер.
Ресурстар
Нақыл сөздер
Ұйымдастыру
Мұғалімнің іс- әрекеті
Бабалар сөзі - кешегі өткен қариялардан, ғұлама ойшылдар мен шешен-билерден, ақын-жыраулар мен сал-серілерден мұра, мирас болып қалған ұлы тәрбие құралы.
Мың жылда бір-ақ көрінетін кометалардай сыры да, сезімі де терең, тұңғиық дана тұлғаларымыз фәни өмірден баз кешіп, бақилық болып жатыр. Әйтсе де, Баубек пен Бауыржан батырлығы, Әлия мен Мәншүк ерлігі, Қаныш пен Әлкей білімі, Мұхтар мен Ғабит, Ғабидендердің үні, Дінмұхаммедтің парасаты – бүгінгі ұрпаққа өнеге. Олардың даналық болжамы, ғибрат аларлық сөздері мен пайымдаулары бүгінде халықпен қайта қауышып, жүрегімізден орын алуда.
Біздің ата-бабаларымыздан бізге жеткен көптеген ұлағатты, ғибрат аларлықтай тамаша тәлім-тәрбие берерліктей өсиет сөздер бар.
Оқушының іс- әрекеті
Ата салты – ардақты
Әрбір сөзі салмақты.
Сол сөздерді ұқпасаң
Тістерсің бір күн бармақты.
Көп жасаған қария
Ақылы теңіз – дария
Көп өнеге сөзі бар
Сөзі соқпақ, өзі нәр.
Ынтымақтастық атмосферасы,топқа бөлу
Түрлі салт дәстүрлер бейнеленген суреттерге жазылған сөздер арқылы бір біріне игі тілектерін айтады.
Бір - біріне тілек айтады.
Ой қозғау
Адамның сәні- өнер-білімі ақылы,
Жердің сәні- жеміс, өнім дақылы.
Сөздің сәні - өнегелі өткір нақылы.
Пікірдің сәні- ең пайдалы мақұлы- деп сөздің сәні мақал-мәтелдер мен тиым сөзер айтамыз
Кезекті оқушыларға берейік
Отқа су құйма, түкірме.Себебі, кезінде ата-бабаларымыз отқа табынған.От өмір, тіршілік көзі саналған.
Мал сүйегін отқа жақпа, ақты төкпе.Себебі тірі малдың сүйегі сырқырап, желіні іседі, малсыз қалып жоқшылыққа ұшырайды деген ұғым бар.
Қазақ түнде мал, адам санамайды.Себебе, басың кемиді деп есептеген.
Пышақтың жүзін жалама, пышақты кезенбе.Себебі, пышақ ұзарып кетеді.
Үйге қараай, үйді айналып жүгірме.
Күлді., тұзды баспа, шашпа, аяғың ауырады.
Жағыңды, беліңді таянба, тізеңді құшақтама, тек қаралы адамдар ғана осылай отырады.
Бас киімді лақтырма, теппе, басың ауырады.
Нанды шашпа, баспа, нан-өмір нәрі.
Туысыңа ит, пышақ сыйлама.Себебі, араз болып қалуың мүмкін.
Өсек, өтірік айтып, жағымпаз, мақтаншақ болма.
Үш күн айтта кір жууға , шаш, тырнақ алуға болмайды.
Адамға ажал шақыратын мына ырымдар.Саусақты тарақтап, қолды көкірекке не желкеге қойып жатуға болмайды.
Мойынға бос арқан салмайды.Қамшының өрімін ұстап сабын жерге сүйретпейді.Жуылған киімді далаға оң қаратып жаймайды.
Міндетті түрде өз үйіңнен ораза ашып шық.Себебі « таңғы тамақ тәңірден» деген сөз бар.
Өз ойларын ортаға салады, ортақ шешімдерін постерге түсіріп,қорғайды.
«Фишбоун» әдісі
Ендігі кезекте біз ненің жақсы, ненің жаман екендігімен, қасиетті ұғымдармен танысуымыз керек. Бұл бөлім сайыс түрінде өтеді. Қонақтар мен оқушылар болып сайысқа түсеміз. Сұрақтарға жауап беру кезегін алдымен қонақтарға береміз, соңынан оқушылар толықтырады.
Жерден ауыр не бар?
Судан терең не бар?
Оттан ыстық не бар?
Көктен биік не бар?
Алты алаш деген не?
- Алты алаш деген – Алаш ханның балалары – Қазақ, Қарақалпақ, Қырғыз, Өзбек, Түркімен, Жайылхан.
Дүниеде не жетім?
Жаңбыр жаумаса – жер жетім,
Басшысы болмаса – ел жетім.
Ұқпасқа айтылған – сөз жетім
Дүниеде не тәтті, не жұмсақ, не қатты?
Ананың сүті тәтті. Ананың қолы жұмсақ. Әкенің жүрегі қатты.
Дүниеде ең жақының кім?
Тату болса – ағайын жақын
Ақылшы болса – апайың жақын
Бауырмал болса – інің жақын.
Инабатты болса – келінің жақын.
Алдыңа тартқан адал асын,
Қимас жақын – қарындасың.
Дүниеде не қымбат?
Алтын ұяң – Отан қымбат,
Құт-береке – атаң қымбат.
Аймалайтын анаң қымбат.
Мейірімді – апаң қымбат.
Бәрінен де ұят пенен ар қымбат.
Дүниеде не қиын?
Арадан шыққан – жау қиын.
Таусылмайтын дау қиын.
Шанышқылаған сөз қиын.
Жазылмаған дерт қиын.
Іске аспаған серт қиын.
Ақылынан адасып,
Өзің түскен өрт қиын.
Не істеріңді біле алмай,
Ашиды сонда бас миың. ойнап, көңіл көтереді.
Сұрақтың жауаптарын балықтың қаңқасына жазады.
Жерден ауыр дегенім – ақыл, білім,
Судан терең дегенім – оқу, ғылым.
Оттан ыстық дегенім – адамның өмірі.
Көктен биік дегенім – тәккапардың көңілі
