Жаңа сабақты түсіндіру Кеңістіктегі векторларға амалдар қолдану жазықтықтағы векторларға амалдар қолдануға ұқсас.
Анықтама: және векторларының қосындысы деп координаталары болатын векторын айтады.
Әрбір , , векторлары үшін мына теңдіктер орындалады:
– қосудың ауыстырылымдық заңы;
– қосудың терімділік заңы.
Анықтама: Қосындылары нөл векторды беретін екі векторды қарама-қарсы
векторлар деп атайды.
Екі вектордың қосындысын кеңістікте геометриялық жолмен, яғни үшбұрыш ережесімен анықтауға болады:
. Параллелограмм ережесін де қолдануға болады.
Анықтама: мен векторының айырымы деп -мен қосылып векторын беретін үшінші бір векторын айтады
Егер және болса, онда .
Анықтама: векторының санына көбейтіндісі деп векторын айтады.
Анықтамадан мына қасиеттер шығады:
;
.
Анықтама: Бір жазықтықта жатпайтын немесе бір жазықтыққа паралллель емес
үш вектор компланар емес векторлар деп аталады.
Анықтама: Бір жазықтықта жататын немесе бір жазықтыққа паралллель болатын
үш вектор компланар векторлар деп аталады.
Кеңістіктің берілген нүктесінен берілген R қашықтығында орналасатын барлық нүктелерінің жиынын сфера деп атайды. Мұнда R – сфераның радиусы деп, ал оның центрі деп аталады. Сфераның теңдеуі:
Егер сфера центрі координаталар бас нүктесімен беттесетін болса, онда теңдіктері орындалып, бұл сфераның теңдеуі келесі түрде жазылады:
1-мысал: Сфера центрінің координаталары мен радиусын табыңыз:
Шешуі: Берілген сфераның теңдеуін формуласына салатын болсақ, болатынын көреміз, ендеше , R=8.
Жауабы: , R=8.
2-мысал: Центрі нүктесінде, радиусы 6-ға тең болатын сфераның теңдеуін жазыңыз
Шешуі: Сфераның теңдеуі: үшін , ендеше
Жауабы:
3-мысал: теңдеуімен берілген сфераның центрі мен радиусын табыңыз.
Шешуі: Сфераның теңдеуі түрінде болғандықтан, берілген теңдеудегі толық квадраттарды бөліп шығарамыз:
.
Жауабы: