Сабақтың тақырыбы: Үлестер. Жай бөлшектер. Сабақтың мақсаты

Тұрманбетова Лаура Сайлаубайқызы

Сабақтың мақсаты:

Білімділік:  Натурал сандардан басқа бөлшек сандардың бар екенін білу,үлестерге бөлуді үйрену, бөлшектің алымы және бөлімімен танысу.

Дамытушылық: Оқушылардың ой-өрісін кеңейту, математикаға деген қызығушылығын арттыру.

Тәрбиелік:  Тез ойлап, тез қорытуға, бөлшектерді дұрыс оқуға тәрбиелеу.

Сабақтың түрі: Жаңа білім беру, ойын,аралас сабақ

Сабақтың әдісі: түсіндірмелі,сұрақ-жауап

Көрнекілік:схема,дөңгелек, плакаттар, слайд

Сабақ барысы:

І. Ұйымдастыру: топқа бөлу,оқушыларды түгендеу

ІІ.Өткен сабақты қорытындылау

1.Қосындының және көбейтіндінің бөлінгіштік белгілері қалай айтылады?

(125+75):25 және (81*10):9 аяқтаңдар.

2.Жай сандар және құрама сандар деген не?

11,17,23,55,521,625,757,123,61 сандарынан:

Жай сандарды және құрама сандарды айтыңдар.

3.Кестені толтырыңдар:

	2-ге бөлінетін сандар	5-ке және 10-ға бөлінетін сандар	3-ке және 9-ға бөлінетін сандар
74*
27*
49*

4.Кестені толтырыңдар:

сандар	а*в	ЕҮОБ(а;в)	ЕКОЕ(а;в)	ЕҮОБ(а;в)*ЕКОЕ(а;в)
а=6 в=8
а=9 в=12
а=15 в=18
а=24 в=60

ІІІ. Жаңа тақырыпқа әдістемелік нұсқау

ІV.Жаңа сабақты түсіндіру

Дөңгелекті бірлік (бір бүтін) ретінде қабылдап,оны тең 2 бөлікке, тең 4 бөлікке, тең 8 бөлікке бөлейік.

Бүтіннің бірнеше тең бөліктерінің әрқайсысы үлестер деп аталады.

1. 
   Бірінші дөңгелек тең 2 бөлікке бөлініп,оның бір бөлігі боялса, дөңгелектің екіден бір үлесі боялған. Екіден бірдің жазылуы:
   
2. 
   Екінші дөңгелек тең 4 бөлікке бөлініп, оның бір бөлігі болған болса,дөңгелектің төрттен бірі боялған. Төрттен бірдің жазылуы:
   
3. 
   Үшінші дөңгелек тең 8 бөлікке бөлінген. Оның 3 бөлігі боялған болса, дөңгелектің сегізден үш бөлігі боялған. Сегізден үштің жазылуы:
   

Бір үлес немесе бірдей бірнеше үлестердің қосындысы жай бөлшек түрінде жазылады. Мысалы, жай бөлшегі әрқайсысы үлеске тең 3 үлестің қосындысына тең. Үлестер тең бөліктер болғандықтан, «үлес» дегенді «бөлік» деп те атайды.

Бір бүтіннің бөлігі «жарты» деп аталса, бөлігі «ширек » деп аталады.

Бөлшек сызығының астындағы сан бір бүтіннің неше үлеске бөлінгенін көрсетеді. Оны бөлщектің бөлімі деп атайды. Бөлшек сызығының үстіндегі сан неше үлестің алынғанын көрсетедң. Оны бөлшектің алымы деп атайды.

Жай бөлшек - , мұндағы а – алымы, в- бөлімі (а- натурал сан немесе нөл саны, в – натурал сан).

Жай бөлшекті оқығанда алдымен бөлшек сызығының астындағы сан (бөлімі) шығыс септігінде, бөлшек сызығының үстіндегі сан (алымы) атау септігінде оқылады.

Мысалы, жай бөлшегінің оқылуы: «оннан жеті», жай бөлшегінің оқылуы: «бестен төрт».

Екі натурал санның бөліндісін жай бөлшек түрінде жазуға болады.