Сфераның ауданы
Сондықтан бет ауданына мынадай анықтама беруге болады: қалыңдығы санына тең қабыршақ көлемі болсын. Онда бұл S бет ауданы болғандағы қатынасының шегіне тең. Мысалы, егер Ф – ауданы S – ке тең жазық бет (көпбұрыш, дөңгелек және т.с.с.) болса, онда болып, = теңдігін аламыз.
4 – сурет 5 – сурет
Сфераның ауданы
Енді осы формуланы пайдаланып, сфера бетінің ауданын анықтайық.
Айталық, бізге радиусы R – ге тең концентрлі сферамен шектелген дене болады (5 – сурет).
Оның көлемі
.
Олай болса, сфераның ауданы
=,
яғни
формуласымен анықталады.
Сфераның ауданы
Шардың сегментінің бетінің ауданы:
мұндағы – шардың радиусы, H – сегменттің биіктігі, ал r – сегмент радиусы.
Шардың секторының бетінің ауданы:
Мұндағы ,
Шардың көлеміне есептер
№1а. №2б. №7
Шар тобына есептер:
Сегмент тобына есептер:
№1ә. №2а. №5
Сектор тобына есептер:
№1б. №2ә. №4
Сергіту сәті
1. Халқымызда заттардың көлемін білдіру үшін қандай өлшемдерді пайдаланған?
2. Сұйықтықтардың көлемін өлшеу үшін қандай өлшем бірліктерді қолданған?
3. Малдың көлемін бір отар қой,бір үйір жылқы,бір табын сиыр деп ажыратқан,ал түйелерге қандай сөзді қолданған?
4. Бір литр неге тең?
(тарыдай, құмалақтай, жұдырықтай, алақандай, үйдей, т.б)
(бір тамшы, бір қасық, бір шыны, бір табақ, бір қарын, т.б.)
(бір төбе)
(1)
Қосымша тапсырма
10. (7-11 кл. Геометрия А.В. Погорелов §22. №29).
Тең екі шар бірінің центрі екіншісінің бетінде жататындай етіп орналастырылған. Шарлардың ортақ бөлігінің көлемі бүтін шардың көлеміне қатынасы қандай болады?
Шардың көлеміне қатысты
ақпараттарға жауап іздеу
1. «Тынық мұхиттық ауа кезуші» https://twig-bilim.kz/film/the-pacific-flyer-6063/
Тынық мұхиты арқылы ұшуға батыл қадам жасаған Ричард Брэнсэн тобы әлемдегі ең үлкен әуе шарын қалай жасады?
2. Интернет желісін пайдаланып, Жапонияның Нагоя қаласындағы Ғылым мұражайының ерекшелігін атаңыз.
3. Жаңажол Газды Қайта өңдеу зауытының резеруарлары неліктен сфера тәрізді?
Достарыңызбен бөлісу: |
