7.3.1.9 – атмосфералық қысымның табиғатын түсіндіру және оны өлшеудің әдістерін ұсыну.
Сабақтың мақсаты:
Барлық оқушылар:
Ауа қабаттарын ажыратады, атмосфералық қысымның физикалық мағынасын біледі
Оқушылардың көпшлігі:
Атмосфералық қысымды өлшеу әдістерін логикалық сұрақтар арқылы түсінеді.
Тәжірибе жасау арқылы қысым бар екенін және ауаның салмақ тигізетін әсерін дәлелдейді
Кейбір оқушылар:
Атмосфералық қысымның биіктікке байланысты өзгерісін есептер шығару арқылы көз жеткізеді.
«Кім жылдам?» ойыны
1.Қысым дегеніміз не?
2. Қысымның формуласы?
Қысымның өлшем бірлігі? 3. Сұйықтың ыдыс түбіне және қабырғасына түсіретін қысымы? 4. Сұйықтың ыдыс түбіне және қабырғасына түсіретін қысымы неге тәуелді? 5. Биіктіктің өлшем бірлігі? 6. 2 м тереңдіктегі судың қысымы нешеге тең? 7. Деңгейлері бірдей ыдыста керосин мен су құйылған. Қысымы бірдей ме?
Сабақтың тақырыбы:
Атмосфералық қысым. Атмосфералық қысымды өлшеу
Э. Торричелли- итальяндық физик және математик. Атмосфералық қысым теориясының негізін қалаушы. Ауаның салмағын өлшеген. Атмосфералық қысымның ауа райына байланысты өзгеретінін де байқаған Торричелли болатын. Кейін Торричелли қондырғысы атмосфералық қысымды өлшеу үшін пайдаланыла бастады.
Барометр-анероидтың құрылысы
1-дөңгелек жұқа металл қорапша
2-серіппе
3-беріліс тетігі
4-көрсеткіш
5-шкала
Қазір электронды барометрлер пайда болды.
Қазір электронды барометрлер пайда болды.
Барограф
Цифровой барометр
Есептер шығару
1 Теңіздің 9 м болатын ең терең жеріндегі су қысымын есептеңдер. Теңіз суының тығыздығы 1030 кг/м3
2 Қалыпты қысымдағы суға толтырылған бағанның қысымын тап
3Бізді қоршап тұрған ауа барлық денеге p = 300 Па қысым түсіреді. Өлшемдері 4500 см2 болатын ауданға ауа қандай күш түсіреді.
«Жағдаят туғызу» топтық жұмыс (әр топқа тәжірибелік тапсырмалар)
1 топ. «Төңкерілген стақан». Стақанға жартылай су құйып оның бетіне қағаз жауып төңкереміз. Су төгілмейді. Неліктен?
2 топ. «Су, шприц, стакан». Шприцты суы бар ыдысқа батырып, поршенді сумен жанасқанға дейін түсіреді де, сонан соң қайтадан жоғары қарай жылжытады. Сонда поршенмен ілесіп, су да жоғары көтеріле бастайды. Неліктен?
(Бұл тәжірибелерден атмосфералық қысымның әсер ететіндігін анықтаймыз).
(Міне суды поршенмен ілестіре көтеретін атмосфералық қысым. Тәжірибенің мақсаты: атмосфералық қысымның бар екенін дәлелдеу).
