Сабақтың тақырыбы: Химиялық реакцияның жылдамдығына жағдайдың әсері. Катализ. Модуль /пән атауы: Химия
жүктеу/скачать 21,66 Kb.
|
- Бұл бет үшін навигация:
- Ингибиторлар, улар және промоторлар
- Катализ түрлері
| 3.2 Техникалық құралдар, материалдар:
ноутбук, интерактивті тақта, презентация, бейнекөрсетілім, ХЭПЖ. 4. Сабақтың барысы Ұйымдастыру кезеңі. А) Студенттерді түгендеу, сабаққа дайындығын, сырт-пішінін тексеру Б) Сабақтың мақсатымен, жоспарымен таныстыру Катализ (грекше katalysіs – бұзылу) – катализатор әсерінен жылдамдығын өзгертетін процесс түрі. Реакцияға белгілі бір затты қосу арқылы химиялық реакцияның жылдамдығын арттыру процесі, катализатор реакцияда көп мөлшерде жұмсалмайды және бірнеше рет әрекет етуі мүмкін. Реакция жылдамдығын өзгерту үшін көп жағдайда катализатордың көп мөлшерін қажет етпейді. Pеакцияға қатысып, процесті тиімді жолмен жүргізеді, бірақ реакция соңында бастапқы қалпын сақтап қалады. Катализаторға қойылатын негізгі талап – оның бірлік бетіне (1 м2) немесе салмақ бірлігіне (1 г) есептегендегі жоғары катализдік активтілігі. “Катализ” терминін алғаш рет 1835 жылы швед химигі И.Берцелиус (1779 – 1848) енгізген. Катализді оң Катализ және теріс Катализ деп екіге бөледі. Жалпы жағдайда, химиялық реакциялар катализатордың қатысуымен тез жүреді, өйткені катализатор катализделмеген механизмге қарағанда активтендіру энергиясы төмен балама реакция жолын қамтамасыз етеді. Катализатор әдетте уақытша аралық өнімнің пайда болуымен жауап береді, содан кейін циклдық процесте бастапқы катализаторды қалпына келтіреді. Оң катализ кезінде катализатор реакция жылдамдығын арттырады, ал теріс катализ кезінде реакция жылдамдығы баяулайды. Реакция жылдамдығын әлсірететін заттарды кейде ингибиторлар деп те атайды. Ингибиторлар, улар және промоторлар Катализаторлардың әсерін төмендететін заттар және қайтымды болса катализатор - ингибиторлары, ал қайтымсыз болса катализатор - улар деп аталады. Промоторлар - өздері катализатор болмаса да, катализдік белсенділікті арттыратын заттар. Ингибиторларды кейде «теріс катализаторлар» деп атайды, өйткені олар реакция жылдамдығын төмендетеді. Алайда ингибитор терминіне артықшылық беріледі, өйткені олар жоғары активтендіру энергиясымен реакция жолын енгізбейді; бұл жылдамдықты төмендетпейді, өйткені реакция катализденбеген жолмен жүре береді Оның орнына олар катализаторларды сөндіру арқылы немесе бос радикалдар сияқты реакциялық аралықтарды жою арқылы әрекет етеді. Катализ түрлері Реакцияланатын заттар мен катализаторлардың фазалық күйіне байланысты Катализ гомогендік, гетерогендік және микрогетерогендік болып бөлінеді. жүктеу/скачать 21,66 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|